Εξαιρετικά δύσκολος στόχος είναι για την κυβέρνηση η "αναίμακτη" ολοκλήρωση της επιχείρησης για την απελευθέρωση των οδικών εμπορευματικών μεταφορών.

Οι ρυθμίσεις που αρχικώς έφερε προς συζήτηση το αρμόδιο υπουργείου Μεταφορών βρήκαν σύμφωνους τους ιδιοκτήτες των φορτηγών δημοσίας χρήσης αφού επί της ουσίας δεν θίγονταν τα κεκτημένα τους.

Ωστόσο σοβαρές διαφωνίες είχαν ΕΕ και ΔΝΤ που πιέζουν για επακριβή τήρηση των όσων έχουν συμφωνηθεί με το Μνημόνιο, μεταξύ αυτών και της απελευθέρωσης των μεταφορών, αλλά και πλήθος φορέων στο εσωτερικό της χώρας που υποστηρίζουν ότι η πλήρης απελευθέρωση θα ενισχύσει σοβαρά την ανταγωνιστικότητα της χώρας.

Οι συντονισμένες πιέσεις οδηγούν το υπουργείο σε μερική αναδίπλωση και τους σημερινούς κατόχους των αδειών στα όρια νευρικής κρίσης αφού πλέον είναι κάτι περισσότερο από ορατός ο κίνδυνος η άτυπη υπεραξία της άδειας να συρρικνωθεί δραστικά λόγω της μεγάλης μείωσης του κόστους που θα έχει η απευθείας αγορά άδειας από το δημόσιο.

Πάμε σε κλιμακωτή μείωση της εισφοράς

Το σχέδιο για την απελευθέρωση των οδικών εμπορευματικών μεταφορών τις επόμενες μέρες παίρνει το δρόμο για έγκριση από το υπουργικό συμβούλιο και στην συνέχεια θα κατατεθεί προς ψήφιση στην Βουλή προκειμένου από τις αρχές του φθινοπώρου οι διατάξεις του να τεθούν σε ισχύ.

Στο αρχικό κείμενο αναμένεται ότι θα υπάρξουν ουσιαστικές αλλαγές οι οποίες θα κινούνται στην γραμμή που ορίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα προβλέπουν κλιμακωτή μείωση της εισφοράς που θα καταβάλει ο ενδιαφερόμενος προκειμένου να αποκτήσει μια νέα άδεια φορτηγού ή βυτιοφόρου Δημόσιας Χρήσης.

Η μείωση του κόστους θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ προκειμένου η απελευθέρωση να έχει ουσιαστικό χαρακτήρα αφού με το κόστος της αγοράς άδειας από το δημόσιο να ξεκινά από 19.000 και να υπερβαίνει τις 190.000 ευρώ η κατάσταση δεν θα διέφερε και πολύ εν συγκρίσει με το υφιστάμενο καθεστώς. Η μόνη διαφορά είναι ότι η απελευθέρωση του αριθμού των αδειών ωστόσο η αξία της ρύθμισης αυτής αμφισβητείται ευθέως από τον ορισμό της τιμής σε τόσο υψηλά επίπεδα.

Το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων κινείται προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης μερικής τροποποίησης των αρχικών του προτάσεων ωστόσο, σημειώνεται, ότι στόχος είναι η μετάβαση στο νέο καθεστώς να γίνει ομαλά χωρίς να βρεθούν στο δρόμο οι σημερινοί ιδιοκτήτες που επένδυσαν μεγάλα ποσά.

Επίσης το υπουργείο συνερίζεται την άποψη ότι αγορά βρίσκεται στα όρια του κορεσμού, αφού ο συνολικός αριθμός των οχημάτων που δρουν στις οδικές εμπορευματικές μεταφορές ανέρχεται σε περίπου 1,5 εκατομμύριο, ενώ απαντώντας σε όσους ασκούν κριτική τονίζει ότι η κάθε πλευρά προσπαθεί να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα.

Επιχειρώντας λοιπόν να κατευνάσει τις αντιδράσεις που θα προκαλέσει στους νυν ιδιοκτήτες αδειών Δ.Χ. η μείωση της αξίας της άδειας σκοπεύει να υιοθετήσει σειρά φορολογικών ελαφρύνσεων ώστε μακροπρόθεσμα αυτοί να επιτύχουν μερική έστω απόσβεση του κόστους κτήσης.

Η λύση που φαίνεται ότι έχει επιλεγεί είναι η αφαίρεση σε ετήσια βάση μέρους του κόστους της άδειας από την φορολογία τους. Στις προωθούμενες ρυθμίσεις παραμένει, ούτως ή άλλως, η επανεξέταση κάθε δύο χρόνια της εισφοράς (κόστος) για τις νέες άδειες ώστε μακροπρόθεσμα η τιμή τελικά να προσεγγίσει το κόστος που ισχύει σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Απειλούν με κινητοποιήσεις οι ιδιοκτήτες

Οι αλλαγές τις οποίες υιοθετεί το υπουργείο προκαλούν ήδη αντίδραση στο Πανελλήνιο Συνδικάτο Χερσαίων Εμπορευματικών Μεταφορών (Π.Σ.Χ.Ε.Μ.) το οποίο προσανατολίζεται σε κινητοποιήσεις. Παράλληλα οι ιδιοκτήτες φορτηγών επιχειρούν χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα της μελέτης «Διερεύνηση των χαρακτηριστικών της αγοράς, των αδειών και της ανταγωνιστικότητας των ΦΔΧ στην Ελλάδα» που διενήργησε το Πανεπιστήμιο Πειραιά να πείσουν ότι η υφιστάμενη κατάσταση στις εμπορευματικές μεταφορές δεν δημιουργεί προβλήματα ανταγωνιστικότητας στην ελληνική οικονομία.

