Την πρόταση νόμου για «Ρύθμιση των χρεών υπερχρεωμένων καταναλωτών» κατέθεσε στη Βουλή το ΠΑΣΟΚ και παρουσίασε σε συνέντευξη Τύπου η υπεύθυνη για θέματα οικονομίας του Κινήματος, κ. Λούκα Κατσέλη.  

Το ΠΑΣΟΚ προτείνει τη ρύθμιση χρεών στους πολίτες που έχουν αποδεδειγμένη αδυναμία να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους. Σύμφωνα με την κ. Κατσέλη "Τους δίνουμε το δικαίωμα να ρυθμίσουν τα χρέη τους, και, αφού ικανοποιήσουν για μια χρονική περίοδο ένα μέρος των οφειλών τους, να απαλλαγούν από αυτά, ώστε να είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή τους". 

Η πρόταση νόμου κάνει λόγο για δυνατότητα, μέσα από καθορισμένη δικαστική διαδικασία, σε όσους καταναλωτές έχουν διαπιστωμένη και μόνιμη αδυναμία να αποπληρώσουν τα χρέη τους, να τα ρυθμίσουν και να απαλλαγούν από αυτά, εξοφλώντας με ρεαλιστικούς με βάση το εισόδημά τους όρους ένα μέρος των χρεών που καθορίζεται από το Δικαστήριο και δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το 10% των οφειλών.

Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί κάτι τέτοιο είναι να μην υφίστανται περιουσιακά στοιχεία και να μην επαρκούν τα τρέχοντα εισοδήματα του καταναλωτή για την ικανοποίηση των δανειακών υποχρεώσεων. Στην περίπτωση αυτή, ο οφειλέτης αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταθέτει κάθε μήνα για τρία έως πέντε έτη μέρος του εισοδήματός του στους πιστωτές. Αν δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις του δεν επέρχεται απαλλαγή από τα χρέη. 

Πώς θα προκύπτει το ποσό το οποίο θα πρέπει να καταβάλει κάθε μήνα ο οφειλέτης στους πιστωτές για 3-5 έτη;

Το ποσό αυτό θα προσδιορίζεται από το δικαστήριο, το οποίο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα εισοδήματα του οφειλέτη από την εργασία του και να τα σταθμίζει με τις βιοτικές ανάγκες του ιδίου και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του. Σε κάθε περίπτωση, μέχρι τη λήξη της περιόδου των 3-5 ετών, πρέπει να έχει εξοφληθεί ποσοστό τουλάχιστον 10% των συνολικών οφειλών του οφειλέτη. Από κει κι έπειτα κηρύσσεται η οριστική απαλλαγή του οφειλέτη από τα χρέη του.
 
Τι κίνητρα έχουν τα πιστωτικά ιδρύματα να αποδεχτούν τη ρύθμιση χρεών;

Και τα δύο μέρη έχουν σημαντικά κίνητρα να έρθουν σε μια μεταξύ τους συμφωνία. Ιδιαίτερα οι πιστωτές και τα πιστωτικά ιδρύματα γνωρίζουν ότι είναι προτιμότερο να επέλθει μια ρύθμιση χρεών που θα διασφαλίζει και με τη δική τους σύμφωνη γνώμη ένα εύλογο ποσό εξόφλησης της οφειλής σύμφωνα πάντα με τις οικονομικές δυνατότητες των δανειοληπτών, από το να προκύψει απαλλαγή από χρέη χωρίς τη δική τους συμμετοχή.

• Δύο σημαντικά ζητήματα που προέκυψαν από τη διαβούλευση με τους παραγωγικούς και κοινωνικούς φορείς, και τα οποία συμπεριλήφθησαν στην πρόταση νόμου είναι: 
- Τι γίνεται εάν ένας οφειλέτης αντιμετωπίζει εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες και τα εισοδήματά του δεν επαρκούν για την εξόφληση τουλάχιστον του 10% των συνολικών οφειλών του;

Σε αυτή την περίπτωση, δηλαδή σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως η χρόνια ανεργία, ή σημαντικά προβλήματα υγείας, όπου το εισόδημα του οφειλέτη δεν επαρκεί για την κάλυψη στοιχειωδών βιοτικών του αναγκών, είναι δυνατός ο προσδιορισμός χαμηλότερων ή και μηδενικών καταβολών. Αυτό ακόμα κι αν δεν προκύπτει η εξόφληση του ελάχιστου ποσοστού του 10% των συνολικών οφειλών. Το δικαστήριο μπορεί να επανεξετάζει κάθε οκτώ μήνες, ή και νωρίτερα αυτεπαγγέλτως ή μετά από αίτηση του οφειλέτη ή του πιστωτή, εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τις εξαιρετικές αυτές περιπτώσεις. 

