Stratfor: Τι προβλέπει τώρα για ενεργειακή κρίση και Ουκρανικό

Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022, o συνδυασμός υψηλών τιμών στην ενέργεια και στα τρόφιμα, οι διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, η γεωπολιτική αβεβαιότητα και η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής από τις κεντρικές τράπεζες θα επιβραδύνει την οικονομική δραστηριότητα στα περισσότερα μέρη του κόσμου.

Ενώ οι κινητήριοι μοχλοί για την επιβράδυνση της ανάπτυξης θα είναι oι ίδιοι, οι επιπτώσεις θα διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Οι χώρες στη Μέση Ανατολή, την Υποσαχάρια Αφρική και τη Νότια Ασία θα έρθουν αντιμέτωπες με τον κίνδυνο λιμού και σοβαρών κοινωνικών και πολιτικών αναταράξεων. Εν τω μεταξύ, στις ευρωπαϊκές χώρες θα αυξηθούν τα ρίσκα για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα, ενώ οι χώρες στην περιοχή Ασίας/Ειρηνικού, για να αποφύγουν τις ελλείψεις σε τρόφιμα και στις χώρες της Λατινικής Αμερικής θα πραγματοποιηθούν κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις, εν μέσω επιδείνωσης του οικονομικού κλίματος.

Στην Ευρασία, η Ρωσία και η Ουκρανία θα δυσκολευτούν να προωθήσουν τους στρατηγικούς τους στόχους ενώ θα αρνηθούν να διαπραγματευτούν μια κατάπαυση του πυρός. Παράλληλα, οι ΗΠΑ θα αποσύρουν κάποιους δασμούς σε μη στρατηγικής σημασίας καταναλωτικά αγαθά από την Κίνα, ελπίζοντας ότι θα περιορίσουν τον πληθωρισμό αλλά θα διατηρήσουν δασμούς σε αγαθά στρατηγικής σημασίας βιομηχανιών, καθώς ο ανταγωνισμός με την Κίνα μετατρέπεται σε κομβικό ζήτημα εξωτερικής πολιτικής, ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ.

Οι εξελίξεις στο ουκρανικό μέτωπο

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα συνεχιστεί το τρίτο τρίμηνο, καθώς πιθανότατα θα παραμείνει ανέφικτη μια κατάπαυση του πυρός ή μια ειρηνευτική συμφωνία. Το Κρεμλίνο και το Κίεβο δεν προβλέπεται να κάνουν υποχωρήσεις για να σταματήσουν τον πόλεμο το τρίτο τρίμηνο, μετά την προώθηση των ρωσικών δυνάμεων στη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια και με δεδομένη τη συνεχή μεταφορά όπλων από τα μέλη του ΝΑΤΟ.

Η συζήτηση μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ για το αν θα πιέσει το Κίεβο να δεχτεί εδαφικές παραχωρήσεις για να ολοκληρωθεί ο πόλεμος θα ενταθεί κατά τη διάρκεια του τριμήνου, αλλά η ουκρανική κυβέρνηση θα παραμείνει απρόθυμη να κάνει τέτοιες παραχωρήσεις. Ο αγώνας της ΕΕ να εγκρίνει ένα εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο υποδηλώνει ότι το μπλοκ πολύ δύσκολα θα συμφωνήσει σε νέο σημαντικό πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αν δεν υπάρξει κάποια μεγάλη κλιμάκωση, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης χημικών ή πυρηνικών όπλων.

Καθώς οι οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου και των κυρώσεων στις ευρωπαϊκές χώρες θα εντείνονται κατά τη διάρκεια του τριμήνου, περισσότερες κυβερνήσεις θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να υιοθετήσουν μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση στη σύγκρουση στην Ουκρανία, το οποίο θα συνεπαγόταν την άσκηση πιέσεων στο Κίεβο να προσφέρει περισσότερες παραχωρήσεις. Οι ΗΠΑ θα έχουν λιγότερο πολιτικό περιθώριο για συμβιβασμούς ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου 2022, παρά την επιθυμία τους να μειώσουν τις εγχώριες τιμές της βενζίνης, καθώς οποιοσδήποτε συμβιβασμός θα άνοιγε την ταλανιζόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν σε πρόσθετη κριτική από το Ρεπουμπλικανικό κόμμα για συνθηκολόγηση στον πόλεμο του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ο πληθωρισμός απειλεί με ύφεση ανεπτυγμένες χώρες

Ο υψηλός πληθωρισμός θα παραμείνει ανεξέλεγκτος στις ανεπτυγμένες αγορές, αναγκάζοντας τις περισσότερες δυτικές κεντρικές τράπεζες να συσφίξουν τη νομισματική πολιτική και διατηρώντας την οικονομική ανάπτυξη σε χαμηλά επίπεδα καθ' όλη τη διάρκεια του τριμήνου.

Ο πληθωρισμός στις περισσότερες χώρες με βαριά βιομηχανία, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, θα κορυφωθεί πάνω από το 8% αυτό το τρίμηνο, καθώς οι τιμές της ενέργειας και των γεωργικών προϊόντων παραμένουν υψηλές, εν πολλοίς λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και τα lockdown στην Κίνα.

