Δείτε εδώ την ειδική έκδοση

Γ. Ακερμαν: «Το 2010 ήμασταν εντελώς απροετοίμαστοι για τη χρεοκοπία μέλους της Ευρωζώνης»

«Η κατά γράμμα εφαρμογή του Μνημονίου, η επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 4% ετησίως και η εκπλήρωση των υποχρεώσεων είναι αυτές που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, και όχι μια νέα αναδιάρθρωση», τονίζει σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή της Κυριακής» ο Γιόζεφ Ακερμαν.

Γ. Ακερμαν: «Το 2010 ήμασταν εντελώς απροετοίμαστοι για τη χρεοκοπία μέλους της Ευρωζώνης»

Επί μία δεκαετία, μέχρι τα μέσα του 2012, ο Ελβετός Γιόζεφ Ακερμαν ήταν ο διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank. Μια θέση που του έδωσε το προσωνύμιο «ο σκιώδης καγκελάριος» και του επέτρεψε να παίξει καθοριστικό ρόλο κατά τη διάρκεια της πιο έντονης φάσης της ευρωπαϊκής τραπεζικής κρίσης και στη συνέχεια της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης. Ο κ. Ακερμαν συμβούλευε τακτικά την καγκελάριο Αγκ. Μέρκελ και, ως πρόεδρος του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF), ήταν ένα από τα πρόσωπα-κλειδιά στις διαπραγματεύσεις με τους ηγέτες της Ευρωζώνης για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους τον Οκτώβριο του 2011. Οταν κατά τη διάρκεια της αγωνιώδους Συνόδου Κορυφής (26 και 27 Οκτωβρίου) κόλλησαν οι διαπραγματεύσεις, η κ. Μέρκελ με τον τότε πρόεδρο της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, απείλησε τους ομολογιούχους με «ολοκληρωτική χρεοκοπία της Ελλάδας», κάτι που «θα κατέστρεφε τις τράπεζες», όπως αποκάλυψε αργότερα ο κ. Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, τότε πρόεδρος του Eurogroup και σήμερα πρόεδρος της Κομισιόν.

Την τελική έγκριση για το ελληνικό «κούρεμα» έδωσε από την πλευρά των τραπεζών ο κ. Ακερμαν με ένα τηλεφώνημά του στις 3 τα ξημερώματα από τη Μόσχα. Εχει, λοιπόν, ενδιαφέρον να διαβάσει κανείς την εκδοχή του Ελβετού τραπεζίτη για το πώς εξελίχθηκε η ελληνική κρίση χρέους, γιατί δεν έγινε αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους στις αρχές του 2010, όπως ζητούσε το ΔΝΤ, δηλαδή προτού η Ελλάδα αρχίσει να λαμβάνει τα δάνεια από την Ευρωζώνη που πλέον ανήκουν σε Ευρωπαίους φορολογούμενους και ουσιαστικά δεν «κουρεύονται». Οσο για το μέλλον της Ελλάδας, ο κ. Ακερμαν, αν και αναγνωρίζει την πολύ σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί, προειδοποιεί κάθε ενδιαφερόμενο ότι «δεν πρέπει να δίνονται ψευδείς υποσχέσεις: οι δύσκολοι καιροί δεν έχουν ακόμη περάσει για τον ελληνικό λαό».

Ενα βασικό ερώτημα που οι ηγέτες της Ευρωζώνης δεν έχουν απαντήσει μέχρι σήμερα, κυρίως στους δικούς τους πολίτες, είναι γιατί στις αρχές του 2010 ουσιαστικά αποφάσισαν να μεταφέρουν το ρίσκο των ελληνικών ομολόγων ύψους περίπου 320 δισ. ευρώ από τις πλάτες των τραπεζών και των ιδιωτών επενδυτών σε αυτές των Ευρωπαίων φορολογουμένων. «Διότι την εποχή εκείνη όλοι μας ήμασταν παντελώς απροετοίμαστοι για τη χρεοκοπία ενός κράτους-μέλους της Ευρωζώνης και για το ντόμινο των επιπτώσεων που αυτή θα προκαλούσε σε άλλα κράτη και σε τράπεζες», λέει ο κ. Ακερμαν στη γραπτή συνέντευξη που παραχώρησε στην «Καθημερινή της Κυριακής». «Δεν διαθέταμε κανόνες για κρατικές χρεοκοπίες στο πλαίσιο της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης (EMU). Ακόμη σημαντικότερο ήταν ότι δεν διαθέταμε μηχανισμούς ώστε να προλάβουμε τη μετάδοση προβλημάτων από μια τέτοια χρεοκοπία σε άλλες χώρες.

