Ολομέτωπη επίθεση στα «κρυμμένα» εισοδήματα και στον προκλητικό πλούτο ξεκινά το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών μέσω εκτεταμένων διασταυρώσεων στις δοσοληψίες επιχειρήσεων και στα περιουσιακά στοιχεία των φυσικών προσώπων.

Οι επικεφαλής του ελεγκτικού μηχανισμού ξεκαθαρίζουν ότι στο στόχαστρο της εφορίας θα βρεθούν όλες οι δραστηριότητες που εμφανίζουν μικρή ή μεγάλη παραβατικότητα, καθώς η σημαντική υστέρηση στα έσοδα κατά το πρώτο εξάμηνο δεν αφήνει περιθώρια για επιλεκτικές κινήσεις. Προσθέτουν ωστόσο ότι αρχικά το μεγαλύτερο βάρος θα πέσει στα κυκλώματα πλαστών και εικονικών τιμολογίων, στα οποία βρίσκει καταφύγιο ένα μεγάλο μέρος της φοροδιαφυγής.

Βασικό όπλο σε αυτήν την προσπάθεια θα αποτελέσουν τα αναβαθμισμένα πληροφορικά συστήματα του υπουργείου Οικονομικών (ΓΓΠΣ), μέσω των οποίων θα γίνουν ευρύτατες διασταυρώσεις.

Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί σε όσους ελεύθερους επαγγελματίες ή επιχειρήσεις είτε υποβάλλουν μηδενικές περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ, είτε αποδίδουν στο Δημόσιο ΦΠΑ πολύ χαμηλότερο από το 5% του τζίρου τους, είτε υποβάλλουν πιστωτικό ΦΠΑ με αποτέλεσμα να λαμβάνουν επιστροφή.

Υπάρχουν, βέβαια, και εκείνοι που δεν υπέβαλαν καν δήλωση ΦΠΑ ή δήλωση εισοδήματος και φυσικά θα βρεθούν επίσης στο στόχαστρο των ελέγχων. Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τα αποτελέσματα των διασταυρώσεων το 2008 εντοπίστηκαν πάνω από 53.000 φυσικά πρόσωπα που, ενώ το 2008 υπέβαλαν δήλωση φορολογίας εισοδήματος για τη χρήση του 2007, δεν απέδωσαν εκκαθαριστική ΦΠΑ για την ίδια χρήση. Επίσης, περίπου 4.000 επιχειρήσεις δεν υπέβαλαν πέρυσι εκκαθαριστική δήλωση ΦΠΑ, αν και έκαναν δήλωση φορολογίας εισοδήματος, ενώ άλλες 14.000 και 21.000 φυσικά πρόσωπα υπέβαλαν μεν την εκκαθαριστική δήλωση ΦΠΑ για τη χρήση του 2007, αλλά δεν έκαναν το ίδιο την αντίστοιχη φορολογική δήλωση.

Θερινές... περιοδείες

Εκτός όμως από τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις, τα συνεργεία ελέγχου του υπουργείου Οικονομικών έχουν ήδη ξεκινήσει την καλοκαιρινή τους περιοδεία σε νησιά και σε άλλες τουριστικές περιοχές, δίνοντας βέβαια προτεραιότητα στους δημοφιλείς προορισμούς. Στόχος τους είναι να βάλουν τέλος στην απόκρυψη εισοδημάτων από ενοικιαζόμενα δωμάτια, από ταβέρνες και μπαρ, τα οποία σπανίως εκδίδουν αποδείξεις για τους πελάτες τους.

Πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Οικονομικών, εξάλλου, υποχρεώνει τα καταστήματα σερβιρίσματος φαγητού και ποτού να εκδίδουν απόδειξη με κάθε παραγγελία και όχι ένα συνολικό δελτίο παραγγελίας στο τέλος.

Επίσης, προκειμένου να παταχθούν φαινόμενα συναλλαγής, το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει να αλλάζει κάθε εβδομάδα τη σύνθεση των υπαλλήλων που θα απαρτίζουν τα συνεργεία.

Παράλληλα, το ενδιαφέρον του φοροελεγκτικού μηχανισμού έχουν κεντρίσει οι επιχειρήσεις που υπάγονται στον τελευταίο αναπτυξιακό νόμο.

