Τσουνάμι με ένα εκατομμύριο αιτήσεις συνταξιοδότησης σε έξι χρόνια

Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο ασφαλισμένοι υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης από το 2016 έως και τον περασμένο Μάρτιο, με το 2021 να χαρακτηρίζεται το… έτος της μεγάλης εξόδου, καθώς παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση των αιτήσεων συνταξιοδότησης σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.

Οι ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης αλλά και η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας εκτιμούν ότι η μαζική έξοδος στη συνταξιοδότηση είναι άκρως ανησυχητικό φαινόμενο, ενδεικτικό του μεγάλου δημογραφικού προβλήματος με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η χώρα μας, που αναπόφευκτα επηρεάζει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Η Ελλάδα μετατρέπεται σε χώρα γερόντων-συνταξιούχων, με τη σχέση εργαζομένων - συνταξιούχων να επιδεινώνεται δραματικά.

Αναλυτικά, το προηγούμενο έτος, υπήρξε ρεκόρ στις αιτήσεις συνταξιοδότησης. Χωρίς να περιλαμβάνονται οι ανελαστικές και οι διεθνείς, παρατηρείται ότι υποβλήθηκαν 193.000 αιτήσεις, όταν ένα χρόνο νωρίτερα, το 2020, οι αιτήσεις ήταν 163.590. Η αύξηση της τάξης του 15% ήταν απόρροια της λήξης των ευνοϊκών ειδικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, που προβλέφθηκαν ως μεταβατικό στάδιο για ομαλή μετάβαση στα 67 που ισχύει σήμερα, για όλους τους ασφαλισμένους. Είναι, δε, χαρακτηριστικό ότι όλα τα προηγούμενα έτη, οι αιτήσεις συνταξιοδότησης ήταν σημαντικά χαμηλότερες και συγκεκριμένα 166.524 το 2019, 148.105 το 2018, 139.987 το 2017 και 138.485 το 2016.

Η έκρηξη των αιτήσεων συνταξιοδότησης που παρατηρήθηκε το 2021 εκτιμάται από τους ειδικούς ότι ξεπέρασε κατά πολύ τα προηγούμενα κύματα μαζικής φυγής που είχαν καταγραφεί το 2010, λόγω της αύξησης των ορίων ηλικίας που επέβαλε το πρώτο μνημόνιο (135.000 αιτήσεις), αλλά και τις αιτήσεις της περιόδου 1998-2006, οπότε κυριαρχούσαν οι μεγάλες εθελούσιες έξοδοι στον ΟΤΕ, στη ΔEΗ και στις τράπεζες.

Χιλιάδες εκπαιδευτικοί αλλά και υγειονομικοί επέβαλαν μαζικά αιτήσεις συνταξιοδότησης, όπως άλλωστε και μισθωτοί τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, που έσπευσαν να συνταξιοδοτηθούν πριν από το 2022, ανησυχώντας για το ενδεχόμενο να καταργηθεί η δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης πριν από τα 62 και τα 67 έτη.

Τέλος, χιλιάδες ήταν και οι επαγγελματίες που έσπευσαν να συνταξιοδοτηθούν, βλέποντας την οικονομική δυσπραγία που δημιουργήθηκε στο διάστημα της πανδημίας. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι και το 2022 θα σπεύσουν να συνταξιοδοτηθούν όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα με τα ευνοϊκότερα ειδικά όρια που ίσχυαν μέχρι το 2021, υπό τον φόβο των αλλαγών. Η αποκλιμάκωση θα φανεί πιθανότατα από το 2023, καθώς θα λειτουργήσει πλέον ο νόμος του 2015, με τους ασφαλισμένους να έχουν δύο επιλογές. Για πλήρη σύνταξη, τα όρια ηλικίας καθορίζονται στο 62ο έτος της ηλικίας με 40 έτη ασφάλισης ή στο 67ο έτος με 15ετία. Για μειωμένη σύνταξη, το όριο είναι 62 έτη με 4.500 ημέρες ασφάλισης.

Και μηδενισμός των εκκρεμοτήτων του παρελθόντος

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ και του υπουργείου Εργασίας, από τις συνολικά 1 εκατ. αιτήσεις, αυτές της περιόδου 2016-2019 έχουν εκδοθεί. Ειδικά για το 2019, οι εκδόσεις συντάξεων φτάνουν στο 97,45% του συνόλου των αιτήσεων που υποβλήθηκαν το ίδιο έτος, με τις εκκρεμότητες να περιορίζονται μόλις στο 2,55%. Πρόκειται για 4.241 εκκρεμείς συντάξεις από ένα σύνολο 166.524 αιτήσεων που υποβλήθηκαν το 2019, που θεωρούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες «ανοικτές υποθέσεις», εξαιρετικά σύνθετες, κυρίως διαδοχικής και παράλληλης ασφάλισης.

Συνολικά, την τετραετία 2016-2019 υποβλήθηκαν 593.000 αιτήσεις κύριας συνταξιοδότησης, με το 99,28% αυτών να έχουν ήδη εκδοθεί και να έχουν αποδοθεί στους δικαιούχος. Οι εκκρεμότητες περιορίζονται μόλις στο 0,72%.

Ανάλογη εικόνα αποκλιμάκωσης παρατηρείται και για τα έτη 2020 έως και 31/3/3022. Οι εκκρεμότητες του 2020 έχουν περιοριστεί στο 11,2% του συνόλου των αιτήσεων που υποβλήθηκαν κατά τη συγκεκριμένη χρονιά (163.590). Το 2021, οι εκκρεμότητες ανέρχονται στο 28,77% του συνόλου των αιτήσεων, οι οποίες μάλιστα ήταν και ιδιαίτερα αυξημένες σε σχέση με τα προηγούμενα έτη (193.000).

Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη, τα επίσημα στοιχεία του ΕΦΚΑ αποδεικνύουν πως οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις παλαιών ετών έχουν πρακτικά μηδενιστεί (με εξαίρεση ορισμένες εξαιρετικά σύνθετες περιπτώσεις) και πως ουσιαστικά το πρόβλημα περιορίζεται πλέον σε όσες αιτήσεις υποβλήθηκαν εντός του 2021.

Να σημειωθεί βέβαια ότι 1.005.146 αιτήσεις για κύρια σύνταξη που έχουν υποβληθεί στην 6ετία δεν περιλαμβάνουν τις περιπτώσεις ανελαστικών και διεθνών συντάξεων, που αφορούν και ταλαιπωρούν με τεράστια αναμονή αρκετές δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχων, ούτε βέβαια τις αιτήσεις για επικουρικές και εφάπαξ.

Από αυτές, έχουν εκκαθαριστεί και δοθεί το 92,22% αυτών. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ΕΦΚΑ, το 11,25% των εκκρεμοτήτων του 2020 (είναι αιτήσεις κυρίως του β’ εξαμήνου του 2020) θα έχει εκκαθαριστεί μέσα στις επόμενες 60 ημέρες και ταυτόχρονα θα εκκαθαρίζεται και το υπόλοιπο 28% του 2021. Στόχος άλλωστε είναι εντός του καλοκαιριού να έχει ολοκληρωθεί η εκκαθάριση όλων των ληξιπρόθεσμων πλην διεθνών και ανελαστικών. Στη συνέχεια, εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί και η αποκλιμάκωση στις αιτήσεις επικουρικής σύνταξης.