Από τον κλάδο των οδικών εμπορευματικών μεταφορών και ειδικότερα των φορτηγών δημόσιας χρήσης και των βυτιοφόρων ξεκίνησε η κυβέρνηση το "ξήλωμα" των αποκαλούμενων κλειστών επαγγελμάτων.
 
Προς ικανοποίηση όσων εδώ και πολλά χρόνια υποστηρίζουν ότι η απελευθέρωση των αδειών στους κλάδους της μεταφοράς θα σημάνει φθηνότερες και καλύτερες υπηρεσίες για τους καταναλωτές αλλά και μεγαλύτερα έσοδα για το Δημόσιο, το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων προχωρά στο άνοιγμα της αγοράς με τη χορήγηση νέων αδειών σε κάθε ενδιαφερόμενο.

Εκτός του αριθμού των αδειών, απελευθερώνεται επίσης και το κόμιστρο, το οποίο θα καθορίζεται πλέον ελεύθερα μεταξύ μεταφορέα και πελάτη, ενώ ένας από τους βασικούς στόχους των ρυθμίσεων είναι η οργάνωση των μεταφορέων σε εταιρικά σχήματα.

Με επιχειρούμενη μεταρρύθμιση μπαίνει τέλος στο υφιστάμενο καθεστώς, το οποίο χρονολογείται από το 1976 και χαρακτηρίζεται από το άτυπο εμπόριο των αδειών, οι οποίες δόθηκαν από το κράτος δωρεάν, αλλά πλέον πωλούνται σε ποσά που προσεγγίζουν τις 200.000 ευρώ για φορτηγά και τις 300.000 ευρώ για τα βυτιοφόρα.

Σήμερα συνολικά στις οδικές εμπορευματικές μεταφορές υπάρχουν 33.000 άδειες για όλες τις κατηγορίες μεταφορών (2.000 διεθνείς, 30.000 εθνικές και νομαρχιακές και 1.500 βυτιοφόρα). Ο κλάδος της μεταφοράς αντιστοιχεί στο 7% του ΑΕΠ ή σε 17,5 δισ. ευρώ, ενώ οι απασχολούμενοι σε αυτόν ανέρχονται σε περίπου 110.000 άτομα. Οι εκτιμήσεις του υπουργείου αναφέρουν ότι με την απελευθέρωση ο αριθμός των αδειών είναι δυνατόν να φτάσει στις 55.000 αφού υπολογίζεται ότι θα υπάρξει σημαντικό ενδιαφέρον.

Με το νέο καθεστώς υιοθετείται ουσιαστικά το πρότυπο άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού η έκδοση νέας άδειας θα έχει και πάλι σημαντικό οικονομικό κόστος, το οποίο θα κλιμακώνεται ανάλογα με την κατηγορία και το μικτό βάρος του οχήματος.

Μάλιστα το γεγονός ότι για να αποκτήσει κάποιος άδεια θα πρέπει να πληρώσει αποτελεί και δικλίδα ασφαλείας για όσους έχουν ήδη έχουν στην κατοχή τους άδειες αφού αυτές δεν θα απαξιωθούν, όπως θα συνέβαινε στην περίπτωση που το κράτος έδινε δωρεάν νέες άδειες, αλλά θα μπορούν να τις πουλήσουν, φορολογούμενοι όμως πλέον, καθώς η αξία της άδειας θα είναι καθορισμένη από το κράτος.

Οι προτεινόμενες αλλαγές έχουν γίνει δεκτές με επιφυλάξεις από τους ενδιαφερόμενους κλάδους των μεταφορέων, οι οποίοι το τελευταίο διάστημα βρίσκονταν σε συνεχή διαβούλευση με το αρμόδιο υπουργείο. Οι μεταφορείς κρίνουν θετικό το ότι η άδειά τους διατηρεί σημαντικό μέρος της αξίας της, ωστόσο εκφράζουν επιφυλάξεις για το σύνολο των ρυθμίσεων και αναμένεται να προχωρήσουν σε γενικές συνελεύσεις προκειμένου να καθορίσουν την περαιτέρω στάση τους.