Ειδικότερα, έχουν ξεκινήσει έλεγχοι προκειμένου να διαπιστωθεί εάν έχουν χορηγηθεί νόμιμα οι επιχορηγήσεις, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν βάσιμες υποψίες περί υπερτιμολόγησης δαπανών με τη βοήθεια εικονικών τιμολογίων από συνεργαζόμενες εταιρείες.

Περιουσίες και τεκμήρια

Σε ό,τι αφορά τα περιουσιακά στοιχεία (σπίτια, οχήματα σκάφη), το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει δύο κινήσεις. Κατ’ αρχάς στην περίπτωση των σκαφών, τα οποία μέχρι πρόσφατα ήταν πολύ εύκολο να «εξαφανιστούν» για την εφορία, έχουν ήδη ξεκινήσει οι καθιερωμένες ετήσιες διασταυρώσεις με βάση τα νηολόγια και τα στοιχεία που αφορούν στις μαρίνες. Επίσης εξετάζονται εξονυχιστικά οι περιπτώσεις ιδιοκτητών σκαφών οι οποίοι τα εμφανίζουν επαγγελματικά για να γλιτώνουν τους δασμούς στα καύσιμα που χρησιμοποιούν.

Ταυτόχρονα, προχωρά κανονικά ο σχεδιασμός για την επαναφορά των τεκμηρίων χρήσης. Το οικονομικό επιτελείο έχει δεσμευτεί ότι το νέο σύστημα θα είναι απλό στην εφαρμογή του και σχετικά ήπιο, καθώς θα στοχεύει μόνο στις κραυγαλέες περιπτώσεις πολυτελούς διαβίωσης που δεν συνοδεύονται από ανάλογα εισοδήματα.

Το υπουργείο Οικονομικών διαβεβαιώνει ότι οι συνταξιούχοι θα εξαιρεθούν από τα τεκμήρια, ενώ για τους υπόλοιπους θα προβλέπονται όρια που θα καλύπτονται με άνεση από ένα μικρομεσαίο εισόδημα. Δηλαδή, για παράδειγμα, εάν ένα ζευγάρι διαθέτει δύο αυτοκίνητα 1.800 και 2.000 κυβικών, μία πρώτη κατοικία 200 τετραγωνικών και ένα εξοχικό 150 τετραγωνικών θα μπορεί να τα δικαιολογήσει με ετήσια εισοδήματα κοντά στα 8.000 ευρώ.

Αλλαγές έρχονται όμως και στο θέμα των αποδείξεων, σε μια προσπάθεια του οικονομικού επιτελείου να κάνει πιο δελεαστική τη συλλογή τους από τους φορολογουμένους. Μέχρι τώρα, στον κατάλογο με τις αποδείξεις που εκπίπτουν από το εισόδημα περιλαμβάνονταν μόνο μερικές κατηγορίες υπηρεσιών, ενώ το όφελος για τον πολίτη μπορούσε να φτάσει το 40% της αξίας των αποδείξεων και μέχρι 8.000 ευρώ. Δηλαδή, για να έχει κάποιος το μέγιστο δυνατό όφελος θα πρέπει να μαζέψει αποδείξεις 20.000 ευρώ.

Επειδή λοιπόν το ποσό αυτό είναι υπερβολικό για τους περισσότερους φορολογουμένους, η σκέψη του υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι αφενός να αυξήσει στο 100% το ποσοστό έκπτωσης από το εισόδημα, και αυτό σημαίνει ότι πλέον το μέγιστο όφελος θα μπορεί να επιτευχθεί με αποδείξεις 8.000 ευρώ τον χρόνο, και αφετέρου να εμπλουτίσει τον κατάλογο με τις εκπιπτόμενες αποδείξεις προσθέτοντας κάποιες υπηρεσίες όπως συνεργεία οχημάτων, λιανεμπόριο, καφετέριες κ.ά.

Τέλος, την επίσκεψη της εφορίας πιθανόν να δεχτούν όσοι υπέβαλαν τη δήλωσή τους ηλεκτρονικά και εμφανίζουν πολύ υψηλές ιατρικές ή καταναλωτικές δαπάνες. Οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι, φυσικά, δεν συνυποβάλλουν τις αποδείξεις και τα τιμολόγια, αλλά είναι υποχρεωμένοι να τα κρατούν στο σπίτι για τουλάχιστον μία πενταετία, ώστε να είναι διαθέσιμα σε περίπτωση ελέγχου.

* Αναδημοσίευση από το 587ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ& ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 19-23 Ιουνίου 2009.