Σχέδια για την -άμεση- μείωση της εξάρτησης του δημόσιου χρέους από τη ρευστότητα που χορηγεί η ΕΚΤ εξετάζει η κυβέρνηση, μετά το καμπανάκι Τρισέ ότι από τις αρχές του επόμενου έτους η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αρχίσει να μειώνει τη χορηγούμενη στο σύστημα ρευστότητα.

Κατά την περυσινή χρονιά η προηγούμενη κυβέρνηση, υπό την πίεση της κρίσης αλλά και του δημοσιονομικού εκτροχιασμού της ελληνικής οικονομίας, έκανε εκτεταμένη χρήση της ρευστότητας της ΕΚΤ, προκειμένου να καλύψει τις υπέρογκες δανειακές ανάγκες του Δημοσίου.

Ελληνικές και ευρωπαϊκές τράπεζες απορροφούσαν τις εκδόσεις κρατικών ομολόγων και εν συνεχεία ενεχυρίαζαν τους τίτλους στην ΕΚΤ, με επιτόκιο 1%, εξασφαλίζοντας από τη διαφορά επιτοκίου υψηλή απόδοση. Χάρη στα μεγάλα περιθώρια αρμπιτράζ στα κρατικά ομόλογα συγκεντρώθηκε πολύ βραχυπρόθεσμο ευρωπαϊκό χρήμα.

Αυτήν τη στιγμή θεσμικά κεφάλαια της ευρωζώνης κατέχουν ελληνικά κρατικά ομόλογα αξίας περίπου 200 δισ. ευρώ και η απόφαση της ΕΚΤ να περιορίσει, από τις αρχές του 2010, τη ρευστότητα που χορηγεί εκτιμάται ότι θα τα οδηγήσει σε σταδιακή μείωση θέσεων, μέσω πώλησης διακρατούμενων ομολόγων και περιορισμού της συμμετοχής τους στις νέες εκδόσεις.

Δεν είναι τυχαίο ότι μετά τη σύσταση της ΤτΕ σε κάποιες ελληνικές τράπεζες να μειώσουν την εξάρτησή τους από την ΕΚΤ και το... καμπανάκι Τρισέ οι τιμές των ελληνικών ομολόγων πιέστηκαν και το spread του δεκαετούς εκτινάχθηκε στις 178 μονάδες βάσης.

Οι επενδυτές φοβήθηκαν για το αν η κυβέρνηση διαθέτει σχέδιο για να αντιμετωπίσει το κενό αγοραστών για κρατικά ομόλογα που θα δημιουργήσει η σταδιακή μείωση του δανεισμού της μέσω… ΕΚΤ σε συνδυασμό με την επιδείνωση της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας.

Το σχέδιο αντικατάστασης των Ευρωπαίων δανειστών

Η κυβέρνηση ποντάρει στην ομαλοποίηση των συνθηκών στις διεθνείς αγορές, ώστε το μεγαλύτερο μέρος των νέων εκδόσεων να απορροφηθεί από ξένους επενδυτές.

Ενδεικτικό της προτεραιότητας που δίνεται στον χειρισμό του χρέους από την πλευρά της κυβέρνησης είναι ότι η Goldman Sachs, ως ειδικός διαπραγματευτής του ελληνικού χρέους, διενήργησε την πρώτη παρουσίαση για τον χειρισμό του όχι σε στελέχη του ΟΔΔΗΧ αλλά στον ίδιο τον πρωθυπουργό κ. Γ. Παπανδρέου, παρουσία των υπουργών Οικονομικών και Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας, κ. Γ. Παπακωνσταντίνου και Λ. Κατσέλη.

Παρά το γεγονός ότι κυβερνητικοί κύκλοι χαρακτηρίζουν τη συνάντηση marketing dinner, επιδιώκοντας να υποβαθμίσουν τη βαρύτητά της, η παρουσία του πρωθυπουργού και σύσσωμου του οικονομικού επιτελείου μιλάει από μόνη της. Άλλωστε, αμέσως μετά ακολούθησε νέα συνάντηση στελέχους της ξένης τράπεζας με τον αρμόδιο υπουργό κ. Γ. Παπακωνσταντίνου.

Η Goldman Sachs, η οποία αποτελεί εδώ και μερικά χρόνια βασικό primary dealer του ελληνικού χρέους, παρουσίασε τις ευκαιρίες που δημιουργούνται από την απόφαση των κυβερνήσεων ισχυρών αναδυόμενων οικονομιών να στρέψουν μέρος των πλεονασμάτων τους από δολαριακά assets σε τοποθετήσεις σε ευρώ.

Τάση που μπορεί να αντισταθμίσει την αποχώρηση "θερμού" ευρωπαϊκού χρήματος από τα ελληνικά ομόλογα εξαιτίας της μείωσης των διευκολύνσεων από την ΕΚΤ.

Στο πλαίσιο αυτό μία από τις ιδέες που έπεσαν στο τραπέζι ήταν και το άνοιγμα των ελληνικών εκδόσεων σε κινεζικές τράπεζες. Κυβερνητικές πηγές ξεκαθαρίζουν ότι δεν συζητήθηκε καμιά συγκεκριμένη πρόταση και διευκρινίζουν ότι οι όποιες σκέψεις αφορούν σε άνοιγμα των νέων εκδόσεων χρέους προς κεφάλαια ισχυρών αναδυόμενων χωρών και όχι σε πώληση υφιστάμενων θέσεων, το οποίο πρακτικά δεν μπορεί καν να το ελέγξει η ελληνική πλευρά.

Ενδεικτικό του προβληματισμού που υπάρχει σχετικά με τις δανειακές ανάγκες του Δημοσίου και για το πώς θα καλυφθούν είναι και το άρθρο του κ. Π. Κορλίρα, καθηγητή στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο εισηγείται την έκδοση "λαϊκών" ομολόγων που θα απευθύνονται κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά σε Έλληνες αποταμιευτές.

Πρόκειται ουσιαστικά για έντοκα γραμμάτια ή ομόλογα μεσοπρόθεσμης διάρκειας (ως τρία έτη) οι τίτλοι των οποίων θα είναι διαπραγματεύσιμοι στο Χ.Α. Στόχος της προσφυγής στον εσωτερικό δανεισμό είναι η μείωση του κόστους για το ελληνικό δημόσιο.

Πηγές του ΟΔΔΗΧ χαρακτηρίζουν την πρόταση μη ευχερή στην τρέχουσα συγκυρία καθώς θα μεταφέρονταν κεφάλαια από καταθέσεις σε ομόλογα, προκαλώντας πρόβλημα χρηματοδότησης σε κάποιες ενδεχομένως τράπεζες.