---Κόστος άδειας

Στις διατάξεις του νέου σχεδίου νόμου, που τέθηκε σε δεκαήμερη διαβούλευση και αναμένεται να ψηφιστεί έως το τέλος Μαΐου, προβλέπεται ότι τις άδειες εμπορευματικών μεταφορών θα τις διαθέτει το κράτος σε οποιονδήποτε πληροί ορισμένα κριτήρια (εχέγγυα αξιοπιστίας, επαγγελματική και κεφαλαιακή επάρκεια, σύγχρονες υποδομές) και σε τιμές που θα κυμαίνονται από 45.000 έως 92.000 ευρώ για τα φορτηγά και έως 196.000 ευρώ για τα βυτιοφόρα. Οι αρμόδιες Αρχές θα δίνουν άδεια σε κάθε ενδιαφερόμενο αφού δεν θα εξετάζεται η σκοπιμότητα, αλλά μόνο η νομιμότητα.

Για την απόκτηση της άδειας θα καταβάλλεται εφάπαξ υπέρ του Δημοσίου ειδική εισφορά - το 80% της οποίας θα αποδίδεται για έργα οδικών υποδομών- ανάλογα με την κατηγορία και το μικτό βάρος του φορτηγού ή του βυτιοφόρου οχήματος.

* Για τα φορτηγά το κόστος θα φτάνει έως τις 92.000 ευρώ για την απόκτηση άδειας φορτηγού 40 τόνων και θα διαμορφώνεται ως εξής:

α) 10.000 ευρώ για τον πρώτο τόνο.

β) 3.000 ευρώ για κάθε επόμενο και μέχρι επτά τόνους.

γ) 2.000 ευρώ για κάθε επόμενο και μέχρι τους 40 τόνους.

* Για τα βυτιοφόρα το τελικό κόστος θα φτάνει έως τις 196.000 ευρώ στην περίπτωση της άδειας βυτιοφόρου 42 τόνων και θα διαμορφώνεται ως εξής:

α) 30.000 ευρώ για τον πρώτο τόνο.

β) 5.000 ευρώ για κάθε επόμενο μέχρι επτά τόνους.

γ) 4.000 ευρώ για κάθε επόμενο και μέχρι τους 42 τόνους.

Οι άδειες που θα εκδοθούν κατ’ εφαρμογήν του σχεδίου νόμου θα είναι αμεταβίβαστες για 5 χρόνια, ακόμα και στην περίπτωση διάλυσης της εταιρίας, ενώ οι μεταβιβάσεις για κάθε κατηγορία οχήματος θα επιβαρύνονται με 2% για τις καινούργιες άδειες και οχήματα και με 3% επί του ποσού που αντιστοιχεί στις μέχρι της ισχύος του νόμου άδειες και οχήματα. Επίσης, μετά την 5ετία οι παλιές άδειες μεταβιβάζονται με την προϋπόθεση ότι οι νέοι κάτοχοι θα αντικαταστήσουν τα οχήματα τεχνολογίας τουλάχιστον Euro IV, σε μία προσπάθεια η χώρα μας να αποκτήσει νεότερο και λιγότερο ρυπογόνο στόλο οχημάτων.

Σύσταση εταιριών - επιδότηση

Σύμφωνα με τον υπουργό Μεταφορών κ. Ρέππα, η οργάνωση του κλάδου σε εταιρείες (Α.Ε. η ΕΠΕ) είναι θεμιτή προκειμένου οι μεταφορείς να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό.

Οι μεταφορείς, υφιστάμενοι και νέοι, για να οργανωθούν σε εταιρικά σχήματα θα μπορούν να εισφέρουν είτε σε είδος (άδεια, οχήματα) είτε σε χρήματα.

Μάλιστα, προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Εκτίμησης η οποία θα αποτιμά την άδεια κυκλοφορίας ΦΔΧ ως κεφάλαιο στην εταιρία που θα συστήνεται καθώς και τη συνολική αξία της εταιρίας. Με τον τρόπο αυτόν για πρώτη φορά η τιμή της άδειας θα είναι αντικειμενική και δεν θα καθορίζεται από το άτυπο εμπόριο που ισχύει σήμερα.

Οι εταιρίες μεταφορών θα μπορούν να ενταχθούν στις προβλέψεις του αναπτυξιακού νόμου για τη δημιουργία ή τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεών τους, την αγορά γηπέδων για τη δημιουργία αποθηκευτικών χώρων, τη δημιουργία εγκαταστάσεων logistics, την προμήθεια μηχανημάτων αλλά και την αντικατάσταση των οχημάτων τους με οχήματα νέας τεχνολογίας.

Ελεύθερος καθορισμός κομίστρου

Το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων παράλληλα με τις άδειες απελευθερώνει και το ύψος το κομίστρου, το οποίο θα διαμορφώνεται πλέον ελεύθερα από την αγορά. Εξαίρεση σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση του κομίστρου θα αποτελέσει ο κλάδος των βυτιοφόρων όπου το κόμιστρο θα μπορεί να ορίζεται με κοινή απόφαση των αρμόδιων υπουργείων προκειμένου, όπως ανέφερε ο κ. Ρέππας, να μην υπάρξει μεγάλη επιβάρυνση στις τιμές των καυσίμων.

