Η Τεχεράνη μιλά ξανά για διπλωματία, ποιοι είναι οι όροι

Για άμεση συνέχιση των διαπραγματεύσεων μετά τον σημερινό κύκλο συζητήσεων στη Γενεύη κάνουν λόγο όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές. 

Ο Ιρανός ΥΠΕΞ Αμπάς Αραγτσί, μετά τη μαραθώνια συνάντηση, έκανε λόγο για «σοβαρή συζήτηση, με σεβασμό». Πρόσθεσε ότι το Ιράν «είναι έτοιμο να εξετάσει ξανά τη διπλωματική οδό για επίλυση της κρίσης με το Ισραήλ, αρκεί να τερματιστεί η επιθετικότητα» και «ο επιτιθέμενος να θεωρηθεί υπεύθυνος για τα ειδεχθή εγκλήματα που διέπραξε».

«Στηρίζουμε τη συνέχεια των διαπραγματεύσεων με την Ε3 (σ.σ. οι ΥΠΕΞ Γαλλίας, Γερμανίας και Βρετανίας) και την Ε.Ε., είμαστε έτοιμοι για νέα συνάντηση στο άμεσο μέλλον», υπογράμμισε. 

Ωστόσο, κατέστησε σαφές πως οι αμυντικές ικανότητες του Ιράν δεν είναι διαπραγματεύσιμες.

Σημείωσε ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι ειρηνικό και ότι οι επιθέσεις εναντίον του αποτελούν παραβίαση του διεθνούς δικαίου, επισημαίνοντας ότι το Ιράν θα συνεχίσει να «ασκεί το νόμιμο δικαίωμά του στην αυτοάμυνα».

Σε σύντομα σχόλια προς τα μέσα ενημέρωσης μετά το τέλος των συνομιλιών στη Γενεύη με την αντιπροσωπεία του Ιράν, η αντιπρόεδρος της Κομισιόν Κάγια Κάλας υποστήριξε ότι η περιφερειακή κλιμάκωση «δεν ωφελεί κανέναν» και γι' αυτό «πρέπει να διατηρήσουμε ανοιχτές τις συζητήσεις».

Η Κάλας πρόσθεσε ότι και τα μέρη συμφώνησαν να συζητήσουν τα πυρηνικά και «ευρύτερα ζητήματα».

Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό δήλωσε ότι στρατιωτικά δεν μπορεί να δοθεί «οριστική λύση» στο «ιρανικό πυρηνικό ζήτημα».

Επίσης, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ υπογράμμισε ότι «είναι κοινή η προσπάθειά μας να αποφύγουμε περαιτέρω κλιμάκωση» στη Μέση Ανατολή και να «σημειώσουμε πρόοδο στις διαπραγματεύσεις».

Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Λάμι δήλωσε ότι «ήμασταν σαφείς, το Ιράν δεν μπορεί να έχει πυρηνικά όπλα». Προσθέτει ότι αυτός και οι συνάδελφοί του Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών είναι «πρόθυμοι» να συνεχίσουν τις «συζητήσεις» σχετικά με τις διαπραγματεύσεις με το Ιράν. «Είχαμε εποικοδομητικές συζητήσεις και θα συνεχίσουμε», είπε.

«Καλούμε το Ιράν να συνεχίσει τις συνομιλίες του με τις Ηνωμένες Πολιτείες», λέει ο Λάμι, προσθέτοντας ότι «αυτή είναι μια επικίνδυνη στιγμή» και είναι «εξαιρετικά σημαντικό» να μην δούμε περιφερειακή κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.

Η κοινή δήλωση των Ευρωπαίων 

Σε κοινή δήλωσή τους, οι Ευρωπαίοι ΥΠΕΞ σημειώνουν ότι όλες οι πλευρές θα πρέπει να αποφύγουν κινήσεις που οδηγούν σε περαιτέρω κλιμάκωση στην περιοχή, προτρέποντας σε εξεύρεση λύσης μέσω διαπραγματεύσεων προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικά όπλα.

Επίσης, εκφράζουν την πάγια ανησυχία τους για την επέκταση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, δηλώνοντας ότι δεν είναι πεπεισμένοι ότι έχει πολιτικούς και όχι στρατιωτικούς σκοπούς, όπως τονίζουν.

Ακόμη, δηλώνουν την υποστήριξή τους στη συνέχιση των συζητήσεων και χαιρετίζουν τις συνεχιζόμενες προσπάθειες των ΗΠΑ για την αναζήτηση λύσης μέσω διαπραγματεύσεων. Τέλος, εκφράζουν την προθυμία τους για νέα συνάντηση στο μέλλον.

