Φέτος μετράμε θύματα» ενώ «πέρυσι τέτοιο καιρό μιλούσαμε για άμεσο κίνδυνο οικονομικής κατάρρευσης, που θα οδηγούσε σε διόγκωση της ανεργίας σε ολόκληρο τον τεχνικό κόσμο, αλλά και στις χιλιάδες άμεσα και έμμεσα συνεργαζόμενες μαζί μας παραγωγικές και εμπορικές επιχειρήσεις - άρα και στους εργαζόμενους - και κατά συνέπεια στην ανατροφοδότηση της κρίσης».

Με αυτά τα λόγια περιέγραψε προς την Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση ο πρόεδρος του ΣΑΤΕ Γεώργιος Βλάχος, την κατάσταση που βιώνει ο κατασκευαστικός κλάδος τον τελευταίο χρόνο. Και επειδή, όπως είπε, η παραπάνω έκφραση «δεν είναι καθόλου σχήμα λόγου», ανέφερε ότι:

• Τουλάχιστον 60 ανώνυμες εταιρείες διαγράφηκαν από το ΜΕΕΠ τον τελευταίο χρόνο.
• Ο αριθμός των τεχνικών εταιρειών που προσφεύγουν στο άρθρο 99 του νέου πτωχευτικού κώδικα (ν.3588/2007) αυξάνεται συνεχώς.
• Η στάση πληρωμών και το σφράγισμα επιταγών είναι φαινόμενα που έχουν αγγίξει πια μεγάλο μέρος των τεχνικών εταιρειών, μικρών και μεγάλων.
• Η μείωση προσωπικού και οι απολύσεις αυξάνονται συνεχώς.
• Ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων μειώνεται συνεχώς εφόσον ουσιαστικά δεν δημοπρατούνται έργα.
• Τα κέρδη είτε μειώνονται είτε, το συνηθέστερο, μετατρέπονται σε ζημίες.
• Ο ανταγωνισμός (π.χ. οι εξωφρενικές εκπτώσεις) είναι πλέον ανηλεής.

«Κατανοώ το πρόβλημα, αλλά πρέπει στην παρούσα φάση να βοηθήσετε, έστω και από την οριακή κατάσταση στην οποία βρίσκεστε», απάντησε από το ίδιο βήμα ο υφυπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Γιάννης Μαγκριώτης, ο οποίος ζήτησε από τους κατασκευαστές να μην προχωρούν σε παύση εργασιών, σε έργα για τα οποία το δημόσιο χρωστά μικροποσά.

Επανέλαβε ότι πριν το καλοκαίρι θα έχει ψηφιστεί το νέο θεσμικό πλαίσιο για την ανάθεση δημοσίων έργων, επισημαίνοντας ότι στο εξής παύει η δυνατότητα συμπληρωματικών συμβάσεων.

Απαντώντας σε επικρίσεις των κατασκευαστών για την ανυπαρξία νέων δημοπρατήσεων, υποστήριξε ότι αυτό είναι αποτέλεσμα της ανυπαρξίας ώριμων μελετών και της ουσιαστικής συρρίκνωσης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων εξαιτίας της δέσμευσης ενός μεγάλου μέρους του ΕΣΠΑ στα οδικά έργα παραχώρησης.

Ωστόσο, ανακοίνωσε συμπληρωματικό πρόγραμμα δημοσίων έργων ύψους 3 δισ. ευρώ, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από την αναμόρφωση του ΕΣΠΑ, το ΠΔΕ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και θα υλοποιηθεί κατά το διάστημα 2011 έως 2013. Η κατάρτιση του συγκεκριμένου προγράμματος, όπως είπε, βρίσκεται στο τελικό στάδιο και γίνεται σε συνεργασία με τις Περιφέρειες.

Κι αυτό γιατί τα 2 δισ. ευρώ του προγράμματος θα κατευθυνθούν σε μικρά και μεσαίου μεγέθους έργα της περιφέρειας, τα 500 εκατ. ευρώ σε έργα ενίσχυσης της οδικής ασφάλειας και τα υπόλοιπα 500 εκατ. ευρώ σε υποδομές, σχετικές με τους υδατικούς πόρους της χώρας.

Επιπλέον, το υπουργείο προωθεί στην Κρήτη την υλοποίηση έργων προϋπολογισμού περίπου 2 δισ. ευρώ, για τη δημιουργία του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι (1 δισ. ευρώ, με σύμβαση παραχώρησης) και τον εκσυγχρονισμό του βορείου και νοτίου οδικού άξονα του νησιού (περίπου 900 εκατ. ευρώ).

