Νομοσχέδιο για τη θέσπιση των καλυμμένων ομολογιών σχεδιάζει τώρα η κυβέρνηση, πλην όμως είναι πιθανόν η ΕΚΤ να κλείσει τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης τον επόμενο μήνα... Τι «παίζει» με καταθέσεις, χορηγήσεις και επιτοκιακά περιθώρια.

Μπορεί βέβαια τα επιτελεία των κυπριακών τραπεζών να μην αντιμετωπίζουν τόσο έντονα προβλήματα όσο τα ελληνικά, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι η τρέχουσα πραγματικότητα αφήνει χωρίς δυνατούς πονοκεφάλους τις διοικήσεις των κυπριακών χρηματοπιστωτικών ομίλων.

Πρώτα απ’ όλα, τα μακροοικονομικά δεδομένα της Κύπρου είναι σαφώς καλύτερα από αυτά της Ελλάδας. Επιπλέον, η οικονομική κρίση έχει προκαλέσει πολύ μικρότερες επιπτώσεις και, τέλος, για φέτος η Κύπρος αναμένει ρυθμό ανάπτυξης που ενδεχομένως να ξεκινά από «συν»...

Παρ' όλα αυτά, τα προβλήματα δεν λείπουν από τον τραπεζικό κλάδο και αυτό όχι μόνο γιατί ένα ποσοστό δραστηριοτήτων των τριών μεγαλύτερων τραπεζών διεξάγεται στην Ελλάδα (Κύπρου, Marfin - Λαϊκή, Ελληνική).

Το μεγαλύτερο πρόβλημα εστιάζεται στα υψηλά επιτόκια τόσο στις χορηγήσεις όσο και στις καταθέσεις. Οι επιχειρηματίες διαμαρτύρονται ότι τα δανειστικά επιτόκια στην Κύπρο είναι σαφώς υψηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρώπης:

«Υπολογίζεται ότι έχουμε γύρω στο 2% - 3% υψηλότερα επιτόκια από αυτά της Ευρώπης. Τα επιτόκια χορηγήσεων λοιπόν είναι πράγματι υψηλά και αυτό οφείλεται κυρίως στο μεγάλο ύψος των καταθετικών επιτοκίων», δηλώνει ο κ. Φίλιος Ζαχαριάδης, αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) Κύπρου.

Και από την πλευρά τους οι εμπορικοί τραπεζίτες αποδίδουν το γεγονός αυτό στα υψηλά επιτόκια καταθέσεων, «δείχνοντας» ως βασικό αίτιο ορισμένα Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα και ζητώντας ενιαία εποπτεία για εμπορικές τράπεζες και ΣΠΙ.

Η ουσία είναι ότι μέχρι τώρα η κυβέρνηση -και παρά τα σχετικά αιτήματα τόσο του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας κ. Αθ. Ορφανίδη όσο και των τραπεζιτών- δεν έχει νομοθετήσει τη δυνατότητα έκδοσης καλυμμένων ομολογιών, έτσι ώστε και τα κυπριακά τραπεζικά συγκροτήματα να αντλούν φθηνό χρήμα μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Η μελέτη του σχετικού νομοσχεδίου διεξάγεται μόλις τώρα και μάλιστα ενδεχομένως χωρίς λόγο... Και αυτό γιατί είναι πιθανόν τον προσεχή Μάρτιο η ΕΚΤ να σταματήσει την πρακτική του liquidity finance!

«Κατά την εκτίμησή μου, η μόνη διέξοδος που παραμένει προκειμένου οι τράπεζες να βοηθηθούν να χαμηλώσουν τα επιτόκια είναι η χρήση των καλυπτικών ομολόγων», αναφέρει ο κ. Φίλιος Ζαχαριάδης.

Τα πιθανά προβλήματα

Παράγοντες της τραπεζικής αγοράς διαμηνύουν ότι είναι πολύ δύσκολο να δούμε τα επιτόκια στην Κύπρο να πέφτουν, αν δεν προστεθεί ρευστότητα στο σύστημα.

«Οι καταθέσεις πέρυσι στην Κύπρο αυξήθηκαν μόλις κατά 3,6% και όλα δείχνουν ότι και την επόμενη τριετία η τάση αυτή θα συνεχιστεί. Αντίθετα, οι χορηγήσεις πέρυσι ανέβηκαν κατά 7% και τα επόμενα χρόνια οι εκτιμήσεις μιλούν για ετήσιο ρυθμό αύξησης μεταξύ του +5% και του +8%», δήλωσε στο Euro2day.gr υψηλόβαθμο στέλεχος κυπριακής τράπεζας, το οποίο συνέχισε:

«Το κενό λοιπόν μεταξύ καταθέσεων και χορηγήσεων θα πρέπει με κάποιον τρόπο να χρηματοδοτηθεί. Με δεδομένο ότι σήμερα το κυπριακό δημόσιο δανείζεται με επιτόκιο 4,6%, αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες θα πρέπει να σηκώσουν ακόμη πιο ψηλά τον πήχη, ανεβάζοντας το μέσο κόστος άντλησης κεφαλαίων τους».

Φόβοι όμως υπάρχουν μήπως δούμε τα επιτόκια των καταθέσεων, αντί να πέφτουν, να τραβούν εκ νέου την ανηφόρα. Σήμερα, οι εμπορικές τράπεζες προσφέρουν στις καταθέσεις 12μηνης προθεσμίας απόδοση γύρω στο 3,8%, πλην όμως υπάρχουν κατά τόπους Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα, τα οποία ενδεχομένως σε κάποιες περιπτώσεις να σηκώσουν τον πήχη ακόμη και πάνω από το 6%!

Ο προβληματισμός των τραπεζιτών δεν περιορίζεται μόνο στις κινήσεις ορισμένων ΣΠΙ, αλλά επεκτείνεται και στις πιθανές παρενέργειες από την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, υπάρχει ο φόβος μήπως δούμε να επαναλαμβάνεται αυτό που είδαμε στα τέλη του 2008 έως και κάποιους μήνες του 2009, όταν δηλαδή μερικές ελληνικές τράπεζες είχαν σηκώσει ψηλά τα επιτόκια καταθέσεων στην Κύπρο για να αντλήσουν κεφάλαια, τα οποία τελικά διοχέτευαν εκτός Κύπρου.

Συνολικά, λοιπόν, ο φόβος είναι μήπως δούμε ταυτόχρονη άνοδο τόσο στα επιτόκια καταθέσεων όσο και σε εκείνα των χορηγήσεων. «Υπάρχει κάποια δυνατότητα ανατιμολόγησης στις χορηγήσεις, αλλά πολύ πιθανόν το κόστος του χρήματος για τις τράπεζες να ανέβει ακόμη περισσότερο», δήλωσε υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος, υπονοώντας ότι πιθανόν φέτος να δούμε το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο σε χαμηλότερο επίπεδο από πέρυσι.

Μη εξυπηρετούμενα δάνεια

Το 2009, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε στο 5,40% και ήταν ανώτερο από εκείνο του 2008 (4,7%). Για φέτος, αναμένεται περαιτέρω επιδείνωση του σχετικού δείκτη, γύρω στο 6%, ωστόσο η επίδοση αυτή είναι πολύ καλύτερη από την αντίστοιχη της Ελλάδας, όπου υπάρχει φόβος για διψήφια ποσοστά.