Δύο συν ένα μέτρα για την αντιμετώπιση του φλέγοντος θέματος των ακάλυπτων επιταγών και της ολοένα αυξανόμενης ανασφάλειας, σε σχέση με την κάλυψη των μεταχρονολογημένων επιταγών, ετοιμάζεται να λάβει η κυβέρνηση, επιδιώκοντας να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στις συναλλαγές και να εξαλείψει σε βάθος ετών το ελληνικό φαινόμενο των μεταχρονολογημένων επιταγών.

Το οικονομικό επιτελείο δείχνει να θεωρεί ότι οι ακάλυπτες επιταγές και η ελληνική ιδιαιτερότητα των μεταχρονολογημένων είναι ωρολογιακός μηχανισμός στα θεμέλια της οικονομίας, ο οποίος απειλεί να υποθηκεύσει και τα μέτρα τόνωσης ρευστότητας, που στοχεύει να προωθήσει η κυβέρνηση, καθώς χωρίς αποκατάσταση της συναλλακτικής εμπιστοσύνης οποιοδήποτε μέτρο τόνωσης της ρευστότητας δεν θα περάσει άμεσα και γρήγορα στην αγορά.

Στο παραπάνω πλαίσιο στο υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας εξετάζεται η αντιμετώπιση του θέματος των επιταγών ταυτόχρονα με τα μέτρα που θα ληφθούν για την τόνωση της ρευστότητας. Για τον λόγο δε αυτό έχει αποφασιστεί ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν πόροι τόσο του Ταμείου Εγγυοδοσίας Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων όσο και του υπό θέσπιση Ταμείου Αναχρηματοδότησης.

Ταυτόχρονα, θα επιδιωχθεί η σταδιακή μείωση του χρόνου εξόφλησης των μεταχρονολογημένων επιταγών ώστε σε βάθος μερικών ετών να εκλείψει η ελληνική ιδιαιτερότητα χωρίς εν τω μεταξύ να πληγεί η ήδη "εύθραυστη" ρευστότητα της αγοράς.

Εγγυημένες επιταγές μέσω του Ταμείου Αναχρηματοδότησης

Στο πλαίσιο της αποκατάστασης της αξιοπιστίας των επιταγών και της συναλλακτικής εμπιστοσύνης, το υπουργείο κλίνει υπέρ της παροχής εγγύησης για την κάθε επιταγή από τις τράπεζες. Μέσω του Ταμείου Αναχρηματοδότησης οι τράπεζες θα εγγυώνται συγκεκριμένο ποσό ή ποσοστό ανά επιταγή. Αν η επιταγή καταπέσει, θα αποζημιώνουν τον κάτοχο κατά το ποσό ή ποσοστό που τους αναλογεί.

Η δράση θα ισχύει μόνο για τις επιχειρήσεις, που εντάσσονται στο πρόγραμμα του Ταμείου Αναχρηματοδότησης, το οποίο θα προικοδοτηθεί με μέρος ή σύνολο των 14 δισ. ευρώ του πακέτου στήριξης τραπεζών, που παρέμειναν αχρησιμοποίητο.

Η εγγύηση που θα παρέχουν οι τράπεζες θα εκχωρείται στο Ταμείο Αναχρηματοδότησης, το οποίο ουσιαστικά θα λειτουργεί ως αντασφαλιστής. Δηλαδή η τράπεζα θα πληρώνει μεν το ποσό που της αναλογεί εφόσον η επιταγή καταπίπτει, όμως θα τη γράφει το Ταμείο Αναχρηματοδότησης στο οποίο θα έχει εκχωρήσει την επιταγή.

Η λύση της παροχής εγγύησης θεωρείται και η πλέον αποτελεσματική αφού θα αποκαταστήσει άμεσα την αξιοπιστία της επιταγής ως μέσο πίστωσης και επομένως τη συναλλακτική εμπιστοσύνη.

Το Ταμείο Αναχρηματοδότησης θα θεσπισθεί με το ίδιο νομοσχέδιο για την τόνωση της ρευστότητας και βάσει όσων προβλέπει το προεκλογικό πρόγραμμα του κυβερνώντος κόμματος θα λειτουργήσει ουσιαστικά ως Bad Bank για τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας.