Να αναφέρουμε στο σημείο αυτό ότι, σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα του ΙΟΒΕ, ενδεχόμενη απελευθέρωση των μεταφορών θα έχει ως αποτέλεσμα την υποχώρηση των κομίστρων των οδικών μεταφορών κατά 1,5% - 2,5% ετησίως και παράλληλα την αύξηση των επιχειρήσεων κατά 1% - 2%, επίσης την άνοδο της απασχόλησης κατά 2% - 4% ετησίως και της παραγωγικότητας σε ποσοστό 1,5% - 2,5% λόγω της βελτίωσης στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

---Υποχρεωτική ασφάλιση

Επιπλέον, καθιερώνεται η υποχρεωτική ασφάλιση των μεταφερόμενων εμπορευμάτων. Η μεταφορική επιχείρηση υποχρεούται να μπορεί να καλύψει πιθανή ζημιά είτε από την καθαρή περιουσία τους είτε με διαρκή και πλήρη κάλυψη των αντίστοιχων κινδύνων. Σε περίπτωση μη τήρησης της υποχρέωσης ασφάλισης, προβλέπονται αυστηρές ποινές που αρχίζουν από τη στέρηση της άδειας για ένα έτος και φτάνουν έως την οριστική αφαίρεση του δικαιώματος διενέργειας μεταφορών για όσους δεν δίνουν αποζημιώσεις στους μισθωτές τους που υπέστησαν βλάβες.

Οι μεταφορείς, παλαιοί και νέοι, θα μπορούν να δραστηριοποιούνται σε όποιον κλάδο των μεταφορών θέλουν καθώς δεν θα υπάρχουν περιορισμοί. Μια εταιρία δηλαδή θα μπορεί να αγοράσει τον αριθμό των αδειών που επιθυμεί σε κάθε κατηγορία (διεθνείς, εθνικές, νομαρχιακές κ.ά.) και να διαμορφώσει τον στόλο της ανάλογα με τις ανάγκες της.

Τέλος, προβλέπεται η σύσταση ηλεκτρονικού μητρώου μεταφορικών εταιριών, στο οποίο θα καταχωρίζεται η πλήρης ταυτότητα των εταιριών (επωνυμία, αριθμός άδειας και οχημάτων κ.ά).

Ακολουθούν οι επιβατικές μεταφορές


Η απελευθέρωση των οδικών εμπορευματικών μεταφορών είναι μόνο το πρώτο βήμα από την πλευρά του υπουργείου Μεταφορών στην υιοθέτηση τέτοιων μεταρρυθμίσεων, καθώς έπονται αλλαγές και στις οδικές επιβατικές μεταφορές. Σύντομα αναμένεται ότι θα ξεκινήσει διάλογος για την αναδιοργάνωση των κλάδων των ταξί και των ΚΤΕΛ.

Στις επιβατικές μεταφορές η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει ότι θα πρέπει να έχει γίνει πλήρης απελευθέρωση έως το 2015. Υπό το δεδομένο αυτό, το αρμόδιο υπουργείο προετοιμάζει αλλαγές με στόχους την υιοθέτηση νέων μορφών οργάνωσης και την αναμόρφωση των κανονισμών λειτουργίας, με σκοπό την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Όπως αναφέρουν πληροφορίες, σε ό,τι αφορά τα ταξί, δρομολογείται η σύσταση εταιριών, ωστόσο δεν προβλέπεται να δοθούν νέες άδειες αφού ο αριθμός τους κρίνεται επαρκής. Όμως βέβαιο είναι ότι θα υιοθετηθούν μορφές οργάνωσης που ήδη έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία στο εξωτερικό, όπως π.χ. η δρομολόγηση mini van.

Για τον κλάδο των ΚΤΕΛ εξετάζεται η προκήρυξη πλειοδοτικών διαγωνισμών προκειμένου να κρίνεται ποιος θα εκτελεί κάποιες γραμμές. Αυτό δεν θα ισχύσει για όλες τις γραμμές, αλλά για εκείνες που παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον και συγκεντρώνουν υψηλή επιβατική κίνηση, ενώ δεν θα πρέπει να αποκλείεται η επιδότηση γραμμών που κρίνονται άγονες καθώς έχουν πολύ μικρή επιβατική κίνηση.