Παρόλα αυτά, ο Πρόεδρος του ΣΑΤΕ ζήτησε την επιτάχυνση των διαδικασιών για τη λήψη αποφάσεων για την αντιμετώπιση των άμεσων προβλημάτων τα οποία «πνίγουν» τον κλάδο. Επισήμανε ότι – όπως, άλλωστε, προκύπτει και από τις εξαμηνιαίες εκθέσεις του ΣΑΤΕ – ότι τα προβλήματα σωρεύτηκαν εξαιτίας και της εντυπωσιακής συρρίκνωσης του ΠΔΕ κατά το 2009 στο 3,4% του ΑΕΠ, το οποίο δεν ήταν το μικρότερο των τελευταίων ετών, αλλά, όπως έχει επισημάνει εδώ και καιρό ο ΣΑΤΕ, μας οδήγησε πίσω στο 1996!

«Φέτος διαπιστώνουμε ότι το ΠΔΕ είναι ένα από τα πρώτα θύματα των μέτρων σταθεροποίησης. Εύλογο φυσικά το ερώτημα: ανάπτυξη και σταθερότητα χωρίς δημόσια έργα και υποδομές;» είπε ο κ. Βλάχος, δίνοντας επιπλέον στοιχεία για τη συνεχή συρρίκνωση, η οποία αποτυπώνεται στο πλήθος των δημοπρατηθέντων έργων την τελευταία τριετία: 14.389 πάσης φύσης και προϋπολογισμού έργα το 2006, 9.209 το 2007, 10.539 το 2008 και 8.488 το 2009.

Συνέπεια αυτής της εξέλιξης, αλλά, επιπλέον, της συστηματικής καθυστέρησης πληρωμών εκτελεσμένων έργων από το στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα, σε συνδυασμό με τους επαχθείς όρους δανεισμού που επέβαλε στις κατασκευαστικές επιχειρήσεις το χρηματοπιστωτικό σύστημα, είναι και η επιδείνωση των δεικτών για τις οικονομικές υποχρεώσεις - κατά βάση τραπεζικές - που έχουν πλέον δημιουργήσει συνθήκες ασφυξίας στον κλάδο.

Ενδεικτικό είναι - και αυτό προκύπτει από την ανάλυση των ισολογισμών των εργοληπτικών επιχειρήσεων - ότι κατά μέσο ανά εταιρεία 3ης έως 7ης τάξης οι συνολικές τραπεζικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν από 3,2 εκατ. ευρώ το 2005, σε 4,4 το 2007 και σε 5,3 εκατ. ευρώ το 2008. Εξέλιξη που συνεχίστηκε με δυσμενέστερα δεδομένα, μάλιστα, το 2009, όπως προκύπτει από τα προσωρινά στοιχεία που έχουν περιέλθει σε γνώση του ΣΑΤΕ.

«Ο κατασκευαστικός κλάδος, περιήλθε σε δεινή θέση πολύ πριν ξεσπάσει η κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η οποία, σήμερα δραματοποιεί την κατάσταση» είπε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος του ΣΑΤΕ και πρόσθεσε: «Λέξεις όπως διαφάνεια, νομιμότητα, διασπορά των έργων κλπ. αποτελούν ακόμη για εμάς και τον κλάδο γενικότερα, στόχους προς κατάκτηση».

Κατά τον κ. Βλάχο η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων δημιούργησε αισιοδοξία και ελπίδες, οι οποίες όμως κινδυνεύουν να «πνιγούν» τόσο από την γενικότερη οικονομική ασφυξία του κράτους, όσο και από την καθυστέρηση στην λήψη αποφάσεων και την αντιμετώπιση άμεσων προβλημάτων.

Επισήμανε τον κίνδυνο να εκφυλιστεί η θετική διαδικασία διαβούλευσης σε έναν παρατεταμένο διάλογο στον οποίο κυριαρχεί η άποψη ότι «για όλα τα κακά στο χώρο μας φταίει πάντα ο Εργολάβος».

Ο δεύτερος κίνδυνος, κατά την άποψη του ΣΑΤΕ, προέρχεται από την ανυπαρξία έργων προς δημοπράτηση και δυστυχώς πολλές φορές από την ανυπαρξία πιστώσεων. Πλάι σ’ αυτόν θα πρέπει να προστεθεί και το μόνιμο πρόβλημα της Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης που είναι οι τεράστιες γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και αγκυλώσεις, πρόβλημα που δεν αντιμετωπίζεται εύκολα, με υπουργικές Αποφάσεις και νόμους, αλλά με ριζοσπαστική αλλαγή νοοτροπίας.

