Τη δέσμη προτάσεων για τη σύσφιγξη του Συμφώνου Σταθερότητας και της οικονομικής διακυβέρνησης καθώς και την αυστηροποίηση των ποινών για τους παραβάτες παρουσίασε η Κομισιόν.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ζοζέ Μπαρόζο, και τον αρμόδιο επίτροπο, κ. Όλι Ρεν, οι προτάσεις για τις ποινές του Συμφώνου αφορούν σε πρώτο στάδιο μόνο στην ευρωζώνη. Φαίνεται πως η διάσταση απόψεων στους "27" παραμένει και έτσι οι "16" προχωρούν ξεχωριστά, υπό τις ασφυκτικές πιέσεις των Γερμανών.

Η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι το ύψος του δημόσιου χρέους αναβαθμίζεται πλέον σε πρωταρχικό μέτρο αξιολόγισης της δημοσιονομικής πορείας μιας χώρας. Οι ποινές μπορούν να εφαρμόζονται από τα αρχικά στάδια μιας παράβασης και να αυστηροποιούνται σταδιακά, ενώ η Επιτροπή θα εφαρμόσει ένα point system όπου θα αξιολογεί μία χώρα βάσει της πορείας κυρίων δεικτών της οικονομίας, όπως η ανταγωνιστικότητα, το εργατικό κόστος και η κατάσταση στην αγορά κατοικίας.

Η επιβολή των ποινών θα είναι ημιαυτόματη, αντιστρέφεται όμως η διαδικασία. Δηλαδή, σε περίπτωση παράβασης, η Κομισιόν θα μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις αμέσως και θα χρειάζεται ειδική πλειοψηφία από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (τα κράτη-μέλη) για να μην εφαρμοστεί η απόφαση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι την ώρα της συνέντευξης Τύπου η Γερμανίδα καγκελάριος κ. Άγκελα Μέρκελ προέβη σε δηλώσεις ότι το Ταμείο Στήριξηςτης ευρωζώνης αλλά και το ελληνικό μνημόνιο "δεν πρέπει να γίνουν μόνιμα".

"Πρέπει να καταστεί ξεκάθαρο ότι τα κονδύλια είναι περιορισμένα. Μια αλλαγή των ευρωπαϊκών συνθηκών χρειάζεται ώστε να αντιμετωπιστούν οι κρίσεις με μέτρα διαφορετικού χαρακτήρα", δήλωσε η καγκελάριος στη γερμανική βουλή.
 
Επιπλέον, η κ. Μέρκελ πρόσθεσε ότι "χρειαζόμαστε έναν μόνιμο μηχανισμό επίλυσης κρίσεων για τις χώρες της ζώνης του ευρώ, με τη μορφή διαδικασίας πτώχευσης".

Οι προτάσεις της Κομισιόν θα συζητηθούν αύριο στην έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομίας της Ε.Ε., μαζί με τις προτάσεις της ομάδας δράσης (task force). Θα τεθούν προς ψήφιση κατά τη σύνοδο κορυφής του Οκτωβρίου, όμως σε περίπτωση διαφωνίας θα ξανατεθούν στη σύνοδο της κορυφής του Δεκεμβρίου.

Όπως δήλωσε ο επίτροπος κ. Ρεν, φιλοδοξία της Κομισιόν είναι "να επικυρωθούν έγκαιρα (μέχρι το επόμενο καλοκαίρι), ώστε να εφαρμοστεί το ευρωπαϊκό εξάμηνο ελέγχου των προϋπολογισμών από το 2011"

Ο επίτροπος άφησε να εννοηθεί ότι μέχρι τότε υπάρχει περίπτωση να βελτιώνονται οι προτάσεις, ενώ, παρά τις επανηλειμμένες ερωτήσεις για το πότε οι ποινές θα εφαρμοστούν και στις 27 χώρες-μέλη δεν δόθηκε σαφής απάντηση.

Ο πρόεδρος κ. Μπαρόζο αναφέρθηκε και στην Ελλάδα λέγοντας ότι ο ελληνικός λαός πληρώνει πολύ μεγάλο τίμημα αυτήν τη στιγμή γιατί οι Αρχές αψήφισαν την εφαρμογή των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας.