Το κυρίαρχο επιχείρημα είναι ότι τα φορτηγά δημόσιας χρήσης καλύπτουν ένα μικρό μέρος των μεταφορών αφού ανέρχονται μόλις σε 36.500 ενώ την ίδια ώρα ο στόλος των φορτηγών ιδιωτικής χρήσης φτάνει το 1.265.000 οχήματα. Όπως σημειώνεται στην μελέτη το ποσοστό της αγοράς που κατέχουν τα φορτηγά δημόσιας χρήσης σε ελάχιστες περιφέρειες της χώρας ξεπερνά το 3% με την φορτηγά Ι.Χ. να νέμονται συντριπτικά μερίδια αγοράς άνω του 96%.

Συνδικάτο μεταφορέων: Eίναι ήδη πολλά τα οχήματα

Οι ιδιοκτήτες φορτηγών υποστηρίζουν επίσης ότι τα φορτηγά που κυκλοφορούν είναι ήδη πολλά τονίζοντας ότι κατά μέσο όρο στην Ευρώπη των 27 χωρών ο αριθμός των κυκλοφορούντων φορτηγών ανά εκατομμύριο ευρώ του ΑΕΠ ανέρχεται σε 2,685 φορτηγά ενώ την ίδια ώρα στην Ελλάδα ο αντίστοιχος αριθμός είναι 5,547 φορτηγά.

Επιπλέον στην μελέτη που συνέταξε ο καθηγητής κ. Σαμπράκος αναφέρεται ότι στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια το μεταφορικό έργο συρρικνώνεται ακολουθώντας την φθίνουσα πορεία του ΑΕΠ της χώρας και, όπως υποστηρίζει το Συνδικάτο των μεταφορέων, το στοιχείο θα έπρεπε να οδηγήσει σε μείωση των αδειών και όχι σε αύξησή τους. Μάλιστα όπως αναφέρεται βάσει των τιμών της αγοράς οι περισσότεροι μεταφορείς δεν εξαντλούν τα περιθώρια που προβλέπει το υπουργείο Μεταφορών αναφορικά με τα ανώτερα όρια χρεώσεων ανεξάρτητα αν οι προσφερόμενες τιμές απευθύνονται σε δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς.

Επιχειρώντας να απαντήσουν σε όσους κάνουν λόγο για το σημαντικό όφελος που θ προκύψει από την απελευθέρωση επικαλούμενοι αντίστοιχα παραδείγματα άλλων χωρών της Ευρώπης οι ιδιοκτήτες των φορτηγών υποστηρίζουν ότι η απελευθέρωση σε άλλες χώρες δεν έγινε κάτω από τις ίδιες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Ενδεικτικά στην περίπτωση της Γερμανίας η απελευθέρωση συνέπεσε με την επανένωση της χώρας γεγονός που από μόνο του οδήγησε στην αύξηση του μεταφορικού έργου.

Ίσες ευκαιρίες

Στο πλαίσιο λοιπόν της παρουσίαση της συγκεκριμένης μελέτης ο πρόεδρος του Π.Σ.Χ.Ε.Μ. κ. Γ. Τζωρτζάτος στο πλαίσιο της παρουσίασης της μελέτης τάχθηκε υπέρ της σταδιακής απελευθέρωσης των οδικών εμπορευματικών μεταφορών υποστηρίζοντας ότι με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται ισονομία μεταξύ παλαιών και νέων αυτοκινητιστών.

Η μετεξέλιξη της αγοράς στην ΦΔΧ στην Ελλάδα πρέπει να βασίζεται στην αρχή της διατήρησης ίσων ευκαιριών για παλιούς και νέους μεταφορείς ανέφερε ο ίδιος θέτοντας επίσης ως αίτημα την σταδιακή ένταξη του κλάδου σε προγράμματα ενίσχυσης με στόχο την ποιοτική αναβάθμιση του στόλου, την εφαρμογή νέων τεχνολογιών, την ενθάρρυνση ανάπτυξης οριζόντιων ή κάθετων δικτύων επιχειρήσεων.

Ο αντίλογος

Εξαιρετικά ισχυρός είναι πάντως και ο αντίλογος από την πλευρά όσων ζητούν πλήρη και ουσιαστική απελευθέρωση της αγοράς εμπορευματικών οδικών μεταφορών.

Κύριος υπέρμαχος της πλήρους απελευθέρωσης το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών το οποίο έχει ήδη χαρακτηρίζει εικονική την απελευθέρωση που προέβλεπε το αρχικό σχέδιο του υπουργείου κάνοντας μάλιστα λόγο για προτάσεις «κομμένες και ραμμένες στα μέτρα των σημερινών ιδιοκτητών Φορτηγών Δημόσιας Χρήσης, ώστε η απελευθέρωση της αγοράς να ακυρώνεται στην πράξη» προαναγγέλλοντας και προσφυγή μιας τέτοιας ρύθμισης στα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων αλλά και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Το Επιμελητήριο εκτιμά ότι η χωρίς όρους απελευθέρωση θα οδηγήσει σε μείωση κομίστρων (1,5- 2,5% ετησίως), υποχώρηση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή κατά 0,2 – 0,3 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως, αύξηση του αριθμού επιχειρήσεων στον κλάδο 1-2% ετησίως, ενίσχυση της απασχόλησης (2% - 4% ετησίως) και της παραγωγικότητας (1,5 – 2,5%) και υποχώρηση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων (2,5 – 4,5% ετησίως).