Κορωνοϊός: Τι δείχνουν τα λύματα για το «κύμα των σχολείων»

Από τα τέλη Ιουλίου, όταν βρέθηκε στην κορύφωσή του το μεγάλο επιδημικό κύμα του καλοκαιριού, οι καμπύλες της διασποράς του κορωνοϊού παρουσίαζαν συνεχή πτώση. Αυτή ανακόπηκε στο δεύτερο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου, όταν άρχισαν να παίρνουν και πάλι ήπια ανοδική τροχιά, όπως ήταν αναμενόμενο, λόγω της επαναλειτουργίας των σχολείων.

Παρόμοια εικόνα προέκυψε και από την ανίχνευση του ιικού φορτίου στα λύματα των πόλεων. Με εξαίρεση κάποιες περιοχές κυρίως της Κρήτης, όπου ο ιός παρουσίαζε τάσεις επιμονής σε υψηλά φορτία, στις υπόλοιπες πόλεις η πορεία ήταν σταθερά καθοδική.

Στη Θεσσαλονίκη, από την κορύφωση του θερινού κύματος, στις 26 Ιουλίου, καταγράφηκε συνεχόμενη πτώση επί έξι εβδομάδες, η οποία ανακόπηκε στις 12 Σεπτεμβρίου. Έκτοτε η καμπύλη είναι ελαφρώς ανοδική, γεγονός που αποτυπώθηκε στα στοιχεία του Εθνικού Δικτύου Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΕΟΔΥ. Στον παρακάτω πίνακα καταγράφονται οι μετρήσεις των τελευταίων 7 εβδομάδων στη Θεσσαλονίκη.

Δεν αναμένουμε την ίδια ένταση

Η αύξηση της διασποράς, που αφορά κυρίως νεαρές ηλικίες και πυροδοτήθηκε από την έναρξη της σχολικής χρονιάς, σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου κύματος της παραλλαγής ΒΑ.5 (Όμικρον 5), το οποίο, ωστόσο, σύμφωνα με την Ομάδα Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ δεν αναμένεται να έχει μεγάλη ένταση. «Εκτιμώ ότι δεν θα έχει την ίδια ένταση με το καλοκαιρινό μεγάλο κύμα. Η ανοσία που επάχθηκε λόγω των υποπαραλλαγών 4 και 5 είναι πολύ υψηλή και πολύ πρόσφατη», σημειώνει μιλώντας στο iatronet.gr ο αναπληρωτής καθηγητής Μοριακής Μικροβιολογίας στο Τμήμα Κτηνιατρικής και μέλος της Ομάδας, Χρυσόστομος Δόβας.

Παρόλα αυτά, επισημαίνει τους κινδύνους που εγκυμονεί για ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού η μεγάλη διασπορά στις νέες ηλικίες. «Πρέπει η κοινωνία να προσαρμοστεί ώστε να προστατεύσει τις ευπαθείς ομάδες. Δεν τελείωσε ο κορωνοϊός. Μπορούμε να συνεχίσουμε τις συνήθεις δραστηριότητές μας, με έμφαση όμως στην προστασία των ηλικιωμένων», αναφέρει, προσθέτοντας πως η διασπορά του ιού παραμένει υψηλή, παρά την ύφεση επί 6 εβδομάδες.

«Βλέπουμε από τα στοιχεία του ΕΟΔΥ πως η Θεσσαλονίκη εξακολουθεί να έχει πάνω από 500 καταγεγραμμένα κρούσματα την ημέρα κατά μέσο όρο (σ.σ. 4.685 την τελευταία εβδομάδα, ή 669,2 ημερησίως).

Τα πραγματικά κρούσματα, μαζί με τα αδιάγνωστα και τα αδήλωτα μπορεί να είναι ακόμα και τετραπλάσια απ΄ αυτά. Υπάρχει ακόμα μεγάλη κυκλοφορία του ιού και οι ηλικιωμένοι είναι εκτεθειμένοι, ειδικά αυτοί που έρχονται σε επαφή με παιδιά», σημειώνει, ενώ παρατηρεί με ανησυχία την χαλαρότητα στην κοινωνία. «Βλέπω ακόμα και μεγάλης ηλικίας ανθρώπους να είναι χωρίς μάσκα στο σούπερ μάρκετ. Μπορεί να μιλάμε για τη γρίπη και το αντιλαμβάνομαι ως πρόβλημα, αλλά η γρίπη δεν έχει την ίδια δυναμική διασποράς με τον κορωνοϊό, παρόλο που σήμερα η βαρύτητα της λοίμωξης είναι παρόμοια».

«Κένταυρος»: Δεν βλέπω να μας απειλεί άμεσα

Οι δύο επιπλέον ανιχνεύσεις της υποπαραλλαγής ΒΑ.2.75 («Κένταυρος»), που ανακοίνωσε την Τρίτη ο ΕΟΔΥ, ανεβάζουν σε τρία τα επιβεβαιωμένα μέχρι σήμερα κρούσματα στην Ελλάδα.

Ο κ. Δόβας εκτιμά πως το νέο στέλεχος δεν θα μας προβληματίσει ιδιαίτερα, τουλάχιστον μέχρι τον χειμώνα. Ο λόγος είναι και εδώ η υψηλή ανοσία στον πληθυσμό. «Χρειάζεται να περάσουν τέσσερις μήνες τουλάχιστον για να πέσουν τα επίπεδα ανοσίας που αποκτήθηκε με την πρόσφατη νόσηση. Μέχρι τότε δεν νομίζω να υπάρχει υπόβαθρο για να διασπαρεί σημαντικά στην κοινότητα ο Κένταυρος. Όταν πέσει η ανοσία ενδεχομένως να υπάρχει μεγαλύτερη διείσδυση, θα δούμε σε ποιο βαθμό, κανένας δεν μπορεί να κάνει ασφαλείς προβλέψεις επί του παρόντος», υπογραμμίζει.

Ο ίδιος διευκρινίζει πως ο Κένταυρος συγγενεύει εξελικτικά με την Όμικρον 4 και την Όμικρον 5, καθώς και οι τρεις παραλλαγές προήλθαν από εξέλιξη της Όμικρον 2 (ΒΑ.2). «Παρόλο που είναι στέλεχος διαφυγής, σε ένα ποσοστό καλύπτει η πρόσφατη λοίμωξη από τις συγγενικές υποπαραλλαγές Όμικρον 4 & 5», σημειώνει. Εκτιμά πως το ποσοστό πρόσφατης ανοσίας στη Θεσσαλονίκη ξεπερνά το 50% και μπορεί να φτάνει ως και το 70%. Από την ανάλυση των λυμάτων της Θεσσαλονίκης προκύπτει ότι προς το παρόν εντοπίζονται μόνο οι υποπαραλλαγές 4 & 5 της Όμικρον.

Οι επιστήμονες της Ομάδας Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ έχουν προσαρμόσει τη μέθοδο ανίχνευσης, ώστε να μπορούν να εντοπίζουν και τον Κένταυρο, όπως έκαναν και με τις προηγούμενες παραλλαγές. Η νέα μέθοδος εφαρμόσθηκε στα πρόσφατα δείγματα, χωρίς να ανιχνευτεί το στέλεχος στα λύματα της Θεσσαλονίκης. Όπως αναφέρει ο κ.Δόβας, υπάρχει η δυνατότητα, αν παραστεί ανάγκη, να ανιχνεύσουμε και τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων. Προς το παρόν δεν κρίνεται αναγκαίο, καθώς η επιδημία βρίσκεται σε ύφεση σε παγκόσμιο επίπεδο.