Η αυθαίρετη δόμηση θα μπορούσε κάλλιστα να διεκδικήσει µία θέση στην λίστα των άλυτων προβλημάτων. Το πρόβλημα πρωτοεμφανίζεται µε την θέσπιση του πρώτου οικοδομικού κανονισμού και έκτοτε συνεχώς μεγαλώνει. Έως σήμερα οποιοδήποτε μοντέλο ανάπτυξης έχει προταθεί έχει φανεί ανεπαρκές να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της αυθαίρετης δόμησης.

Ο Σ.Π.Μ.Ε. θεωρεί ότι απαιτείται τώρα ένας νέος σχεδιασμός, με στόχο την προσαρμογή του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου σε μια νέα ισορροπία: οικονομική, οικολογική, κοινωνική και αισθητική. Για τον λόγο αυτό καταθέτει προτάσεις οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν άξονα για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τον περιορισμό της αυθαίρετης δόμησης.

1. Θεσμοθέτηση του Μητρώου Κατασκευαστών Ιδιωτικών Έργων (ΜΗ.Κ.Ι.Ε.) με σαφή οριοθέτηση των ρόλων και τον επιμερισμό των ευθυνών όλων των εμπλεκομένων στην αλυσίδα παραγωγής ενός ακινήτου.

2. Καθιέρωση του πράσινου κουτιού - ταυτότητας των κατασκευών. 6) «Πράσινο Κουτί» στις οικοδομές που θα περιέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την ταυτότητα του κτιρίου (μελέτες, as build σχέδια, φωτογραφίες κλπ.) και θα είναι απαραίτητο για κάθε πολεοδομική ή ιδιοκτησιακή μεταβολή του ακινήτου.

3. Άμεση αναδιοργάνωση, εκσυγχρονισμός, στελέχωση και βελτίωση της λειτουργίας των πολεοδομικών γραφείων με χρήση σύγχρονων τεχνολογιών.

4. Απλοποίηση και κωδικοποίηση της ισχύουσας πολεοδομικής νομοθεσίας και νομολογίας µε σκοπό να είναι ξεκάθαρη µε τα λιγότερα δυνατά «παραθυράκια».

5. Καθιέρωση του θεσμού των ορκωτών ελεγκτών Μηχανικών.

6. Αλλαγή του ισχύοντος ΓΟΚ µε αναθεώρηση της λογικής του Σ.?. Θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εξεταστεί η θεσμοθέτηση του επιτρεπόμενου όγκου, ύψους και κάλυψης µε κατάργηση του Σ.?. και των Η.Χ. Στόχος του ΓΟΚ να είναι η νομιμότητα, όχι η αντιμετώπιση της αυθαιρεσίας.

7. Απλοποίηση των διαδικασιών έκδοσης οικοδομικής άδειας.

8. Έλεγχος των νέων οικοδομών προκειμένου να συνδεθούν µε τα δίκτυα κοινής ωφέλειας.

9. Υποχρεωτική προσκόμιση δικαιολογητικών που διασφαλίζουν την νοµιµότητα των κατασκευών στις δικαιοπραξίες (αγοροπωλησίες, μεταβιβάσεις κ.λ.π.).

10. Βελτίωση της συνεργασίας και δημιουργία κοινής βάσης δεδομένων μεταξύ των εμπλεκομένων υπηρεσιών όπως ΙΚΑ, Υποθηκοφυλακεία, Πολεοδομία, δασαρχεία, Εφορία κ.λ.π. ώστε να είναι δυνατή η διασταύρωση στοιχείων όπως συμβαίνει σε κάθε σύγχρονη κοινωνία.

11. Επεκτάσεις υφισταμένων πολεοδομικών σχεδίων και εντάξεις νέων περιοχών στα σχέδια πόλης. Εδώ ειδικά απαιτείται απλοποίηση των διαδικασιών ώστε να μειωθεί ο απαιτούμενος χρόνος.

12. Ολοκλήρωση του κτηματολογίου το οποίο σημαίνει άμεση καταγραφή του δομημένου περιβάλλοντος.

13. Δορυφορική παρακολούθηση και εντοπισμός αυθαιρέτων κατασκευών, άμεση επέμβαση και κατεδάφισή τους.

14. Υποδειγματική τιμωρία αυτών που ωφελούνται οικονομικά από την αυθαιρεσία.

Το πλέον σημαντικό είναι να γίνει συνείδηση του κάθε πολίτη ότι ο μεγάλος χαμένος είναι ο ίδιος που αυθαιρετεί.

Τα μέτρα που θα ληφθούν θα πρέπει να είναι οριστικά και τελεσίδικα. Δεν υπάρχει πλέον περιθώριο για ρυθμίσεις εισπρακτικού χαρακτήρα. Είναι σημαντικό οι πολίτες να γνωρίζουν τις συνέπειες της κατασκευής αυθαιρέτων και ότι δεν υπάρχει περιθώριο συγκάλυψης. Θεωρούμε ότι η εμπιστοσύνη του πολίτη προς την Πολιτεία και τους νόμους δε πρέπει να κλονίζεται. Σε μία ευνομούμενη και προηγμένη κοινωνία θα πρέπει να υπάρχει υπεύθυνη αντιμετώπιση των πολιτών και των νόμων.

Τελειώνοντας θα πρέπει να τονίσουμε ότι οποιαδήποτε μέτρα θα πρέπει να είναι αυστηρά µεν αλλά να διασφαλίζουν μια ομαλή μετάβαση από το ισχύον καθεστώς ώστε μην πλήξουν επί πλέον την οικοδομική δραστηριότητα.