"Εάν τα μέτρα που εξαγγείλαμε σήμερα ήδη έμπαιναν σε εφαρμογή, δεν θα είχε πρόβλημα η Ελλάδα", συμπλήρωσε.

Αναλυτικά η δέσμη προτάσεων της Κομισιόν:

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε σήμερα μία δέσμη νομοθετικών μέτρων, η οποία περιλαμβάνει την πλέον εκτεταμένη ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης στην Ε.Ε. και στην περιοχή του ευρώ από την καθιέρωση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης. Λαμβάνοντας υπόψη τις ελλείψεις που διαπιστώνονται στην υφιστάμενη νομοθεσία, επιδιώκεται η ευρύτερη και ενισχυμένη εποπτεία των δημοσιονομικών πολιτικών αλλά και των μακροοικονομικών πολιτικών και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Για τα κράτη-μέλη που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που υπέχουν προβλέπονται νέοι μηχανισμοί επιβολής. Στο ευρωπαϊκό εξάμηνο που συμφωνήθηκε πρόσφατα ενσωματώνονται όλες οι αναθεωρημένες και νέες διαδικασίες επιτήρησης σε ένα ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό πλαίσιο οικονομικής πολιτικής.

Οι προτάσεις που υποβλήθηκαν σήμερα συνιστούν τη συγκεκριμένη υλοποίηση των πρόσφατων ανακοινώσεων της Επιτροπής σχετικά με την οικονομική διακυβέρνηση της 12ης Μαΐου και της 30ής Ιουνίου (βλ. IP/10/561 και IP/10/859) σε νομοθετικές προτάσεις. Έπειτα από έντονες προπαρασκευαστικές εργασίες και διαβουλεύσεις με ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων παραγόντων, στους οποίους συμπεριλαμβανόταν και η ειδική ομάδα για την οικονομική διακυβέρνηση υπό την προεδρία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κ. Herman Van Rompuy, οι προαναφερθείσες προτάσεις πολιτικής υπογραμμίζουν την ακράδαντη βούληση της Επιτροπής να επεξεργαστεί με κάθε επιμέλεια τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι συμβατές με την υφιστάμενη Συνθήκη της Λισαβόνας και αποστολή τους είναι να εξασφαλιστεί ότι η Ε.Ε. και η ζώνη του ευρώ θα επωφεληθούν από τον αποτελεσματικότερο συντονισμό της οικονομικής πολιτικής. Οι πρακτικές αυτές θα δώσουν στην Ε.Ε. και στη ζώνη του ευρώ το απαιτούμενο δυναμικό και την ευρωστία για άσκηση υγιούς οικονομικής πολιτικής, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτόν στην επικράτηση αυξημένων ρυθμών βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης με περισσότερες θέσεις εργασίας, σε αγαστή αρμονία με τους στόχους της στρατηγικής για την Ευρώπη με ορίζοντα το έτος 2020.

Η δέσμη νομοθετικών μέτρων συναπαρτίζεται από ένα εξάπτυχο: τέσσερις προτάσεις εστιάζουν σε δημοσιονομικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της εκτεταμένης μεταρρύθμισης του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ), ενώ στο επίκεντρο δύο νέων κανονισμών βρίσκονται ο αποτελεσματικός εντοπισμός και η αντιμετώπιση των εμφανιζόμενων μακροοικονομικών ανισορροπιών στην Ε.Ε. και στη ζώνη του ευρώ.

Για τα κράτη-μέλη που συμμετέχουν στη ζώνη του ευρώ οι αλλαγές θα δώσουν ουσιαστικό χαρακτήρα στον μηχανισμό επιβολής και θα περιορίσουν τη διακριτική ευχέρεια κατά την εφαρμογή των κυρώσεων. Με άλλα λόγια, το ΣΣΑ θα μετατραπεί σε μεγαλύτερο βαθμό σε σύστημα "βάσει κανόνων" και οι κυρώσεις θα αποτελούν τη λογική συνέπεια που αναμένεται ότι θα πλήττει εκείνες τις χώρες που παραβιάζουν τις δεσμεύσεις τους.