«Αντιλαμβανόμαστε πόσο δύσκολο είναι το εγχείρημα της νέας πολιτικής ηγεσίας» είπε, αλλά εκφράζοντας την αγωνία επιβίωσης του κλάδου, από την οποία εξαρτάται και η αντοχή της οικονομίας της χώρας, τόνισε: «Η βιομηχανία των κατασκευών στη χώρα μας - όπως αρέσκονται ορισμένοι να την αποκαλούν όταν θέλουν να πουν το μεγάλο λόγο, αλλά όχι και όταν αποφασίζουν μέτρα και κίνητρα για τη βιομηχανία - δίχως διάθεση υπερβολής, αγωνίζεται να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον που καθίσταται όλο και πιο εχθρικό».

Σ' αυτό το δυσμενές φόντο ο ΣΑΤΕ έτεινε «ευήκοον ους» σε κάθε καταγγελία που γίνεται από «μάχιμους συναδέλφους». Μέσω της ιστοσελίδας του Συνδέσμου (Βήμα Μελών), αλλά και με συναντήσεις στην Αθήνα και Περιφέρεια, έγινε εκτεταμένος διάλογος τόσο για τα προβλήματα, όσο και για το νέο θεσμικό πλαίσιο ανάθεσης των έργων.

Παράλληλα εντάθηκε η προσπάθεια συνεργασίας και κοινής δράσης με τις άλλες εργοληπτικές οργανώσεις με δύο μάλιστα (ΠΕΣΕΔΕ και ΠΕΔΜΗΕΔΕ) ο ΣΑΤΕ κατέληξε σε κοινό κείμενο προτάσεων προς το ΥΠΜΕΔΙ, κάτι που συνέβη για πρώτη φορά στα χρονικά του συνδικαλισμού των εργοληπτών.

Με την ίδια αντίληψη, επιδιώχθηκε τα τελευταία χρόνια η αποκατάσταση των σχέσεων του εργοληπτικού κόσμου με το ΤΕΕ. «Το ΤΕΕ, ένας κατά βάση επιστημονικός οργανισμός, εκ του ρόλου του ως Τεχνικός Σύμβουλος της Πολιτείας, έχει πολύ μεγάλη σημασία και οφείλουμε να τον στηρίξουμε, αλλά και να παρέμβουμε στα όργανα, στις διαδικασίες και στις θέσεις που διαμορφώνει και προβάλει. Θεωρούμε ότι ήταν λάθος η απουσία των εργοληπτών από το ΤΕΕ και αναμφισβήτητα εξυπηρετούσε εκείνους που επιδιώκουν προς ίδιον όφελος το “διαίρει και βασίλευε”» είπε ο Πρόεδρος του ΣΑΤΕ.

Στο ίδιο πνεύμα επιδιώχθηκε προσέγγιση με την ΕΜΔΥΔΑΣ, με την οποία έχει αποκατασταθεί διαρκής διάλογος.

«Όλα αυτά, συνοπτικά, καταγράφουν την εξωστρέφεια που επέδειξε ο ΣΑΤΕ τα τελευταία χρόνια» είπε και πρόσθεσε: «Ο ΣΑΤΕ, θα μου επιτρέψετε να πω, δεν βρίσκετε σήμερα στην οδό Φειδίου. Βρίσκετε σε όλη την Ελλάδα, ακούει τους συναδέλφους από όλη την Ελλάδα και εκφράζεται για λογαριασμό των συναδέλφων όλης της Ελλάδας».

Να σημειωθεί ότι η δύναμη του ΣΑΤΕ αυξάνεται σταθερά από άποψη αριθμού μελών τα τελευταία χρόνια. Από 370 εταιρείες-μέλη το έτος 2000, σήμερα έχει φτάσει στις 815, αριθμός που αντιστοιχεί σε περισσότερους από 4.000 μηχανικούς στελέχη ΜΕΚ. Μέλη του είναι το 80% των εταιρειών 3ης , 4ης , 5ης και 6ης τάξης και το 40% των εταιρειών 7ης τάξης εγγεγραμμένων στο ΜΕΕΠ.

Τις εργασίες της Γενικής Συνέλευσης χαιρέτισαν, επίσης, εκπρόσωποι των διοικήσεων των εργοληπτικών οργανώσεων ΣΤΕΑΤ (Γενικός Γραμματέας Δημήτριος Κωνσταντινίδης), ΠΕΔΜΗΕΔΕ (Πρόεδρος Ευστάθιος Μανδηλαράς), ΠΕΣΕΔΕ (Πρόεδρος Βασίλειος Μητσόπουλος), των Συλλόγων Μελετητών ΣΕΓΜ (Αντιπρόεδρος Πάνος Κερχουλάς) και ΣΜΕ (Ταμίας Γεώργιος Μαλέρδος), καθώς και ο νέος Πρόεδρος και εντεταλμένος σύμβουλος της Τραπεζας Αττικης Ιωάννης Γαμβρίλης.