- Τι γίνεται με την κύρια κατοικία του οφειλέτη; Προστατεύεται;

Η κύρια κατοικία του οφειλέτη, κατά την διαδικασία ρύθμισης και απαλλαγής από τα χρέη, προστατεύεται. Ο οφειλέτης μπορεί να ζητήσει την εξαίρεσή της από την περιουσία που ρευστοποιείται για την ικανοποίηση των πιστωτών, εφόσον δεν υπερβαίνει σε έκταση το προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξανόμενο κατά είκοσι επί τοις εκατό. Σε αυτή την περίπτωση αναλαμβάνει την υποχρέωση να εξοφλήσει σε χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα είκοσι έτη, με περίοδο χάριτος και σε ευνοϊκούς όρους, ποσό οφειλών μέχρι το 85% της εμπορικής αξίας του ακινήτου, όπως αυτή αποτιμάται από το δικαστήριο.

Όπως ανέφερε η κ. Κατσέλη, η πρόταση νόμου τέθηκε υπόψη 24 κοινωνικών και παραγωγικών φορέων, από τους οποίους ανταποκρίθηκαν οι περισσότεροι, οι οποίοι συμμετείχαν στις 18 Ιουνίου σε δημόσια διαβούλευση στο ΠΑΣΟΚ.

Ειδικότερα, παρατηρήσεις επί του σχεδίου υπέβαλαν, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, η Ελληνική Ένωση Τραπεζών, η ΓΣΕΕ, η ΑΔΕΔΥ, η Τράπεζα της Ελλάδος, ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Προστασίας Δανειοληπτών από Τράπεζες και Οργανισμούς, η Ένωση Δικαίου Προστασίας Καταναλωτή, η ΕΚΠΟΙΖΩ, το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), η Ομοσπονδία Ενώσεων Προστασίας Πολιτών, Καταναλωτών-Δανειοληπτών, το ΙΝΚΑ και ο Συνήγορος του Καταναλωτή.

Τέλος η κ. Κατσέλη υπογράμμισε ότι η επόμενη πρωτοβουλία του ΠΑΣΟΚ θα έχει να κάνει με την ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ. "Όλοι γνωρίζουμε ότι χιλιάδες συμπολίτες μας, χιλιάδες επαγγελματίες μπαίνουν στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ με όρους που είναι εξαιρετικά ασφυκτικοί και καταλήγουν να είναι εξοντωτικοί για τους ίδιους και τις δραστηριότητες που ασκούν. Ιδιαίτερα σήμερα λόγω της οικονομικής κρίσης, το πρόβλημα έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις, με αποτέλεσμα καθημερινά να εγκλωβίζονται στον ΤΕΙΡΕΣΙΑ πάρα πολύ συμπολίτες μας και δυστυχώς να μην έχουν καμία απολύτως διέξοδο να ορθοποδήσουν. Σε αυτό το υπαρκτό πρόβλημα εμείς θα δώσουμε απάντηση με τρόπο ορθολογικό, προς όφελος των πολιτών και της οικονομίας".

Σύμφωνα με την κ. Κατσέλη, "το πρόβλημα της υπερχρέωσης των νοικοκυριών έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις: Από το 2003 έως το 2008 τα χρέη τους προς τις τράπεζες έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί. Ξεπερνούν σήμερα τα 100 δις ευρώ, δηλαδή είναι αυξημένα κατά 190% σε σχέση με το 2003. 

Η προσφυγή των νοικοκυριών στον τραπεζικό δανεισμό, στις περισσότερες περιπτώσεις οφείλεται στη σημαντική μείωση της αγοραστικής τους δύναμης, στην σοβαρή μείωση των πραγματικών τους εισοδημάτων. Μείωση που ήταν αποτέλεσμα της πολιτικής της κυβέρνησης της Ν.Δ. τα 5 τελευταία χρόνια: 

- φοροεπιδρομή στα μεσαία και χαμηλά στρώματα με αυξήσεις κυρίως στους έμμεσους φόρους, 
- απουσία ελέγχων στην αγορά προϊόντων με αποτέλεσμα η ακρίβεια να καλπάζει
- εκτόξευση της ιδιωτικής δαπάνης σε φάρμακα και νοσήλια
- αφαίμαξη εισοδήματος έγινε απαγορευτική το 2009 με το πάγωμα μισθών και συντάξεων στο δημόσιο και την επιβολή έκτακτης εισφοράς σε πολλά νοικοκυριά.