Πώς θα μπει τέλος στις απάτες στα social media

Οι online απάτες είναι μεγάλη μπίζνα. Στην ΕΕ, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, οι online απατεώνες απέσπασαν από τους καταναλωτές 4,3 δισ. ευρώ το 2022. Χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο προηγμένες διαφημίσεις, που περιλαμβάνουν παραγόμενα από ΑΙ «deepfakes» προσωπικοτήτων από τον Elon Musk μέχρι τον Βρετανό ειδήμονα σε θέματα προσωπικών οικονομικών Martin Lewis, για να προσελκύσουν άτομα να δώσουν προσωπικά δεδομένα ή να επενδύσουν σε απάτες.  

Το «όχημα» είναι συχνά οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, που κερδίσουν εμμέσως από την προβολή των διαφημίσεων. Καμία επιχείρηση, πόσο μάλλον κάποιες από τις ισχυρότερες στον κόσμο, δεν θα πρέπει να μπορεί να βγάζει κέρδος από απάτες σε τέτοια κλίμακα.

Αν και βελτιώνονται οι μηχανισμοί αποζημίωσης των θυμάτων, γενικά από τον τραπεζικό τομέα, η βλάβη που προκαλείται από τέτοιες απάτες είναι τεράστια. Δεν περιλαμβάνει μόνο τις άμεσες απώλειες και το άγχος στα θύματα και τις τράπεζές τους, αλλά επίσης τη διάβρωση της εμπιστοσύνης σε αξιοσέβαστες πηγές πληροφόρησης και τον χρηματοοικονομικό κλάδο.

Το να προσπαθείς, όμως, να κατεβάζεις από το διαδίκτυο τις απάτες μπορεί να είναι μάταιο -όπως ανακάλυψαν οι Financial Times όταν βρέθηκαν σε πλατφόρμες της Meta deepfake διαφημίσεις που έδειχναν τον αρθρογράφο των FT Martin Wolf να προωθεί επενδύσεις που ήταν απάτες. Οι FT επιβεβαίωσε πως αυτές τις ψεύτικες διαφημίσεις τις είδαν εκατομμύρια χρήστες· ως αποτέλεσμα, πολλοί μπορεί να έχουν χάσει χρήματα.

Μόλις αφαιρεθεί μια διαφήμιση, ξεπετάχτηκαν άλλες από διαφορετικός λογαριασμούς, με τα συστήματα της Meta να φαίνεται πως δεν μπορούσαν να παρακολουθήσουν, αν και πλέον φαίνεται πως οι διαφημίσεις αυτές σταμάτησαν.

Η κυκλοφορία απατηλού και μάλιστα εγκληματικού, υλικού δεν μπορεί να δικαιολογηθεί. Δεδομένου το πόσο δύσκολο είναι να σβήσουν οι διαφημίσεις εκ των υστέρων, πρόκειται για μια περίπτωση που η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει εξ αρχής να έχουν νομικό καθήκον να μην παρέχουν διαφημιστικό χώρο σε απατεώνες. Θα πρέπει να αναμένεται πως «γνωρίζουν τους πελάτες τους» και να είναι υπόλογα, με σωστή επιβολή και σκληρές ποινές, αν αποτύχουν να μπλοκάρουν τη διάδοση απατηλών διαφημίσεων.

Η ΕΕ εξετάζει νομοθετήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Τα κράτη μέλη συζητούν προτάσεις από τις Βρυξέλλες να εισάγουν ένα δικαίωμα για αυτόματη αποζημίωση από την PayPal, την Visa και την Mastercard πελατών τραπεζών που έχουν εξαπατηθεί από απατεώνες.

Αλλά τροπολογία που υποβλήθηκε από το υπουργείο Οικονομικών της Ιρλανδίας, και η οποία αποκτά δυναμική σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, θα πήγαινε ένα βήμα παραπέρα, απαιτώντας νομικά οι online πλατφόρμες να ελέγχουν πως ένας διαφημιστής έχει άδεια από μια ρυθμιστική αρχή για να πουλά χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, και να τον μπλοκάρει στην περίπτωση που δεν έχει άδεια.

Οι Βρυξέλλες φοβούνται πως η τροπολογία θα έρθει σε σύγκρουση με μια διάταξη στην ευρωπαϊκή Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες σύμφωνα με την οποία οι online πλατφόρμες δεν απαιτείται να διενεργούν ευρεία παρακολούθηση περιεχομένου. Μπορεί να υπάρξει επιφυλακτικότητα για να μην εκνευριστεί ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος θέλει να «ξεδοντιάσει» τις ευρωπαϊκές ρυθμίσεις για τις αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες.

Ωστόσο, το να πρέπει οι πλατφόρμες να επαληθεύσουν αν οι χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι είναι εγκεκριμένοι δεν συνιστά μεγάλης κλίμακας παρακολούθηση, και θα απαιτούνταν μόνο για πολύ μεγάλες online πλατφόρμες ή μηχανές αναζήτησης.

Ορισμένες ήδη το κάνουν, ή έχουν δεσμευτεί να το κάνουν: η Google διαθέτει πρόγραμμα πιστοποίησης χρηματοοικονομικών υπηρεσιών σε 17 χώρες, ενώ η Meta συμφώνησε με τη βρετανική Αρχή Χρηματοοικονομικής Συμπεριφοράς το 2022 να απαγορεύσει τις χρηματοοικονομικές διαφημίσεις από εταιρείες που δεν είναι εγγεγραμμένες στη ρυθμιστική αρχή. Και η ΕΕ θα πρέπει να βάλει σε προτεραιότητα την ισχυρή προστασία των καταναλωτών, αντί για τις διαμαρτυρίες του προέδρου των ΗΠΑ και των Big Tech υποστηρικτών του.

Μια νομική υποχρέωση να επαληθεύονται οι χρηματοοικονομικοί διαφημιστές δεν θα διευθετούσε το ευρύτερο πρόβλημα των deepfakes διασημοτήτων που χρησιμοποιούνται σε απάτες και σε προωθητικές ενέργειες που συνδέονται με προϊόντα από σετ μαγειρικής μέχρι οδοντιατρικά προϊόντα.

Αλλά το γεγονός πως οι πωλητές χρηματοοικονομικών προϊόντων πρέπει συνήθως να είναι εγγεγραμμένοι σε ρυθμιστικές αρχές ανοίγει έναν δρόμο προς το μπλοκάρισμα μια ιδιαιτέρως βλαπτικής online απάτης. Η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να δώσουν το παράδειγμα σε άλλες δικαιοδοσίες και να αναλάβουν δράση τώρα.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation