Πιέζει για περισσότερες κυρώσεις η Ουκρανία μετά την Κωνσταντινούπολη

Η Ουκρανία εξασφάλισε τη στήριξη των Δυτικών συμμάχων της την Παρασκευή, μετά την αποτυχία επίτευξης κατάπαυσης του πυρός με τη Ρωσία στις πρώτες άμεσες συνομιλίες των δύο πλευρών εδώ και πάνω από τρία χρόνια, καθώς η Μόσχα παρουσίασε όρους που, σύμφωνα με ουκρανική πηγή, ήταν «απαράδεκτοι».

Υπό πίεση από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να τερματιστεί η πιο αιματηρή σύγκρουση στην Ευρώπη από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι αντιπρόσωποι των δύο εμπόλεμων χωρών συναντήθηκαν για πρώτη φορά από τον Μάρτιο του 2022, έναν μήνα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Οι συνομιλίες, που έλαβαν χώρα σε παλάτι στην Κωνσταντινούπολη, διήρκεσαν λιγότερο από δύο ώρες. Η Ρωσία εξέφρασε ικανοποίηση για τη συνάντηση και δήλωσε έτοιμη να συνεχίσει τις επαφές. Και οι δύο πλευρές ανακοίνωσαν ότι συμφώνησαν σε ανταλλαγή 1.000 αιχμαλώτων πολέμου η καθεμία, στην οποία, αν πραγματοποιηθεί, θα πρόκειται για τη μεγαλύτερη έως σήμερα.

Ωστόσο, το Κίεβο — που ζητά από τη Δύση αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Μόσχας εάν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δεν αποδεχθεί την πρόταση Τραμπ για 30ήμερη κατάπαυση του πυρός — ξεκίνησε αμέσως διπλωματικές επαφές πιέζοντας για αυστηρότερη στάση από τους συμμάχους του.

Αμέσως μετά το τέλος των συνομιλιών, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε μέσω X (πρώην Twitter) ότι μίλησε τηλεφωνικά με τον Τραμπ και τους ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας.

«Η Ουκρανία είναι έτοιμη να κάνει ταχύτερα δυνατά βήματα για πραγματική ειρήνη, και είναι σημαντικό ο κόσμος να κρατήσει σθεναρή στάση», ανέφερε. Ζήτησε την επιβολή «σκληρών κυρώσεων» αν η Ρωσία απορρίψει πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός.

Η Ρωσία — η οποία προελαύνει σταδιακά στο πεδίο μάχης και ανησυχεί ότι η Ουκρανία θα χρησιμοποιήσει μια προσωρινή εκεχειρία για να ανασυνταχθεί και να εξοπλιστεί εκ νέου — δήλωσε ότι χρειάζεται να καθοριστούν συγκεκριμένοι όροι πριν συμφωνήσει σε παύση των εχθροπραξιών.

«Συμφωνήσαμε ότι κάθε πλευρά θα παρουσιάσει το όραμά της για πιθανή μελλοντική κατάπαυση του πυρός, εξειδικευμένο με λεπτομέρειες», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Μεντίνσκι. «Αφού παρουσιαστεί αυτό το όραμα, θεωρούμε κατάλληλο — όπως επίσης συμφωνήθηκε — να συνεχίσουμε τις διαπραγματεύσεις.»

Ηρεμο κλίμα

Στη συνάντηση που διοργανώθηκε από την Τουρκία, οι διαπραγματευτικές ομάδες κάθονταν αντικριστά σε τραπέζι σχήματος U· οι Ρώσοι φορούσαν κοστούμια, ενώ οι μισοί από τους Ουκρανούς ήταν με στρατιωτικές στολές.

Το κλίμα ήταν ήρεμο, σύμφωνα με Τούρκο αξιωματούχο. Δεν συμφωνήθηκε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ή τοποθεσία για τον επόμενο γύρο συνομιλιών, καθώς και οι δύο πλευρές πρέπει πρώτα να ενημερώσουν τους ηγέτες τους.

Οι Ουκρανοί μίλησαν στη δική τους γλώσσα μέσω διερμηνέα, σύμφωνα με ουκρανική πηγή, αν και τα ρωσικά είναι ευρέως διαδεδομένα στην Ουκρανία. Ουκρανική και ευρωπαϊκή πηγή ανέφεραν ότι η Ρωσία απέρριψε αίτημα της Ουκρανίας να παρευρίσκονται Αμερικανοί εκπρόσωποι στη συνάντηση.

Δύο άτομα που γνωρίζουν τις συνομιλίες δήλωσαν ότι ο Μεντίνσκι ανέφερε πως η Ρωσία είναι έτοιμη να συνεχίσει να πολεμά όσο χρειαστεί, κάνοντας παραλληλισμό με τους πολέμους του Τσάρου Πέτρου του Μέγα κατά της Σουηδίας, που διήρκεσαν 21 χρόνια στις αρχές του 18ου αιώνα.