Επιπλέον, την εποχή εκείνη δεν υπήρχε διαδικασία ώστε να αντιμετωπίσουμε χρεοκοπίες τραπεζών και ασφαλιστικών οργανισμών, τις οποίες θα προκαλούσε η ελληνική χρεοκοπία». Οσοι, δε, νομίζουν ότι η Ελλάδα ήταν σε θέση να εκβιάσει στις αρχές του 2010 ολόκληρη την Ευρωζώνη ας θυμηθούν την περίπτωση της Κύπρου το 2013 και ας ξανασκεφθούν ποιες θα ήταν οι πολιτικές και οικονομικές συνέπειες αν κηρύτταμε ουσιαστικά οικονομικό πόλεμο στον μισό δυτικό κόσμο.

Τι είπε στον Παπανδρέου

Ερωτηθείς ο κ. Ακερμαν για το σχέδιο δανεισμού της Ελλάδας που πρότεινε στα τέλη Φεβρουαρίου του 2010 στον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου, απαντάει ότι αυτό «δεν είχε την αναγκαία υποστήριξη της γερμανικής κυβέρνησης, η οποία φοβούνταν την κοινή γνώμη και δεν ήταν έτοιμη να διασώσει οικονομικά την Ελλάδα αμέσως μετά την οικονομική διάσωση των αδύναμων τραπεζών που είχε στοιχίσει δισεκατομμύρια στους φορολογουμένους. Ασφαλώς το σχέδιο δεν θα είχε αποτρέψει πλήρως την κρίση δημοσίου χρέους, αλλά κάλλιστα θα μπορούσε να την είχε καταστήσει λιγότερο έντονη».

Από το 2010 σχεδόν όλοι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν επικρίνει τον απερίσκεπτο δανεισμό των ελληνικών κυβερνήσεων, αλλά σχεδόν κανένας δεν ανέφερε ότι όπου υπάρχει ένας απερίσκεπτος δανειολήπτης πρέπει να υπάρχει και ένας εξίσου απερίσκεπτος δανειστής. «Εχετε δίκιο: για κάθε απερίσκεπτο δανειολήπτη υπάρχει ένας ηλίθιος ή άπληστος δανειστής», παραδέχεται ο κ. Ακερμαν, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι για να μην υπάρχει ηθικός κίνδυνος, «οι πιστωτές πρέπει πάντοτε για λόγους αρχής να αναλαμβάνουν την πλήρη ευθύνη για τις επενδύσεις τους». Ο ίδιος θεωρεί ότι στην περίπτωση της Ελλάδας αυτό έγινε με το «κούρεμα», από το οποίο όσοι είχαν επενδύσει σε ελληνικά κρατικά ομόλογα έχασαν 100 δισ. ευρώ.

Αν και ο κ. Ακερμαν παραδέχεται ότι «η καθυστέρηση μιας αναδιάρθρωσης χρέους, όταν αυτή έχει καταστεί αναπόφευκτη, μόνο να αυξήσει τον τελικό λογαριασμό μπορεί», δεν συμφωνεί ότι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους συνέβη «πολύ αργά και ήταν πολύ λίγη». Η άποψή του, ότι η κατά γράμμα εφαρμογή του Μνημονίου, η επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 4% ετησίως και η εκπλήρωση των υποχρεώσεων είναι αυτές που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και όχι μια νέα αναδιάρθρωση, είναι σημαντική διότι απηχεί την κυρίαρχη άποψη στην Ευρωζώνη. Τέλος, θεωρεί πολύ σημαντική τη δημοσιονομική προσαρμογή που πέτυχε η Ελλάδα και αναγνωρίζει ότι έπρεπε να της δοθεί περισσότερος χρόνος. Παράλληλα, όμως, ο κ. Ακερμαν επικρίνει την άτολμη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, προειδοποιεί να μην υπάρξουν υπαναχωρήσεις και απευθύνει έκκληση για «εθνική συμμαχία κράτους και ιδιωτικού τομέα» με σκοπό τη μεταρρύθμιση της ελληνικής οικονομίας.

«Οι δυσκολίες δεν έχουν ακόμη περάσει για τον ελληνικό λαό»

Αναμφίβολα είναι απογοητευτικό ότι, παρά την πολύ μεγάλη προσπάθεια που έχει καταβάλει τα τελευταία χρόνια ο ελληνικός λαός, ο κ. Ακερμαν θεωρεί ότι «δεν υπάρχει περιθώριο για σημαντική ελάφρυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής» και μάλιστα προβλέπει ότι αυτό θα δοκιμάσει τη βούληση των Ελλήνων πολιτικών να εφαρμόσουν το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.

Ο κ. Ακερμαν προειδοποιεί ότι η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους «δεν έχει ακόμη διασφαλιστεί» και ότι το μεγάλο ύψος του χρέους καθιστά «ευάλωτη» την Ελλάδα, όπως άλλωστε έχει φανεί και το τελευταίο διάστημα με την άνοδο της απόδοσης του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου πάνω από το 7%. «Συνεπώς δεν πρέπει να δίνονται ψευδείς υποσχέσεις: Οι δύσκολοι καιροί δεν έχουν ακόμη περάσει για τον ελληνικό λαό, αν και πολλά πράγματα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση», λέει ο Ελβετός τραπεζίτης, εκτίμηση που μάλλον είναι ρεαλιστική και δυσάρεστη ταυτόχρονα.

Ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα ο κ. Ακερμαν θεωρεί τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και την αποτελεσματικότερη λειτουργία της φορολογικής διοίκησης, ώστε όλοι οι Ελληνες να συμβάλουν στην προσπάθεια της χώρας να αποκαταστήσει τα δημόσια οικονομικά της, μαζί και την εθνικής της κυριαρχία, θα προσθέταμε.

Οσον αφορά την πορεία της Ευρωζώνης και τις ενέργειες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο κ. Ακερμαν σε αρκετά ζητήματα υιοθετεί μάλλον προοδευτικές θέσεις, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ότι ήταν επικεφαλής της Deutsche Bank. Θεωρεί ότι υπάρχει ο κίνδυνος διαρκούς στασιμότητας στην Ευρωζώνη δεδομένης της στασιμότητας του εργατικού δυναμικού και της παραγωγικότητας, της μείωσης των επενδύσεων και του πληθωρισμού και της ανόδου της εισοδηματικής ανισότητας που περιορίζει την κατανάλωση. Πιστεύει, όμως, ότι η λύση είναι η ύπαρξη πολιτικής βούλησης για την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Ενδιαφέρον είναι ότι ο κ. Ακερμαν συμφωνεί με τα μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας που πήρε πρόσφατα η ΕΚΤ, αν και αμφιβάλλει για την αποτελεσματικότητά τους. Ωστόσο πιστεύει ότι η ΕΚΤ δεν θα μπορέσει εξαιτίας πολιτικών λόγων να προχωρήσει σε πλήρη ποσοτική χαλάρωση μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων. Χαρακτηρίζει, δε, την υπό κατασκευή τραπεζική ένωση «το σημαντικότερο έργο ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης των τελευταίων δύο δεκαετιών» και παρόλο που παραδέχεται ότι η (ακυρωθείσα από τη Γερμανία) εγγύηση των καταθέσεων μέχρι ενός ύψους από την ΕΚΤ «θα ήταν αναπόσπαστο μέρος μιας ολοκληρωμένης τραπεζικής ένωσης», δεν θεωρεί ότι είναι ζωτικής σημασίας. Καταλήγει λέγοντας ότι η «μοίρα της ΟΝΕ θα κριθεί στην Ιταλία και στη Γαλλία» και θα εξαρτηθεί από το αν Ρώμη και Παρίσι θα εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις.

***Δείτε εδώ ολόκληρη τη γραπτή συνέντευξη με τον κ. Γιόζεφ Ακερμαν, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της γερμανικής τράπεζας Deutsche Bank.

 

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

blog comments powered by Disqus
v