Με δεδομένο ότι η εγγύηση θα δίνεται για μέρος του ποσού της επιταγής, οι τράπεζες θα έχουν λόγο να κυνηγήσουν τον εκδότη για ενδεχόμενη ανάκτηση μέρους ή του συνόλου της ζημίας.

ΔΙΑΣ για τις επιταγές

Για να περιοριστεί ο κίνδυνος και να μπορούν οι τράπεζες να παρακολουθήσουν το σύνολο των επιταγών ανά εκδότη προτείνεται η δημιουργία διατραπεζικού συστήματος ελέγχου, πρόταση που επεξεργάζεται, μεταξύ άλλων, σύμφωνα με πληροφορίες η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών.

Χαρακτηριστικό είναι ότι σήμερα οι τράπεζες αναγκάζονται για επίφοβους πελάτες να ζητούν την προσκόμιση των αποκομμάτων από τα μπλοκ των επιταγών ώστε να ελέγξουν τις επιταγές που κυκλοφορούν στην αγορά, καθώς δεν υπάρχει διατραπεζικό σύστημα ελέγχου.

Εγγυήσεις μέσω του ΤΕΜΠΜΕ με προσκόμιση τιμολογίων

Η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει αλλαγές στα κριτήρια χορήγησης εγγυήσεων από το ΤΕΜΠΜΕ για δάνεια σε μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Ειδικότερα, σχεδιάζεται τα δάνεια να χορηγούνται πλέον με προσκόμιση των σχετικών τιμολογίων για κεφάλαιο κίνησης που αιτούνται οι επιχειρήσεις.

Πώς θα συνδεθεί το χορηγούμενο κεφάλαιο κίνησης με τις επιταγές;

Το οικονομικό επιτελείο εξετάζει προτάσεις για υποχρεωτική καταχώριση των τιμολογίων ηλεκτρονικά, ώστε οι τράπεζες να μπορούν να μεταφέρουν τις πιστώσεις άμεσα και την ίδια στιγμή να έχουν αναλυτική εικόνα των αναγκών της κάθε επιχείρησης που εντάσσεται στο ΤΕΜΠΜΕ σε κεφάλαιο κίνησης.

Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι θα μειωθεί η χρήση μεταχρονολογημένων επιταγών, χωρίς να μειωθεί η τρέχουσα ρευστότητα της αγοράς.

Σταδιακή μείωση του μέσου χρόνου εξόφλησης με επιβολή ορίων

Απώτερος στόχος της κυβέρνησης είναι να μειώσει σταδιακά τον μέσο χρόνο εξόφλησης των επιταγών ώστε σε βάθος μερικών ετών να εξαλειφθεί η ελληνική πρωτοτυπία της χρήσης μεταχρονολογημένων επιταγών ως μέσο πίστωσης.

Με την ιδιαιτερότητα ότι η επιταγή αλλάζει χέρια αρκετές φορές μέχρι να πληρωθεί, η πιστωτική επέκταση που υπάρχει σήμερα στην αγορά μέσω των μεταχρονολογημένων επιταγών είναι πολλαπλάσια της αξίας τους. Επομένως, κάθε κίνηση άμεσου περιορισμού ορίων ή υποκατάστασής τους θα προκαλούσε σοκ στην αγορά και ιδιαίτερα στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.

Για τον λόγο αυτό θα επιδιωχθεί η σταδιακή σύντμηση του χρόνου εξόφλησης μέσω ποινών που θα υπάρξουν ως προς το επιτόκιο ή τη χρέωση εγγύησης.

Ιδέες όπως η έκδοση μπλοκ επιταγών να διενεργείται ανάλογα με τον βαθμό κινδύνου του πελάτη ή η επιβολή ανώτατου ορίου οπισθογραφήσεων ανά επιταγή προς το παρόν δεν εξετάζονται καθώς θα μείωναν τη ρευστότητα στην αγορά.

Δεν εξετάζεται επίσης ούτε η πρόταση για υποχρεωτική χρήση δίγραμμης επιταγής. Μια τέτοια εφαρμογή κρίνεται ότι θα περιόριζε σημαντικά την πιστωτική επέκταση της αγοράς, προκαλώντας συνθήκες ασφυξίας στις επιχειρήσεις. Επιπλέον, κόντρα στην κρατούσα αντίληψη, οι δίγραμμες επιταγές νομικά μπορούν να οπισθογραφηθούν και επομένως να μεταβιβαστούν.