Δείτε εδώ την ειδική έκδοση

Πού «απέτυχε» το QE

Οι αγορές ομολόγων (QE) από την ΕΚΤ έχουν καταφέρει να μειώσουν το κόστος δανεισμού των χωρών-μελών αλλά έχουν αποτύχει αλλού, με τις τράπεζες στο επίκεντρο.    

Πού «απέτυχε» το QE
Η διεθνής οικονομική κρίση του 2008 έφερε στην επιφάνεια την ανεπάρκεια της θεσμικής αρχιτεκτονικής της ευρωζώνης, με την αρχική Συνθήκη του Μάαστριχτ να αποδεικνύεται προβληματική.

Η κοινή νομισματική πολιτική και η ανυπαρξία κοινής  μακροοικονομικής πολιτικής, πέραν του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης που προέβλεπε τον κανόνα για έλλειμμα 3% του ΑΕΠ, δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν τον συνδυασμό χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης  και πληθωρισμού στην ευρωζώνη.

Μαζί φυσικά με την κρίση χρέους στην Ελλάδα κι αλλού.

Όμως, η λύση της πλήρους πολιτικής ένωσης που πολλοί προτείνουν ως θεραπεία βρίσκει αντίθετες κάποιες σημαντικές χώρες.   

Γι’ αυτό τον λόγο, οι προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί σε μια ενδιάμεση λύση, που περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της τραπεζικής ενοποίησης. Η τελευταία οδηγεί στη μείωση του ρίσκου και στο μοίρασμα του κινδύνου στο τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης.

Αυτό σημαίνει αφενός τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Νομισματικού  Ταμείου (ΕΝΤ) που θα προσφέρει δημοσιονομική ασφάλεια και θα βασίζεται κυρίως στον ESM (Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας) και αφετέρου, το κόψιμο του ομφάλιου λώρου που συνδέει τις τράπεζες με τα κράτη.

Ο περιορισμός και η διασπορά των κρατικών ομολόγων που έχουν οι τράπεζες στον ισολογισμό τους είναι το βασικό εργαλείο για να κοπεί ο ομφάλιος λώρος.  

Δεν είναι μυστικό ότι δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία μεταξύ των μεγάλων κρατών της ευρωζώνης για τη διαδικασία.

Η κρίση χρέους της περιόδου 2011-2012 έδωσε ώθηση στην ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση και το θεσμικό πλαίσιο για την πρόληψη τέτοιων κρίσεων έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.

Όμως, οι μηχανισμοί καταμερισμού του ρίσκου, όπως ο μηχανισμός εγγύησης καταθέσεων και ο δανειστής τελευταίου καταφυγίου, δεν λειτουργούν ακόμη σε επίπεδο ευρωζώνης.

Επιπλέον, δεν είναι σαφής ο διαχωρισμός μεταξύ της διάσωσης με λεφτά των φορολογουμένων και της διάσωσης με λεφτά των πιστωτών των τραπεζών.

Όμως, μεγάλο θέμα είναι το ποσοστό του ενεργητικού, κυρίως ομόλογα, των εθνικών τραπεζικών συστημάτων που προέρχεται από άλλες χώρες της ΕΕ.

Οι υπολογισμοί δείχνουν ότι το ανωτέρω ποσοστό αυξανόταν μέχρι την κρίση του 2007. Όμως, από εκεί και πέρα πήρε την κατηφόρα, για να εμφανίσει τάσεις σταθεροποίησης τελευταία.

Οι αυξημένες αγορές κρατικών ομολόγων από τις εγχώριες τράπεζες συνέβαλαν μεν στην ομαλή χρηματοδότηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, όμως αποδείχθηκαν αχίλλειος πτέρνα.

Κι αυτό γιατί η κρίση του κρατικού τομέα μεταδόθηκε στον τραπεζικό τομέα καθώς οι τράπεζες κατέγραψαν μεγάλες ζημίες από τα ομόλογα που διακρατούσαν.

Το αποτέλεσμα ήταν πως χρειάστηκε να διασωθούν με λεφτά και των φορολογούμενων, ενισχύοντας τον φαύλο κύκλο κράτους-τραπεζών.

Θα περίμενε κανείς ότι οι αγορές κρατικών ομολόγων αξίας τρισ. ευρώ και πλέον από την ΕΚΤ στο πλαίσιο του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE) θα αποδυνάμωναν τον φαύλο κύκλο, απορροφώντας αρκετά από τα ομόλογα που είχαν οι τράπεζες.

Όμως, οι υπολογισμοί δείχνουν ότι οι αγορές μέσω QE δεν είχαν σημαντική επίπτωση στη μείωση των εθνικών κρατικών ομολόγων που διακρατούσαν οι εγχώριες τράπεζες, με εξαίρεση  την Ισπανία.

Στην Ιταλία, το QE οδήγησε στη μείωση των ομολόγων που κατείχαν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, αλλά όχι οι τράπεζες.

Υπό αυτή την έννοια, το QE δεν συνέβαλε αποφασιστικά στη αποκοπή του ομφάλιου λώρου κρατών και εθνικών τραπεζών.

Μπορεί λοιπόν το QE να είχε μεγάλη συμβολή στη μείωση του κόστους δανεισμού των κρατών-χωρών της Ευρωζώνης, όμως απέτυχε να μειώσει δραστικά την εξάρτηση των τραπεζών από τα εθνικά ομόλογα.

Ισως λοιπόν έχει έλθει η ώρα των υποχρεωτικών περιορισμών στις αγορές κρατικών ομολόγων ανά έκδοση.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

blog comments powered by Disqus
v