1) Ο κανονισμός που τροποποιεί το νομοθετικό υπόβαθρο του προληπτικού σκέλους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (κανονισμός 1466/97):

Προορισμός του προληπτικού σκέλους του ΣΣΑ είναι να εξασφαλίζεται ότι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. ακολουθούν συνετές δημοσιονομικές πολιτικές κατά τις περιόδους ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας, ώστε να συγκροτηθούν τα απαιτούμενα αποθέματα αντιμετώπισης των κραδασμών τις περιόδους δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας. Για να εγκαταλειφθούν οι πρακτικές του εφησυχασμού που επικράτησαν στο παρελθόν κατά τις περιόδους ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας, ο έλεγχος των δημοσίων οικονομικών θα βασίζεται στη νέα έννοια της χάραξης συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, η οποία θα πρέπει να εξασφαλίζει τη σύγκλιση προς τον μεσοπρόθεσμο στόχο.

Η Επιτροπή ενδέχεται να απευθύνει προειδοποίηση σε περίπτωση σημαντικής απόκλισης από τη συνετή φορολογική πολιτική για τα κράτη-μέλη που συμμετέχουν στη ζώνη του ευρώ.

2) Ο κανονισμός που τροποποιεί το νομοθετικό υπόβαθρο του διορθωτικού σκέλους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (κανονισμός 1467/97):

Προορισμός του διορθωτικού σκέλους του ΣΣΑ είναι να αποφεύγονται τα σημαντικά σφάλματα στις δημοσιονομικές πολιτικές. Ο κανονισμός τροποποιείται κατά τρόπο ώστε να παρακολουθείται στενότερα η εξέλιξη του χρέους και να αντιμετωπίζεται ισότιμα με τις εξελίξεις του ελλείμματος για τις αποφάσεις που συνδέονται με τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Τα κράτη-μέλη το χρέος των οποίων υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ, πρέπει να λάβουν μέτρα για να το μειώσουν με ικανοποιητικό ρυθμό, ο οποίος ορίζεται ως μείωση κατά 1/20 της διαφοράς με το όριο του 60% κατά τα τρία τελευταία έτη.

3) Ο κανονισμός σχετικά με την αποτελεσματική επιβολή της δημοσιονομικής επιτήρησης στη ζώνη του ευρώ:

Οι αλλαγές που επέρχονται τόσο στο προληπτικό όσο και στο διορθωτικό σκέλος του ΣΣΑ υποστηρίζονται από νέα δέσμη βαθμιαίων οικονομικών κυρώσεων για τα κράτη-μέλη που συμμετέχουν στη ζώνη του ευρώ. Όσον αφορά στο προληπτικό σκέλος, συνέπεια των σημαντικών αποκλίσεων από τη χάραξη συνετής φορολογικής πολιτικής πρέπει να είναι η τοκοφόρος κατάθεση.

Στο διορθωτικό σκέλος ισχύει η απαίτηση άτοκης κατάθεσης, ίσης με 0,2% του ΑΕΠ, σε περίπτωση έκδοσης της απόφασης να υπαχθεί μια χώρα στο καθεστώς του υπερβολικού ελλείμματος. Αυτό μετατρέπεται σε πρόστιμο σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τη σύσταση για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος.

Για να εξασφαλιστεί η επιβολή προβλέπεται ο αντίστροφος μηχανισμός ψηφοφορίας, κατά την επιβολή των εν λόγω κυρώσεων: αυτό σημαίνει ότι η πρόταση της Επιτροπής για την επιβολή των κυρώσεων θεωρείται ότι έχει εγκριθεί, εκτός κι εάν το Συμβούλιο τάσσεται κατά των εν λόγω μέτρων με ειδική πλειοψηφία. Οι τόκοι που προέρχονται από τις καταθέσεις και τα πρόστιμα διανέμονται μεταξύ των κρατών-μελών που συμμετέχουν στη ζώνη του ευρώ, τα οποία δεν παρουσιάζουν ούτε υπερβολικό έλλειμμα ούτε υπερβολική ανισορροπία.

Οι αλλαγές έχουν σχεδιαστεί κατά τέτοιον τρόπο ώστε να διευκολύνουν την ενδεχόμενη μετάβαση σε ένα σύστημα επιβολής συνδεόμενο με τον προϋπολογισμό της Ε.Ε., όπως προβλέπεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 30ής Ιουνίου.

