Η ΕΛΕΤΑΕΝ υπέβαλε παρέμβαση ενώπιον της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας σε υπόθεση που αφορά την εγκατάσταση αιολικού πάρκου, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της Ελληνικής Επιστημονικής Ενωσης Αιλοικής Ενέργειας.

Η παρέμβαση εκκινεί από την ανάγκη προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ως θεμελιώδη εργαλεία για την προστασία του κλίματος, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και, τελικά, της κοινωνικής συνοχής.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας ερμηνεύοντας και εφαρμόζοντας την ισχύουσα νομοθεσία σε συνδυασμό και με τις οικείες συνταγματικές διατάξεις, επηρεάζει καθοριστικά το πλαίσιο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Αυτό ισχύει και για την προώθηση των Α.Π.Ε., όπως άλλωστε έχει δείξει και η μέχρι τώρα εμπειρία του κλάδου.

Στην παρέμβαση της η ΕΛΕΤΑΕΝ αναλύει τη θέση της ότι τόσο από επιστημονική, όσο και από νομική άποψη, είναι αδικαιολόγητη η καθιέρωση γενικών κανόνων απόλυτης απαγόρευσης εγκατάστασης Α.Π.Ε. σε περιοχές που διέπονται από κάποιο ειδικό ή γενικό καθεστώς προστασίας, χωρίς εξέταση των συγκεκριμένων χαρακτηριστικών της περιοχής εγκατάστασης και του προτεινόμενου κάθε φορά έργου.

«Η ανάγκη αυτής της αναλυτικής εξέτασης κατά περίπτωση ανάλογα με τα πραγματικά επιστημονικά δεδομένα, πείθει για την υποχρέωση αποφυγής ενός γενικού αποκλεισμού που θα επέφερε ανεπανόρθωτο πλήγμα στην βιώσιμη ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής χωρίς ανάλογη μεγιστοποίηση της ουσιαστικής περιβαλλοντικής προστασίας» σημειώνεται στην παρέμβαση.

Η εισαγωγή τέτοιων γενικών αποκλεισμών έρχεται σε αντίθεση με το κοινοτικό δίκαιο και συγκεκριμένα την Οδηγία 2009/28 που περιλαμβάνει νομικά δεσμευτικούς στόχους για την διείσδυση των Α.Π.Ε.. Περαιτέρω, το άρθρο 13 της Οδηγίας 2009/28 ορίζει ότι οι κανόνες που εφαρμόζουν τα κράτη για την αδειοδότηση σταθμών Α.Π.Ε. πρέπει να είναι αναλογικοί και αναγκαίοι. Όμως η εισαγωγή γενικών απαγορεύσεων δεν είναι αναγκαία για την προστασία του περιβάλλοντος. Υπό το φως αυτής της παραδοχής, πρέπει να ερμηνεύονται σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο, ακόμα και οι διατάξεις του Συντάγματος.

Την Παρέμβαση της ΕΛΕΤΑΕΝ επεξεργάστηκε και κατέθεσε ο Μανόλης Βελεγράκης, Δικηγόρος Α.Π. και μέλος της ΕΛΕΤΑΕΝ.

Ακολουθούν αποσπάσματα από την Παρέμβαση.

…… Θεμελιώδης μέθοδος αντιμετώπισης του φαινόμενου της κλιματικής αλλαγής είναι η εξοικονόμηση ενέργειας και η μεγαλύτερη δυνατή υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Oι Α.Π.Ε. υποκαθιστώντας την καύση των ορυκτών καυσίμων οδηγούν σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο σε μικρότερες εκπομπές υγρών και στερεών αποβλήτων, ενώ δεν συσχετίζονται καθόλου με κανενός τύπου εξορυκτική δραστηριότητα, όπως τα ορυκτά καύσιμα.
……
…… γενικά το δίλλημα Α.Π.Ε. ή βιοποικολότητα είναι κατ’ ουσία παραπλανητικό. Όταν υπάρχει ουσιαστική και επιστημονική τεκμηρίωση ότι συγκεκριμένα προστατευτέα αντικείμενα ή στοιχεία της βιοποικιλότητας υψηλής αξίας, σε συγκεκριμένες περιοχές υψηλής προστασίας, θίγονται μη αντιστρεπτά από συγκεκριμένες τεχνολογίες Α.Π.Ε. συγκεκριμένου μεγέθους, τότε αυτά πρέπει να διατηρούνται και να προστατεύονται. Δεν είναι όμως επιστημονικά ορθό να αποκλείονται συλλήβδην όλες οι τεχνολογίες Α.Π.Ε. όλων των μεγεθών, από περιοχές που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς προστασίας. Ούτε είναι ορθό να αποκλείονται έργα Α.Π.Ε. χωρίς εξέταση των πραγματικών περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων. ……
……
…… Είναι προφανές ότι η διείσδυση των Α.Π.Ε. αποτελεί υπερτελή στόχο τον οποίο έχει αναγνωρίσει ο νομοθέτης με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο στο άρθρο 1 του Ν. 3851/2010 το οποίο ορίζει μεταξύ άλλων ότι «Η προστασία του κλίματος, μέσω της προώθησης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε., αποτελεί περιβαλλοντική και ενεργειακή προτεραιότητα υψίστης σημασίας για τη χώρα».