«Δεν θέλουμε πόλεμο, αλλά είμαστε έτοιμοι να πολεμήσουμε για ένα, δύο, τρία χρόνια — όσο θέλετε», φέρεται να δήλωσε.

Οι προτάσεις

Πηγή της ουκρανικής αποστολής ανέφερε ότι οι απαιτήσεις της Ρωσίας στη συνάντηση ήταν «αποσυνδεδεμένες από την πραγματικότητα και ξεπερνούν κατά πολύ οτιδήποτε είχε συζητηθεί προηγουμένως».

Η ίδια πηγή, υπό καθεστώς ανωνυμίας, δήλωσε ότι η Μόσχα απαίτησε την απόσυρση της Ουκρανίας από τμήματα του εδάφους της για να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός, «καθώς και άλλους μη αποδεκτούς και μη εποικοδομητικούς όρους».

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ χαρακτήρισε τη ρωσική στάση «ξεκάθαρα απαράδεκτη», προσθέτοντας ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες, η Ουκρανία και οι ΗΠΑ «συντονίζουν στενά τις απαντήσεις τους». Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η ΕΕ εργάζεται σε νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Μόσχας.

Η Ρωσία βλέπει τις συνομιλίες με την Ουκρανία ως συνέχεια εκείνων του 2022, που επίσης είχαν γίνει στην Κωνσταντινούπολη. Ωστόσο, οι όροι που τότε συζητούνταν είναι πλέον ιδιαίτερα επαχθείς για το Κίεβο.

Οι όροι περιελάμβαναν απαίτηση για μεγάλες μειώσεις στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις. Με τις ρωσικές δυνάμεις να ελέγχουν περίπου το 20% της ουκρανικής επικράτειας, ο Πούτιν ζητά επίσης από το Κίεβο να παραχωρήσει εδάφη, να εγκαταλείψει την επιδίωξη ένταξης στο ΝΑΤΟ και να γίνει ουδέτερη χώρα.

Η Ουκρανία απορρίπτει αυτούς τους όρους ως ισοδύναμους με πλήρη παράδοση και επιδιώκει εγγυήσεις ασφαλείας από παγκόσμιες δυνάμεις, ιδιαίτερα τις ΗΠΑ.

Αναγνωρίζοντας τις προσπάθειες Τραμπ και άλλων Αμερικανών αξιωματούχων, ο Ρώσος απεσταλμένος του Πούτιν, Κιρίλ Ντμίτριεφ, ανάρτησε στο X ότι οι συνομιλίες της Παρασκευής είχαν «καλά αποτελέσματα: 1. Η μεγαλύτερη ανταλλαγή αιχμαλώτων, 2. Επιλογές κατάπαυσης που ίσως λειτουργήσουν, 3. Κατανόηση θέσεων και συνέχιση διαλόγου».

Ο Πούτιν, αφού πρότεινε τις άμεσες συνομιλίες στην Τουρκία, απέρριψε την πρόκληση του Ζελένσκι για προσωπική συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη, μειώνοντας τις ελπίδες για ουσιαστική πρόοδο. Οι προσδοκίες περιορίστηκαν περαιτέρω όταν ο Τραμπ, ολοκληρώνοντας περιοδεία στη Μέση Ανατολή, δήλωσε ότι δεν θα υπάρξει πρόοδος μέχρι να συναντηθεί ο ίδιος με τον Πούτιν.

Το Κρεμλίνο δήλωσε την Παρασκευή ότι μια συνάντηση Πούτιν-Τραμπ είναι απαραίτητη για να υπάρξει πρόοδος, αλλά θα χρειαστεί σοβαρή προετοιμασία και θα πρέπει να αποδώσει αποτελέσματα.

Ο Τραμπ, σε συνέντευξη στο Fox News που προβλήθηκε την Παρασκευή, δήλωσε ότι πιστεύει πως θα επιτύχει «μια συμφωνία» με τον Πούτιν, αλλά θα επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία αν «δεν υπάρξει συμφωνία».

Η Ουκρανία και η Ρωσία συμφώνησαν «καταρχήν» να ξανασυναντηθούν, έγραψε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στο X. Ο επικεφαλής της ουκρανικής αντιπροσωπείας, υπουργός Άμυνας Ουμέροφ, δήλωσε ότι το επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι συνάντηση σε επίπεδο ηγετών.

Ο Μεντίνσκι δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η ρωσική πλευρά «έλαβε υπόψη» το ουκρανικό αίτημα για άμεσες συνομιλίες μεταξύ Ζελένσκι και Πούτιν.