Wolf: Το βαθύτερο πρόβλημα της δασμολογικής πολιτικής Τραμπ

Οι δασμοί 25% του Ντόναλντ Τραμπ στις εξαγωγές του Καναδά και του Μεξικό, μαζί με τον δασμό 10% στην Κίνα, αλλάζουν τον κόσμο. Αυτό ισχύει παρότι οι δασμοί στις πρώτες δύο χώρες έχουν ανασταλεί προσωρινά. (σ.τμ. ακολούθησε και η ανακοίνωση της επιβολής δασμών 25% σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου χωρίς εξαιρέσεις). 

Γνωρίζουμε πως, υπό αυτόν τον πρόεδρο, οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν ως νόμιμα μόνο τα δικά τους στενά συμφέροντα. Αυτό είναι κακό. Αλλά, ακόμα χειρότερα, η άποψή τους για τα συμφέροντά τους είναι τρελή. Ο συνδυασμός καθιστά τις ΗΠΑ επικίνδυνο εταίρο για να τον εμπιστευθούν άλλες χώρες.

Κατά την άποψη του Τραμπ, το εμπορικό πλεόνασμα από μια άλλη χώρα είναι «κλεψιά». Αυτό φυσικά είναι το αντίθετο της αλήθειας: μια τέτοια χώρα παρέχει μεγαλύτερη αξία προϊόντων και υπηρεσιών στους Αμερικανούς πελάτες απ’ όσο λαμβάνει από αυτούς.

Οι κάτοικοί της είτε θα χρησιμοποιούν αυτό το πλεόνασμα για να πληρώσουν χώρες με τις οποίες έχουν έλλειμμα ή θα συσσωρεύουν χρηματοοικονομικά αιτήματα, κυρίως από τις ΗΠΑ, επειδή οι τελευταίες είναι ένα ασφαλές μέρος για επενδύσεις και εκδίδει το αποθεματικό νόμισμα του κόσμου.

Ένας τρόπος για να μειωθούν τα αμερικανικά εμπορικά ελλείμματα τότε θα ήταν να πάψει να παρέχει περιουσιακά στοιχεία υψηλής αξίας (σημ. μτφ. δηλαδή ομολόγων, μετοχών και άλλων assets που να στηρίζονται σε ισχυρό δολάριο). Ο πληθωριστικός αντίκτυπος των δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών του Τραμπ μπορεί να το πετύχουν αυτό. Ωστόσο ο Τραμπ είναι αποφασισμένος να διατηρήσει το αποθεματικό status του δολαρίου. Παραδόξως, λοιπόν, θέλει το δολάριο να είναι ταυτόχρονα αδύναμο και ισχυρό.

Η αφελής εστίαση του Τραμπ στα διμερή ισοζύγια και όχι στο συνολικό ισοζύγιο (σε αντίθεση με τους παλιούς μερκαντιλιστές) είναι γελοία. Αλλά είναι μια πραγματικότητα. Έτσι, χρησιμοποιεί την απειλή ότι θα σκίσει τη συμφωνία ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά που συνήψε στην πρώτη του θητεία, για να επιβάλει τιμωρητικούς δασμούς.

Το εντυπωσιακό είναι πως οι δασμοί αυτοί θα είναι πολύ υψηλότεροι στον Καναδά, με τον οποίο οι ΗΠΑ έχουν τα μακρύτερα αφύλακτα σύνορα στον κόσμο, παρά στην Κίνα, τον διακηρυγμένο εχθρό τους. Σε κάθε περίπτωση, γνωρίζουμε πλέον ότι το να είσαι στενός σύμμαχος δεν θα επηρεάσει τον Τραμπ. Όπως κάθε νταής, θα απειλεί εκείνους που θεωρεί αδύναμους.

Μπορεί να μην τελειώσει εκεί. Θυμίζοντας τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, έχει δηλώσει ότι θα ήθελε να προσαρτήσει τον Καναδά. Αυτό είναι ένα αρρωστημένο αστείο. Γιατί να θέλουν οι Καναδοί, με πολύ υψηλότερο προσδόκιμο ζωής και χαμηλότερα ποσοστά δολοφονιών, να γίνουν Αμερικανοί;

Ενώ ο Τραμπ παίζει τα παιχνίδια του, πρέπει να αναρωτηθούμε ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις αυτών των δασμών. Μια ανάλυση των Warwick J. McKibbin και Marcus Noland για το Peterson Institute for International Economics καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι δασμοί 25% στον Καναδά και στο Μεξικό και οι δασμοί 10% στην Κίνα, κατά των οποίων η τελευταία προέβη σε αντίποινα, θα έπλητταν και τις τέσσερις χώρες.

Θα έβλαπταν, όμως, τον Καναδά και το Μεξικό περισσότερο από τις ΗΠΑ, μειώνοντας το ΑΕΠ του Καναδά κατά λίγο περισσότερο από μία ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με αυτό που θα ήταν διαφορετικά. Θα ήταν αυτό αρκετό για να πείσει τον Καναδά να εγκαταλείψει την ανεξαρτησία του; Όχι. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τις Kimberly Clausing και Mary Lovely του PIIE, «οι δασμοί του Τραμπ θα κόστιζαν στο τυπικό νοικοκυριό των ΗΠΑ πάνω από 1.200 δολάρια ετησίως».

Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι ο Καναδάς αποτελεί σημαντική πηγή φαιντανύλης. Όμως, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times, «οι ποσότητες φαιντανύλης που φεύγουν από τον Καναδά για τις ΗΠΑ είναι... 0,2% αυτών που κατασχέθηκαν στα νότια σύνορα των ΗΠΑ». Αντί να εκφοβίζουν τον Καναδά, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αναρωτηθούν γιατί τόσοι πολλοί Αμερικανοί είναι εξαρτημένοι.

Ο Douglas Irwin τοποθετεί αυτούς τους δασμούς σε ένα ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο σε σημείωμά του, το οποίο δημοσιεύεται επίσης από το Ινστιτούτο Peterson. Εάν οι δασμοί αυτοί εφαρμοστούν, θα αυξηθεί ο μέσος δασμός επί του συνόλου των εισαγωγών από 2,4% σε 10,5%, δηλαδή αύξηση 8,1 ποσοστιαίων μονάδων. Θα αύξανε επίσης τον μέσο δασμό επί των δασμολογήσιμων εισαγωγών από 7,4% σε 17,3%, αύξηση 9,9 ποσοστιαίων μονάδων.

Αυτό θα έφερνε τους δασμούς των ΗΠΑ σε επίπεδα που είχαν να παρατηρηθούν από τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Θα μπορούσαν να ακολουθήσουν και άλλοι.

Μια κρίσιμη ένσταση σε αυτό που κάνει ο Τραμπ είναι η αβεβαιότητα που δημιουργεί. Οι αποφάσεις του Καναδά και του Μεξικού να συνάψουν συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ, όπως ακριβώς και άλλες χώρες επέλεξαν να ανοίξουν τις οικονομίες τους στο πλαίσιο της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, ήταν στοιχήματα στη σταθερότητα της πολιτικής.

Αυτό είναι σημαντικό για τις χώρες, ιδίως τις μικρές, και ζωτικής σημασίας για τις επιχειρήσεις που ποντάρουν στην εξάρτηση από τις ξένες αγορές και την ενσωμάτωση σε πολύπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού. Ακόμη και οι ανεκπλήρωτες απειλές είναι επιζήμιες. Οι ασυνεπείς ΗΠΑ είναι ένας αναξιόπιστος εταίρος: είναι τόσο απλό.

Δεν ήταν πάντα έτσι. Πριν ο Τραμπ σκοτώσει τον μηχανισμό επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ το 2019, οι χώρες συνήθιζαν να προσφεύγουν και να κερδίζουν υποθέσεις εναντίον των ΗΠΑ. Η τάξη που διέπεται από κανόνες δεν ήταν μια φαντασίωση. Τώρα όμως είναι, χάρη στον Τραμπ.

Τα οικονομικά βρίσκονται στο επίκεντρο της κατάχρησης του δασμολογικού όπλου από τον Τραμπ. Αλλά το θέμα υπερβαίνει την οικονομία. Το απρόβλεπτο των ΗΠΑ επηρεάζει κάθε πτυχή των διεθνών σχέσεών τους. Κανείς δεν μπορεί να υπολογίζει στις ΗΠΑ, είτε πρόκειται για φίλο είτε για εχθρό. Έτσι, κανείς δεν μπορεί να κάνει σχέδια βασισμένα σε αξιόπιστες υποθέσεις για το πώς θα συμπεριφερθεί η χώρα στο μέλλον.

Είναι πιθανό κάποιοι σύμμαχοι να αποφασίσουν ότι αν και προτιμούν τις ΗΠΑ, η Κίνα είναι τουλάχιστον πιο προβλέψιμη. Αυτή θα ήταν μια παρανοϊκή θέση για τις χώρες αυτές. Αλλά θα ήταν το σχεδόν αναπόφευκτο αποτέλεσμα της γκανγκστερικής προσέγγισης του Τραμπ στις διεθνείς σχέσεις.

Για τους στενότερους συμμάχους, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ζοφερή. Η συμμαχία με τις ΗΠΑ αποτελεί το θεμέλιο της ασφάλειάς του από το 1941. Μπορεί να υποθέσει ότι αυτό θα παραμείνει έτσι; Ποιες είναι οι εναλλακτικές λύσεις; Υπάρχει, γενικότερα, η έννοια μιας σταθερής και αφοσιωμένης δυτικής συμμαχίας πλέον;

Εν τω μεταξύ, τι πρέπει να κάνουν τα θύματα του Τραμπ; Η Chrystia Freeland, πρώην υπουργός Οικονομικών του Καναδά, προτείνει η Οτάβα να απειλήσει με δασμούς 100% στα Tesla. Αλλά, όπως σημειώνει ο Tim Leunig, Βρετανός οικονομολόγος, ο Τραμπ δεν ενδιαφέρεται για την Tesla. Αντ' αυτού, ο Καναδάς θα πρέπει να απειλήσει με φόρους στις εξαγωγές πετρελαίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

Αν οι ΗΠΑ απειλούν τους φίλους τους, οι τελευταίοι πρέπει να τους αντισταθούν. Έτσι αντιμετωπίζονται οι νταήδες.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation