Eυρωκοινοβούλιο: Μαστίγιο και καρότο στην Τουρκία και πάλι...

Χωρίς σαφή και σημαντική πρόοδο δεν διαφαίνεται περιθώριο επανέναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, προειδοποιεί το σχέδιο έκθεσης που εγκρίθηκε την Πέμπτη από την επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου με 54 ψήφους υπέρ, 7 κατά και 13 αποχές. Οι ευρωβουλευτές προειδοποιούν ότι, παρά τις επανειλημμένες δηλώσεις της Τουρκίας για τον στόχο προσχώρησης στην ΕΕ, τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρείται συνεχής οπισθοδρόμηση όσον αφορά τις σχετικές δεσμεύσεις της.

Σύμφωνα με το κείμενο, πρόσφατα σημειώθηκε μικρή βελτίωση στις συνολικές σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Ειδικότερα, εκφράζεται ικανοποίηση για πρόσφατες συνομιλίες σε υψηλό επίπεδο και ζηείται η συνέχιση του πολιτικού διαλόγου και επιμέρους τομεακών διαλόγων που έχουν ανασταλεί. Ωστόσο, τονίζεται ότι αυτή η ενισχυμένη συνεργασία δυστυχώς έχει συνυπάρξει με συχνές συγκρούσεις, καθώς οι σχέσεις της Τουρκίας με τα γειτονικά της κράτη μέλη της ΕΕ παραμένουν δύσκολες.

Το κείμενο επισημαίνει επίσης τη συνεχιζόμενη επιδείνωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Εκφράζει τη λύπη του Ευρωκοινοβουλίου για τη διαρκή νομική και διοικητική πίεση που ασκεί η τουρκική κυβέρνηση στην κοινωνία των πολιτών και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τους δικηγόρους και τους δημοσιογράφους, καλώντας την Επιτροπή να παράσχει, μέσω των προβλεπόμενων χρηματοδοτικών προγραμμάτων, επαρκή στήριξη στις προσπάθειες υπέρ της δημοκρατίας στην Τουρκία.

Καταδίκη της προκλητικής συμπεριφοράς προς Ελλάδα και Κύπρο

Οι ευρωβουλευτές εκφράζουν τη λύπη τους για πρόσφατες δηλώσεις των τουρκικών αρχών που αμφισβητούν την κυριαρχία της Ελλάδας σε ορισμένα από τα νησιά της, ως αντιπαραγωγικές και αντίθετες προς τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης. Επαναλαμβάνοντας την έκκληση προς όλες τις πλευρές να υπάρξει ειλικρινής συλλογική προσπάθεια διαπραγμάτευσης για τα όρια των ΑΟΖ και των υφαλοκρηπίδων στην περιοχή, στη βάση της καλής πίστης και των διεθνών κανόνων, καταδικάζουν την παρενόχληση ερευνητικών σκαφών εντός της κυπριακής ΑΟΖ, καθώς και τις παραβιάσεις του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου, συμπεριλαμβανομένων των υπερπτήσεων. Χαιρετίζουν τη συνεισφορά της Τουρκίας στη διασφάλιση επάρκειας εφοδιασμού φυσικού αερίου μέσω της διασύνδεσης των αγωγών «Trans-Anatolian Pipeline (TANAP)» και «Trans Adriatic Pipeline (TAP)» και επαναλαμβάνουν τη στήριξή τους στην πρόταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο, τονίζοντας ότι η Πράσινη Συμφωνία παρέχει σημαντικές ευκαιρίες για την επίτευξη συνεργατικών και βιώσιμων ενεργειακών λύσεων χωρίς αποκλεισμούς.

