της Έλενας Λάσκαρη

Κίτρινη κάρτα με βαρύνουσα πολιτική σημασία βγάζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στους χειρισμούς της κυβέρνησης για το Ασφαλιστικό.

Αν και αναγνωρίζει ότι τα μέχρι σήμερα βήματα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, σημειώνει πως δεν είναι σαφής ο βαθμός στον οποίο επαρκούν για την αποκατάσταση της οικονομικής βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος, ελλείψει εκτίμησης για την εξοικονόμηση δαπανών.

Καλεί δε, τις ελληνικές αρχές να προετοιμάσουν και να δημοσιεύσουν αναλυτικές και ρεαλιστικές προβολές του δημοσιονομικού κόστους της πληθυσμιακής γήρανσης, σύμφωνα με τη μεθοδολογία της Ε.Ε., και να εξηγήσουν πώς οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις θα καλύψουν το έλλειμμα, ενώ συνιστά παράλληλα μια πιο φιλόδοξη και ευρεία στρατηγική μεταρρύθμισης.

Στην έκθεση του κλιμακίου του ΔΝΤ που παραδόθηκε στον κ. Γ. Αλογοσκούφη μετά την ”εξέταση” της ελληνικής οικονομίας, ο διεθνής οργανισμός διαβλέπει μεσοπρόθεσμους κινδύνους για την ανάπτυξη εξαιτίας σημαντικών οικονομικών ανισορροπιών που συμπυκνώνονται στη σταθερή μείωση της ανταγωνιστικότητας, στις ακαμψίες στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών, στο υψηλό δημόσιο χρέος, στην αύξηση των τιμών του πετρελαίου, στη διαφαινόμενη συγκράτηση της πιστωτικής επέκτασης και στην επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας.

Τονίζεται ότι η δυναμική πορεία ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας είναι πιθανό να συνεχιστεί για αρκετό διάστημα, αν και υπάρχουν ουσιαστικοί μεοσπρόθεσμοι κίνδυνοι και διατυπώνονται συστάσεις για διεύρυνση των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών.

Στο ...απυρόβλητο δεν μένει και η αγορά εργασίας για την οποία ζητούνται ευρύτερες μεταρρυθμίσεις για την επανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και την περαιτέρω μείωση του ποσοστού ανεργίας (που παραμένει ακόμα μεταξύ των υψηλότερων μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ).

Η ελληνική αγορά εργασίας παραμένει σχετικά δύσκαμπτη σε διεθνή σύγκριση.

Στην πιο πρόσφατη έκθεση Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ελλάδα κατατάσσεται 142η μεταξύ 178 χωρών όσον αφορά την εργασιακή νομοθεσία, και ο δείκτης δυσκαμψίας της απασχόλησης, είναι σχεδόν δύο φορές υψηλότερος από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, οι αρχές πρέπει να αναθεωρήσουν τη νομοθεσία προστασίας της απασχόλησης, ειδικά για την προσωρινή απασχόληση, με στόχο τη χαλάρωση των περιορισμών εκτιμά το ΔΝΤ και συστήνει στους κοινωνικούς εταίρους να ενισχύσουν την ευελιξία των μηχανισμών διαμόρφωσης των μισθών και να επιδιώξουν συγκράτηση των αμοιβών, με αποσύνδεση του βασικού μισθού από τις αυξήσεις των μέσων μισθών και εξάλειψη της επέκτασης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας στις επιχειρήσεις που δεν αντιπροσωπεύονται στις διαπραγματεύσεις.

Κατά τα λοιπά το ΔΝΤ εκτιμά:

* Τράπεζες – πιστωτικός κίνδυνος: Το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα παραμένει υγιές, με επαρκή κεφαλαιοποίηση και υψηλή κερδοφορία αν και πρέπει να υπάρξει στενή παρακολούθηση ορισμένων εξελίξεων.

Η συνεχιζόμενη ταχεία πιστωτική επέκταση έχει αυξήσει την έκθεση των τραπεζών στον πιστωτικό κίνδυνο και την ευαισθησία τους στις διακυμάνσεις του οικονομικού κύκλου.

Η αυξανόμενη, επίσης, επέκταση στις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ενώ ενέχει σημαντικά οφέλη, έχει και συναλλαγματικό κίνδυνο, πιστωτικό κίνδυνο αλλά και κίνδυνο ανάλογα με την κάθε χώρα.

Οι συνέπειες από την αναταραχή στις ώριμες χρηματοπιστωτικές αγορές ήταν περιορισμένες μέχρι τώρα. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας δείχνουν ότι η εξάρτηση των ελληνικών τραπεζών από τη χρηματοδότηση από το εξωτερικό είναι σχετικά μικρή.

Ωστόσο, στην περίπτωση μιας παρατεταμένης πιστωτικής κρίσης στις ώριμες αγορές, μια αυξημένη τέτοια χρηματοδότηση θα ενίσχυε τη σημασία αυστηρότερης εποπτείας.

