Ύστερα από μια σειρά αυξήσεις στα επιτόκια, οι ρυθμοί ανάπτυξης στην αμερικανική οικονομία αρχίζουν να περιορίζονται, αλλά ο πληθωρισμός ανεβαίνει, και αυτός ο συνδυασμός θέτει ένα σοβαρό δίλημμα για τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της ισχυρότερης οικονομίας στον κόσμο: θα πρέπει η Fed να ανησυχήσει περισσότερο για τον αυξανόμενο πληθωρισμό και να αυξήσει τα επιτόκια παραπάνω, διακινδυνεύοντας μια ύφεση;

Ή θα πρέπει να ανησυχήσει περισσότερο για την ανάπτυξη και να κρατήσει τα επιτόκια σταθερά, κινδυνεύοντας να αφήσει τον πληθωρισμό να αυξηθεί περισσότερο και να απολέσει και την αξιοπιστία της; Το σίγουρο είναι πως το μέλλον των διεθνών χρηματιστηρίων και αγορών ομολόγων θα κριθούν από την απόφαση που θα λάβει ο Μπεν Μπερνάνκε.

Σύμφωνα με κάποιους οικονομολόγους, ο Μπεν Μπερνάνκε έχει έλθει ουσιαστικά αντιμέτωπος με τον εφιάλτη κάθε κεντρικού τραπεζίτη: μια δόση ”στασιμοπληθωρισμού,” όπως έγραψε ο πρόεδρος του ινστιτούτου Decision Economics της Νέας Υόρκης το Σαββατοκύριακο.

Η εκτίναξη στις τιμές των πρώτων υλών, η πτώση του δολαρίου και οι αμφιβολίες για τις προθέσεις της Fed όσον αφορά στον πληθωρισμό αυξάνουν τον κίνδυνο περαιτέρω ανόδου του τιμάριθμου. Οι καταναλωτές πιέζονται από τις αυξήσεις τιμών και τις αναιμικές προοπτικές στην αγορά εργασίας, τα εταιρικά κέρδη συρρικνώνονται εξαιτίας του ακριβού κόστους και της μείωσης της ζήτησης και τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια συρρικνώνονται, καθώς πέφτουν τα χρηματιστήρια.

Μια τέτοια κατάσταση θα είναι ”εφιάλτης” όχι μόνο για τον κεντρικό τραπεζίτη, αλλά και την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους, ο οποίος έχει επενδύσει στην οικονομική ισχύ για να εξασφαλίσει ψήφους στις εκλογές μεσοθητείας του Νοεμβρίου.

Ανάλογη κατάσταση είχε αντιμετωπίσει και ο προκάτοχος του Μπερνάνκε, Άλαν Γκρίνσπαν, τρεις φορές στα 18 χρόνια κατά τα οποία υπήρξε ”τιμονιέρης” της Fed (1989-90, 1994-95 και 1999-2000). Σε κάθε περίπτωση, ο Α. Γκρίνσπαν σταμάτησε να αυξάνει τα επιτόκια πριν κορυφωθεί ο πληθωρισμός. Στις δύο από τις περιπτώσεις είχαμε ύφεση και στη μία επιβράδυνση της ανάπτυξης. Σε όλες, τελικώς, ο πληθωρισμός υποχώρησε σε ελεγχόμενα επίπεδα.

Πρόκειται για ένα ”προαιώνιο” δίλημμα για τους κεντρικούς τραπεζίτες, καθώς κατά κανόνα η οικονομική ανάπτυξη αρχίζει να επιβραδύνεται έξι μήνες μετά τις αυξήσεις των επιτοκίων, αλλά ο πληθωρισμός περίπου ένα χρόνο μετά.

Όπως τονίζουν οι διεθνείς παρατηρητές, δεν υπάρχει ”εύκολη απάντηση” σε ένα τέτοιο δίλημμα. Το μόνο θετικό είναι ότι η Fed έχει την πολυτέλεια της αναμονής, καθώς μπορεί να περιμένει περισσότερα στατιστικά δεδομένα πριν από την επόμενη τακτική σύνοδο στις 28-29 Ιουνίου, κατά την οποία θα πρέπει να αποφασίσει για τα επιτόκια.

Ντ. Παπαγεωργίου