Εξάλλου, στην ίδια διάταξη του Ν. 3851/2010 ορίζεται ότι «Οι εθνικοί στόχοι για τις Α.Π.Ε., με βάση την Οδηγία 2009/28/ΕΚ (ΕΕL, 140/2009), καθορίζονται μέχρι το έτος 2020 ως εξής:
α) Συμμετοχή της ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας σε ποσοστό 20%.
β) Συμμετοχή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 40%».

Για την επίτευξη των στόχων αυτών απαιτείται προσπάθεια ευρείας κλίμακας. Προκαταρκτικά αναφέρεται ότι το 2020 απαιτείται τουλάχιστον εξαπλασιασμός των αιολικών πάρκων που θα λειτουργούν σε σχέση με αυτά που υπάρχουν σήμερα. Τον Ιούνιο 2010 σε εκτέλεση του Ν. 3851/2010 και της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ, το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής παρουσίασε τέσσερα σενάρια επίτευξης στόχων στα οποία το μείγμα των τεχνολογιών Α.Π.Ε. είναι:
• Αιολικά Πάρκα 7.500 – 8.573 MW
• Φωτοβολταϊκά συστήματα 968 – 3.000 ΜW
• Υδροηλεκτρικά 4.500 MW
• Βιομάζα 100 – 250 MW
• Γεωθερμία 8 – 120 MW

Στα διάφορα σενάρια, η συνολική ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικά πάρκα το 2020 κυμαίνεται μεταξύ 16,80 TWh – 18,79 TWh. ……
……
…… Η σύμφωνη με το κοινοτικό δίκαιο ερμηνεία μιας συνταγματικής διάταξης, που ενδέχεται να έρχεται σε αντίθεση με μια κοινοτική, σημαίνει ότι ο εφαρμοστής του Δικαίου πρέπει να επιλέξει από τις πολλές και εναλλακτικές δυνατές ερμηνείες εκείνη που αποτρέπει τη σύγκρουσή της και επιτρέπει την εναρμόνισή της με το κοινοτικό δίκαιο (σχετικά με τη μέθοδο της σύμφωνης με το κοινοτικό δίκαιο ερμηνείας του Συντάγματος, βλ. ενδεικτικά Βηλαράς Μ., Η τεχνική της αποτελεσματικής προστασίας των κοινοτικών δικαιωμάτων, σελ. 29, Παπαδοπούλου Λ., Εθνικό Σύνταγμα και Κοινοτικό Δίκαιο – Το ζήτημα της υπεροχής, σελ. 436-428, Κασιμάτη Γ., Μορφές ιεραρχικής εναρμόνισης του δικαίου – Οι νέες διαστάσεις της συστηματικής ερμηνείας του δικαίου, ΤοΣ 2006, σελ. 7 κ.ε., ιδίως σελ. 32-33).

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, προκύπτει τόσο από το γράμμα του άρθρου 3 της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές όσο και από το σημεία 13-14 του προοιμίου της Οδηγίας ότι οι παραπάνω εθνικοί στόχοι για τη διείσδυση των Α.Π.Ε. είναι δεσμευτικοί για τα κράτη μέλη, ώστε όλα τα όργανά τους να υποχρεούνται να μεριμνούν για την επίτευξη των στόχων αυτών.

Περαιτέρω, το άρθρο 13 της Οδηγίας 2009/28 ορίζει ότι «Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οι εθνικοί κανόνες σχετικά με τις διαδικασίες έγκρισης, πιστοποίησης και χορήγησης άδειας που εφαρμόζονται στους σταθμούς και τις συνδεδεμένες υποδομές δικτύων μεταφοράς και διανομής για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, θέρμανσης ή ψύξης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και στη διαδικασία μεταποίησης της βιομάζας σε βιοκαύσιμα ή άλλα ενεργειακά προϊόντα να είναι αναλογικοί και αναγκαίοι……
……