4) Η νέα οδηγία όσον αφορά στις απαιτήσεις που ισχύουν για το δημοσιονομικό πλαίσιο των κρατών-μελών:

Δεδομένου ότι η χάραξη της δημοσιονομικής πολιτικής αποκεντρώνεται, είναι ουσιαστικό να αντανακλώνται οι στόχοι του ΣΣΑ στα εθνικά δημοσιονομικά πλαίσια, με άλλα λόγια, δηλαδή, στη συνολική δέσμη των στοιχείων που αποτελούν τη βάση της εθνικής δημοσιονομικής διακυβέρνησης (λογιστικά συστήματα, στατιστικές, πρακτικές προβλέψεων, δημοσιονομικοί κανόνες, δημοσιονομικές διαδικασίες και δημοσιονομικές σχέσεις με άλλες οντότητες, όπως οι τοπικές ή περιφερειακές αρχές). Η οδηγία καθορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις που οφείλουν να τηρούν τα κράτη-μέλη.

5) Ο νέος κανονισμός σχετικά με την πρόληψη και τη διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών:

Η Διαδικασία Υπερβολικής Ανισορροπίας (ΔΥΑ) αποτελεί νέο στοιχείο του πλαισίου οικονομικής επιτήρησης της Ε.Ε. Περιλαμβάνει την τακτική αξιολόγηση των κινδύνων εμφάνισης ανισορροπιών με βάση έναν πίνακα αποτελεσμάτων που απαρτίζεται από οικονομικούς δείκτες. Με βάση τα στοιχεία αυτά, η Επιτροπή μπορεί να προχωρήσει σε εμπεριστατωμένη επανεξέταση για τα κράτη-μέλη που διατρέχουν κίνδυνο, με την εφαρμογή της οποίας προσδιορίζονται τα ελλοχεύοντα προβλήματα. Για τα κράτη-μέλη που εμφανίζουν σοβαρές ανισορροπίες ή ανισορροπίες που θέτουν σε κίνδυνο τη λειτουργία της ΟΝΕ, το Συμβούλιο μπορεί να εγκρίνει συστάσεις και να κινήσει τη Διαδικασία Υπερβολικής Ανισορροπίας (ΔΥΑ).

Ένα κράτος-μέλος υπό το καθεστώς της ΔΥΑ πρέπει να παρουσιάσει πρόγραμμα διορθωτικών μέτρων που ελέγχεται από το Συμβούλιο, το οποίο καθορίζει τις προθεσμίες για τη λήψη των διορθωτικών μέτρων. Η επανειλημμένη αποτυχία λήψης διορθωτικών μέτρων εκθέτει το ενδιαφερόμενο κράτος-μέλος που συμμετέχει στη ζώνη του ευρώ σε κυρώσεις (βλ. το επόμενο σημείο).

6) Ο κανονισμός σχετικά με τα μέτρα που επιβάλλονται για να διορθωθούν οι υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες στη ζώνη του ευρώ:

Όπως και στον δημοσιονομικό τομέα, εάν ένα κράτος-μέλος που συμμετέχει στη ζώνη του ευρώ αποτύχει επανειλημμένα να λάβει μέτρα σύμφωνα με τις συστάσεις του Συμβουλίου για τη ΔΥΑ, σκοπός των οποίων είναι να αντιμετωπιστούν οι υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες, υποχρεούται να καταβάλει ετήσιο πρόστιμο ίσο με 0,1% του ΑΕΠ του. Το πρόστιμο μπορεί να αρθεί μόνο ύστερα από ψηφοφορία, με ειδική πλειοψηφία (αντίστροφος μηχανισμός ψηφοφορίας, βλ. ανωτέρω), κατά την οποία ψηφίζουν μόνο τα κράτη-μέλη που συμμετέχουν στη ζώνη του ευρώ.

Η μελλοντική πορεία

Οι προτάσεις αυτές θα εξεταστούν από το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή. Η Επιτροπή καλεί όλα τα μέρη να εργαστούν προς την κατεύθυνση της ταχείας έγκρισης των προτάσεων αυτών.