Αν και οι σχετικές δοκιμές αντοχής δείχνουν μία καλή αντίδραση των τραπεζών σε μία σειρά ενδεχόμενων αρνητικών κραδασμών, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει λάβει τα κατάλληλα μέτρα για την ενίσχυση της εποπτείας μέσω της αύξησης των απαιτούμενων προβλέψεων, των αυστηρότερων κανόνων για δανειοδοτήσεις και της αναβάθμισης των δοκιμών αντοχής ώστε να λαμβάνουν υπόψη τη συσχέτιση των κινδύνων.

Ευπρόσδεκτο χαρακτηρίζεται και το γεγονός ότι η Αρχή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης θα αρχίσει να λειτουργεί τον Ιανουάριο του 2008 ενώ σημειώνεται ότι θα ήταν σημαντικό να ολοκληρωθούν γρήγορα οι διαδικασίες σε ότι αφορά το προσωπικό της Αρχής και τις νομοθετικές μεταβολές ώστε να μην υπάρξει κενό εποπτείας.

* Ανταγωνισμός: Σημαντική πρόκληση είναι η ενίσχυση του ανταγωνισμού στους κλάδους δικτύων και στον τομέα των μεταφορών. Ο διαχωρισμός των λειτουργιών των επιχειρήσεων με δεσπόζουσα θέση στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου και το άνοιγμα της αγοράς μεταφορών σε νεοεισερχόμενους θα βοηθούσαν προς αυτήν την κατεύθυνση.

Οι αρχές θα πρέπει επίσης να εξασφαλίσουν ότι η Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού οργανώνεται και στελεχώνεται αποτελεσματικά για να αντιμετωπίσει τις ακαμψίες τιμών στην αγορά προϊόντων.

* Δημοσιονομική πολιτική: Το κλιμάκιο θεωρεί ότι ο στόχος για τα έσοδα του 2008 είναι φιλόδοξος και οι αρχές θα πρέπει να καταβάλουν σημαντική προσπάθεια για να τον επιτύχουν ενώ προβληματίζεται για την ποιότητα της προσαρμογής στην πλευρά των δαπανών στον προϋπολογισμό του 2008, καθώς υπολείπεται αυτού που χρειάζεται για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα της δημοσιονομικής προσαρμογής.

Η εξοικονόμηση δαπανών προέρχεται κυρίως από την εξάλειψη των έκτακτων δαπανών που πραγματοποιήθηκαν το 2007, ενώ εκτιμάται πως θα μπορούσε να υπάρξει εξοικονόμηση δαπανών από τον περιορισμό των υπεράριθμων υπαλλήλων και τη θέσπιση πιο αυστηρών διαδικασιών προσλήψεων στο πλαίσιο του προϋπολογισμού.

Κατά τη γνώμη του κλιμακίου, η επίτευξη ισοσκελισμένου προϋπολογισμού ως το 2010 θα απαιτήσει περισσότερα μέτρα ενίσχυσης των εσόδων και αποφασιστικές προσπάθειες για καλύτερο έλεγχο των πρωτογενών τρεχουσών δαπανών.

* Φορολογία: Το κλιμάκιο θα ενθάρρυνε τις αρχές να καταργήσουν σταδιακά τις στρεβλωτικές απαλλαγές για όλους τους σημαντικούς φόρους και να απλοποιήσουν τη διάρθρωση των συντελεστών της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων και του ΦΠΑ. Το κλιμάκιο πιστεύει ότι τα κίνητρα που προσφέρονται στους φορολογούμενους με το νέο νόμο για τη φοροδιαφυγή, θα έχουν μικρή επίδραση στη συνολική προσπάθεια συμμόρφωσης.

* Υγεία – ΔΕΚΟ: Απαιτούνται έγκαιρες προσπάθειες για τη βελτίωση των μηχανισμών κοστολόγησης και τιμολόγησης, την εισαγωγή καλύτερων ελέγχων στις προμήθειες, και την αναβάθμιση της διαχείρισης των δημόσιων νοσοκομείων. Ωστόσο, δεν επαρκούν μόνο νομοθετικές και διοικητικές πρωτοβουλίες.

Είναι απαραίτητο να δοθεί έμφαση στην αποτελεσματική εφαρμογή. Οι πρωτοβουλίες για την αναμόρφωση των ΔΕΚΟ δεν έχουν επιφέρει ακόμη ορατά αποτελέσματα όσον αφορά την επιχειρηματική τους απόδοση. Το αποτέλεσμα των δημόσιων επιχειρήσεων υπολογίζεται ότι επιδεινώθηκε περαιτέρω το 2007. Είναι απαραίτητο να γίνουν αποφασιστικά βήματα για την μείωση αυτών των ζημιών.

* Τα συμπεράσματα της αποστολής του ΔΝΤ δημοσιεύονται στη δεξιά στή: ”Συνοδευτικό Υλικό”.