Η Fed, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Τράπεζα της Αγγλίας, η Αποθεματική Τράπεζα της Αυστραλίας και η Τράπεζα του Καναδά βρίσκονται όλες εν μέσω κύκλων σύσφιξης, που θα συνεχιστούν κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου και μετά, γεγονός που θα μπορούσε να μειώσει τον πληθωρισμό μακροπρόθεσμα αλλά και να υπονομεύσει την οικονομική δραστηριότητα. Οι περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες πιθανότατα θα αποφύγουν τον στασιμοπληθωρισμό το τρίτο τρίμηνο, αλλά οι κίνδυνοι ύφεσης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022 και το πρώτο εξάμηνο του 2023 θα συνεχίσουν να αυξάνονται.

Αντιμέτωπες με υψηλό πληθωρισμό και υψηλό κόστος δανεισμού οι αναδυόμενες

Οι αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες θα αντιμετωπίσουν υψηλό κίνδυνο πολιτικών κρίσεων και κοινωνικών αναταραχών, καθώς το αυξανόμενο κόστος ζωής εντείνει την πίεση προς τις κυβερνήσεις για την ενίσχυση των δημόσιων δαπανών.

Οι κύκλοι σύσφιξης της Fed και της ΕΚΤ θα αυξήσουν το κόστος εξυπηρέτησης και δανεισμού για χρέος σε δολάρια και ευρώ, με κίνδυνο να ξεσπάσει κρίση χρέους σε χώρες που είναι υπερχρεωμένες, αλλά εξακολουθούν να αυξάνουν τις δημόσιες δαπάνες για να μειώσουν την πιθανότητα κοινωνικής αναταραχής.

Στο δεύτερο τρίμηνο, αυτό το σενάριο εκτυλίχθηκε στο Πακιστάν και στη Σρι Λάνκα, όπου και στις δύο περιπτώσεις οδήγησε σε πολιτική κρίση πέρα από την οικονομική. Το τρίτο τρίμηνο, ορισμένες άλλες χώρες θα κινδυνεύσουν από παρόμοιες πολιτικές ή οικονομικές κρίσεις, όπως το Μπαγκλαντές, η Αίγυπτος, η Γκάνα, η Κένυα, η Νότια Αφρική, η Τυνησία και η Τουρκία.

Στις χώρες που είτε αποφασίσουν να μην αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες για να αποφύγουν την επιδείνωση των δημοσιονομικών τους ελλειμμάτων είτε αδυνατούν να το πράξουν λόγω δημοσιονομικών περιορισμών, ο κίνδυνος κοινωνικής αναταραχής θα είναι ιδιαίτερα υψηλός.

Στα ύψη οι τιμές βενζίνης και καυσίμων

Οι τιμές του πετρελαίου θα παραμείνουν υψηλές, καθώς η Ρωσία θα δυσκολευτεί να βρει εναλλακτικούς αγοραστές για το πετρέλαιό της και οι παραγωγοί του Κόλπου θα είναι απρόθυμοι να ενισχύσουν σημαντικά την παραγωγή, επιτείνοντας τον παγκόσμιο πληθωρισμό.

Το εμπάργκο της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο θα αναγκάσει τη Μόσχα να βρει επιπλέον μη δυτικούς αγοραστές για το αργό της. Τα εμπόδια στην τροφοδοσία και τη συμβατότητα πιθανότατα θα περιορίσουν τη δυνατότητα των κινεζικών, ινδικών και άλλα διυλιστηρίων να αγοράσουν περισσότερο ρωσικό αργό με έκπτωση, αναγκάζοντας τους Ρώσους παραγωγούς πετρελαίου να μειώσουν την παραγωγή αυτό το τρίμηνο.

Η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μπορεί να αποφασίσουν να παράγουν περισσότερο πετρέλαιο για να αντισταθμίσουν τις απώλειες από τη Ρωσία, αλλά έχουν ελάχιστα πολιτικά ή οικονομικά κίνητρα για να ενισχύσουν δραματικά την παραγωγή και να στείλουν τις τιμές του πετρελαίου κάτω από τα 100 δολάρια το βαρέλι, εξέλιξη που θα έπληττε τις οικονομίες τους. Επιπλέον, οι κυρώσεις στην παραγωγή ρωσικών διυλισμένων προϊόντων και τα ανώτατα όρια στις ποσοστώσεις εξαγωγών της Κίνας θα συνεχίσουν να καθιστούν την αγορά πετρελαίου πιο σφιχτή για τα διυλισμένα προϊόντα από ό,τι για το αργό πετρέλαιο, οδηγώντας σε ρεκόρ τις τιμές της βενζίνης, του ντίζελ και των αεροπορικών καυσίμων στις περισσότερες ανεπτυγμένες αγορές.

Καθώς η Ευρώπη προσπαθεί να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, θα υπάρχει διαρκής ισχυρή ζήτηση για LNG παγκοσμίως. Οι τιμές, ωστόσο, πιθανότατα δεν θα επιστρέψουν στα επίπεδα-ρεκόρ που παρατηρήθηκαν στα τέλη του 2021 και στις αρχές του 2022, επειδή το βόρειο ημισφαίριο δεν βρίσκεται στη χειμερινή περίοδο υψηλής ζήτησης, όταν το φυσικό αέριο καταναλώνεται για θέρμανση.