Επιπροσθέτως, οι ευρωβουλευτές εκφράζουν τη λύπη τους για το γεγονός ότι το Κυπριακό παραμένει ανεπίλυτο και επαναλαμβάνουν σθεναρά ότι η μόνη βιώσιμη λύση θα είναι σύμφωνη προς τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, εντός του διεθνούς νομικού πλαισίου. Καλούν την Τουρκία να εγκαταλείψει την απαράδεκτη πρότασή της για «λύση δύο κρατών» και να απόσχει από τυχόν μονομερείς ενέργειες που παγιώνουν επί τόπου τη διαίρεση της νήσου, όπως και από ενέργειες που αλλοιώνουν τη δημογραφική της ισορροπία. Καταδικάζουν ακόμη τη στάση της όσον αφορά τη συνέχιση της παραβίασης των ψηφισμάτων του ΣΑ του ΟΗΕ για τη μεταβίβαση των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους τους. Καλούν την Τουρκία να δώσει στην τουρκοκυπριακή κοινότητα τον απαραίτητο χώρο για να δράσει σύμφωνα με τον ρόλο της ως νόμιμη κοινότητα στη νήσο και καλούν την Επιτροπή να αυξήσει τις προσπάθειές της για την επαφή με την κοινότητα αυτή, υπενθυμίζοντας ότι η θέση της είναι στην ΕΕ.

Σταθερή συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας στην εξωτερική πολιτική και ασφάλεια

Χαιρετίζοντας τη διάθεση της Τουρκίας να ενεργήσει ως διαμεσολαβήτρια για τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι ευρωβουλευτές τονίζουν τη ζωτική σημασία της ισχυρής συνεργασίας ΕΕ-Τουρκίας στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας κατά τη δύσκολη τρέχουσα συγκυρία και εκφράζουν ικανοποίηση για την εν προκειμένω σταθερή ευθυγράμμιση της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Η έκθεση εξαίρει τις προσπάθειες που καταβάλλει η Τουρκία για την αποτελεσματική φιλοξενία του μεγαλύτερου αριθμού προσφύγων στον κόσμο, χαιρετίζει τη συνεχιζόμενη παροχή ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για τους πρόσφυγες και τις δομές υποδοχής στη χώρα και εκφράζει τη δέσμευση να διατηρηθεί αυτή η στήριξη στο μέλλον.

Οι ευρωβουλευτές στηρίζουν επίσης την πρόταση της Επιτροπής να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για την αναβάθμιση μιας αμοιβαία επωφελούς τελωνειακής ένωσης, προειδοποιώντας ωστόσο ότι το Κοινοβούλιο θα υποστηρίξει μια τυχόν τελική συμφωνία μόνο όταν πληρούνται οι αναγκαίες δημοκρατικές προϋποθέσεις όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Καταλήγουν δε ότι, στο παρόν στάδιο, δεν υπάρχουν επιχειρήματα για να αλλάξει η θέση του Ευρωκοινοβουλίου, που ζητά την επίσημη αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, οι οποίες ουσιαστικά έχουν έρθει σε τέλμα από το 2018. Με την απόφασή της να διαψεύσει ανοιχτά τις δεσμευτικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε σχέση με την υπόθεση του Οσμάν Καβάλα και άλλων, η τουρκική κυβέρνηση έχει διαψεύσει οποιεσδήποτε προσδοκίες για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Ο εισηγητής Νάτσο Σάντσες Αμόρ (Σοσιαλιστές, Ισπανία) δήλωσε: «Η έκθεση αναδεικνύει την κραυγαλέα αντίθεση μεταξύ της σχετικής βελτίωσης των επαφών ΕΕ-Τουρκίας τους τελευταίους μήνες από τη μια, και της καταστροφικής κατάστασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου που συνεχίζουν να επιδεινώνονται από την άλλη, όπως δείχνει η πρόσφατη απόφαση στην υπόθεση Καβάλα. Η θέση της Τουρκίας σε κρίσιμης σημασίας γεωπολιτικά ζητήματα δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι για την περαιτέρω εμβάθυνση των απολυταρχικών τάσεων εντός της χώρας».

Το σχέδιο έκθεσης θα κατατεθεί προς ψηφοφορία στην ολομέλεια του Κοινοβουλίου σε μία από τις επόμενες συνόδους.