Συνήλθε την Τρίτη, 3 Νοεμβρίου 2009, η Ολομέλεια της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (Ο.Κ.Ε.) προκειμένου να εγκριθεί η Γνώμη Πρωτοβουλίας με θέμα «Αξιολόγηση της Έκθεσης Εφαρμογής για το 2009 του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων 2008-2010».

Στο πλαίσιο της λειτουργίας του Παρατηρητηρίου Πολιτικών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, η Ο.Κ.Ε. αξιολογεί κάθε Σεπτέμβριο και παράλληλα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ετήσια εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων (Ε.Π.Μ.).

Φέτος, και λόγω των εκλογών, η αξιολόγηση και οι βασικές διαπιστώσεις, όπως είναι φυσικό, αναφέρονται στο έργο και στις επιδόσεις της προηγούμενης κυβέρνησης.

Συγκεκριμένα αξιολογούνται οι δράσεις, αλλά και οι κυβερνητικές εξαγγελίες μέχρι και τον Αύγουστο του 2009 στον τομέα των δημόσιων οικονομικών, της δημόσιας διοίκησης, της έρευνας, του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, της αγοράς εργασίας, της βιώσιμης ανάπτυξης, της περιφερειακής και κοινωνικής συνοχής και της παιδείας. Ειδικότερα και:

α) Αναφορικά με τις «Μακροοικονομικές παρεμβάσεις» υπογραμμίζεται ο έκτακτος, αποσπασματικός και καθαρά εισπρακτικός χαρακτήρας των μέτρων που είχαν ληφθεί μέχρι και το Σεπτέμβριο του 2009.

Τα συγκεκριμένα μέτρα αξιολογούνται ως ανεπαρκή για να μεταβάλουν τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. Μεταξύ των προτεραιοτήτων που πρότεινε η Ο.Κ.Ε. είναι η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής βασισμένο σε τέσσερις άξονες: α) φορολογικοί έλεγχοι, β) υποδομή πληροφορικής και πλήρης αξιοποίηση των πληροφοριακών συστημάτων, γ) κίνητρα και ανταμοιβές για συνεπή συμπεριφορά και δ) αλλαγή νοοτροπίας και επικοινωνίας.

β) Αναφορικά με τον «Εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης» επισημάνθηκε η ανεπάρκεια των μεταρρυθμιστικών δράσεων για τον απαιτούμενο εκσυγχρονισμό και την ποιοτική αναβάθμιση της λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών.

γ) Στην «Κοινωνία της Γνώσης» διαπιστώθηκαν τα ελάχιστα βήματα που έχουν σημειωθεί στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας και η ανάγκη ριζικών μεταρρυθμίσεων στο ερευνητικό περιβάλλον, προκειμένου να διαμορφωθεί μία σταθερή αναπτυξιακή πορεία βασισμένη στην κοινωνία της γνώσης και στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.

δ) Για το «Επιχειρηματικό περιβάλλον» επισημάνθηκε η ανεπάρκεια των δράσεων τόσο για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, όσο και για την αντιμετώπιση της κρίσης. Μεταξύ άλλων, τονίσθηκαν οι ελλείψεις στις χρηματοδοτικές υποδομές για την κάλυψη της επιχειρηματικής δραστηριότητας και η απουσία μιας πολιτικής στήριξης συγκεκριμένων κλάδων που παρουσιάζουν δυνατότητες ανάπτυξης. Επίσης, κρίθηκε αναγκαία η ενίσχυση της εποπτείας του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

ε) Στο Κεφάλαιο όπου αξιολογούνται οι «Μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της απασχόλησης» επισημάνθηκαν οι σοβαρές αδυναμίες που αυτές παρουσιάζουν και η έλλειψη σύνδεσής τους με τις δράσεις για την επιχειρηματικότητα και την περιφερειακή ανάπτυξη. Η περιορισμένη αύξηση του ενεργού πληθυσμού, η αύξηση της ανεργίας και ειδικότερα των νέων, καθώς και το υψηλό ποσοστό αδήλωτης εργασίας αποδεικνύουν την αδυναμία της ελληνικής οικονομίας να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Αναφορικά με την ανεργία τονίσθηκε ότι απαιτείται ένα πλέγμα ενεργητικών και παθητικών μέτρων, που θα αναπτύσσονται αρμονικά και συμπληρωματικά.

στ) Οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της «Εκπαίδευσης» κρίθηκαν ως ανεπαρκείς, καθώς δεν χρήζουν μέχρι σήμερα ικανοποιητικής αντιμετώπισης τα θέματα της χρηματοδότησης, αλλά και της αναβάθμισης της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και συγκεκριμένα της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης. Επίσης επισημάνθηκε, για άλλη μια φορά, η εδώ και χρόνια διαπιστωμένη έλλειψη σύνδεσης της εκπαίδευσης με την κατάρτιση και με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

ζ) Η αξιολόγηση για τις δράσεις που αποσκοπούν στη «Βιώσιμη ανάπτυξη» βασίσθηκε στην πάγια θέση της Ο.Κ.Ε. ότι δεν είναι δυνατή η επίτευξη μακροχρόνιας ανάπτυξης, χωρίς τον συνυπολογισμό της περιβαλλοντικής διάστασης των οικονομικών δραστηριοτήτων.

η) Αναφορικά με την «Κοινωνική και περιφερειακή συνοχή» σημειώθηκε η ανεπάρκεια των δαπανών για το κοινωνικό κράτος, η ανισότητα στη διανομή του ΑΕΠ, καθώς και τα χαμηλά επίπεδα του κατώτατου μισθού, συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Όσον αφορά στην εθνική πολιτική για την περιφερειακή συνοχή η Ο.Κ.Ε. επεσήμανε ότι αυτή θα πρέπει να είναι προσανατολισμένη στην αξιοποίηση όλων των συντελεστών παραγωγής της περιφέρειας, καθώς και στη μεταφορά ουσιαστικών αποφασιστικών αρμοδιοτήτων από το κέντρο στην περιφέρεια.

Τέλος, στο τελευταίο κεφάλαιο όπου αξιολογείται η συμβολή των διαρθρωτικών ταμείων και του ΕΣΠΑ 2007-2013 στην αντιμετώπιση της κρίσης επισημάνθηκαν οι εξαιρετικά αργοί ρυθμοί υλοποίησης και κρίθηκε επιτακτική ανάγκη η προσαρμογή του στις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν λόγω της οικονομικής κρίσης.

****Επισυνάπτεται δεξιά το πλήρες κείμενο της Γνώμης.