Οι πληροφορίες πριν από τη συνάντηση

Οι Ευρωπαίοι Υπουργοί Εξωτερικών θα πουν στον Ιρανό ομόλογό τους ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ανοιχτές σε άμεσες συνομιλίες, παρότι εξετάζουν το ενδεχόμενο συμμετοχής στην επίθεση που εξαπέλυσε το Ισραήλ κατά του Ιράν, δήλωσαν διπλωμάτες πριν από συνάντηση στη Γενεύη.

Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, θα λάβει το μήνυμα ότι το Ιράν πρέπει να στείλει ένα «σαφές σήμα», δήλωσαν δύο διπλωμάτες στο Reuters, καθώς εντείνεται η πίεση προς την Τεχεράνη να αποδεχτεί αυστηρούς περιορισμούς στο πυρηνικό της πρόγραμμα ώστε να αποτραπεί η πιθανή ανάπτυξη ατομικού όπλου.

Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, είχε συνομιλίες με αρκετούς Δυτικούς ομολόγους του πριν από τη συνάντηση της Γενεύης, σύμφωνα με τους διπλωμάτες, υποδεικνύοντας προθυμία για απευθείας εμπλοκή με την Τεχεράνη.

Η Ουάσιγκτον δεν επιβεβαίωσε επισήμως αυτό το γεγονός, αν και το τηλεοπτικό δίκτυο CNN μετέδωσε ότι Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε πως ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υποστηρίζει τη διπλωματία μέσω των συμμάχων, η οποία θα μπορούσε να φέρει το Ιράν πιο κοντά σε συμφωνία.

Η Τεχεράνη, ωστόσο, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν θα συνομιλήσει με την κυβέρνηση Τραμπ μέχρι να σταματήσουν οι ισραηλινές επιθέσεις.

Οι υπουργοί από τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία —γνωστοί ως η ομάδα E3— καθώς και ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, είχαν ξεχωριστή συνάντηση πριν από τις προγραμματισμένες κατ’ ιδίαν συνομιλίες με τον Αραγτσί.

«Οι Ιρανοί δεν μπορούν να καθίσουν στο τραπέζι με τους Αμερικανούς, ενώ εμείς μπορούμε», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Θα τους πούμε να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό ζήτημα πριν να συμβεί το χειρότερο σενάριο, και ταυτόχρονα θα εκφράσουμε τις ανησυχίες μας για τους βαλλιστικούς πυραύλους, τη στήριξή τους προς τη Ρωσία και την κράτηση Ευρωπαίων πολιτών».

Η διοίκηση Τραμπ απαιτεί από το Ιράν να σταματήσει εντελώς τον εμπλουτισμό ουρανίου, ενώ η ομάδα Ε3 είχε επιτρέψει σε προηγούμενες συνομιλίες περιορισμένο εμπλουτισμό για ειρηνικούς σκοπούς, με αντάλλαγμα αυστηρότατους διεθνείς ελέγχους στο πυρηνικό του πρόγραμμα.

Την Παρασκευή, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πλησίασε τη θέση του Τραμπ, δηλώνοντας ότι οποιαδήποτε νέα συμφωνία με την Τεχεράνη πρέπει να στοχεύει στον μηδενισμό του εμπλουτισμού.

Ανώτερος Ιρανός αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters ότι το Ιράν είναι πρόθυμο να συζητήσει περιορισμούς στον εμπλουτισμό ουρανίου, αλλά ξεκαθάρισε ότι η προοπτική πλήρους κατάργησης θα απορριφθεί χωρίς αμφιβολία — ιδιαίτερα όσο το Ισραήλ συνεχίζει τις επιθέσεις.

Οι συνομιλίες επρόκειτο να γίνουν σήμερα το απόγευμα στη Γενεύη, εκεί όπου το 2013 είχε συναφθεί η αρχική συμφωνία μεταξύ του Ιράν και των παγκόσμιων δυνάμεων για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος σε αντάλλαγμα την άρση κυρώσεων, πριν από τη συνολική συμφωνία του 2015.

Ξεχωριστές συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν κατέρρευσαν όταν το Ισραήλ ξεκίνησε την επιχείρηση «Ανατέλλων Λέων» (Operation Rising Lion) κατά ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων και βαλλιστικών δυνατοτήτων στις 12 Ιουνίου.

«Δεν υπάρχει χώρος για διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ έως ότου σταματήσει η ισραηλινή επιθετικότητα», δήλωσε ο Αραγτσί στην ιρανική κρατική τηλεόραση την Παρασκευή.

Ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό μίλησε με τον Ρούμπιο το βράδυ της Πέμπτης, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Ρούμπιο είπε ότι η Ουάσιγκτον είναι έτοιμη για άμεση επαφή με τους Ιρανούς οποιαδήποτε στιγμή, σύμφωνα με γαλλική διπλωματική πηγή.

Το κύριο μήνυμα που θα μεταφέρουν οι Ευρωπαίοι στον Αραγτσί είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν δείξει ετοιμότητα για άμεσες συνομιλίες, αλλά το Ιράν πρέπει να στείλει ένα σοβαρό σήμα, ανέφεραν δύο Ευρωπαίοι διπλωμάτες, χωρίς να καθορίσουν ποιο ακριβώς θα ήταν αυτό το σήμα.

Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, έχει συνομιλήσει αρκετές φορές με τον Αραγτσί από την προηγούμενη εβδομάδα, σύμφωνα με πηγές.

Παρότι οι διπλωμάτες δεν αναμένουν κάποιο καθοριστικό αποτέλεσμα στη Γενεύη, θεωρούν ζωτικής σημασίας να διατηρηθεί ο διάλογος με το Ιράν, διότι ακόμη και αν σταματήσει ο πόλεμος, το πυρηνικό ζήτημα θα παραμείνει άλυτο, καθώς η Τεχεράνη θα διατηρεί τη σχετική τεχνογνωσία.

«Ακόμη και τώρα, αν έχουν κάτι να πουν, θα το ακούσουμε», δήλωσε ο Αραγτσί αναφερόμενος στους Ευρωπαίους. «Δεν ντρεπόμαστε να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα του έθνους μας και δεν αποφεύγουμε κανέναν».

Ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ δήλωσε ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις ήταν πάντα πρόθυμες για διάλογο, υπό την προϋπόθεση ότι το Ιράν δεσμεύεται να μην αναπτύξει πυρηνικά όπλα. «Τώρα είναι η σειρά του Ιράν», τόνισε.

Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα αποφασίσει εντός δύο εβδομάδων εάν θα συμμετάσχει στις ισραηλινές επιθέσεις.

Αραγτσί: Εγκλημα πολέμου από το Ισραήλ

Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, μόλις μίλησε στη συνάντηση των Ευρωπαίων αξιωματούχων στη Γενεύη. Μεταξύ άλλων δήλωσε: 

• Το Ισραήλ έχει εξαπολύσει μια απρόκλητη επίθεση κατά του Ιράν, σε κατάφωρη παραβίαση του Άρθρου 2, παράγραφος 4 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ.
• Πρόκειται για έναν άδικο πόλεμο που έχει επιβληθεί στον λαό μου από τις πρώτες ώρες της Παρασκευής 13 Ιουνίου, όταν το Ισραήλ διέπραξε έναν συνδυασμό παράνομων και εγκληματικών επιχειρήσεων εναντίον στρατιωτικού προσωπικού εκτός υπηρεσίας, πανεπιστημιακών καθηγητών και απλών πολιτών.
• Συμπατριώτες μου έχουν σκοτωθεί και τραυματιστεί από τις αιφνιδιαστικές ένοπλες επιθέσεις του Ισραήλ … επιχειρήσεις σε κατοικημένες περιοχές, δημόσιες υποδομές, νοσοκομεία, κέντρα υγείας … ακόμη και στο υπουργείο Εξωτερικών … και έχουν επίσης στοχοποιηθεί πυρηνικές εγκαταστάσεις.
• Οι επιθέσεις του Ισραήλ σε πυρηνικές εγκαταστάσεις συνιστούν σοβαρά εγκλήματα πολέμου, ιδίως λόγω του κινδύνου περιβαλλοντικής και υγειονομικής καταστροφής από πιθανή διαρροή ραδιενεργών υλικών.

Νέο ιρανικό χτύπημα κατά του Ισραήλ

Εν τω μεταξύ η σύρραξη συνεχίζεται με το Ιράν να εξαπολύει το απόγευμα της Παρασκευής ένα ακόμα μεγάλο κύμα πυραύλων κατά του Ισραήλ που ενεργοποίησε την αεράμυνά του.

Το τοπικά μέτρα μετέδωσαν ότι σειρήνες ακούστηκαν σε όλη τη χώρα, ενώ ζητήθηκε από τους πολίτες να σπεύσουν στα καταφύγια. 

Εκρήξεις ακούστηκαν πάνω από την Ιερουσαλήμ και το Τελ Αβίβ.