Δραστικό περιορισμό του ελλείμματος των αστικών συγκοινωνιών, συγχώνευση των συγκοινωνιακών φορέων με παράλληλη σημαντική μείωση του προσωπικού τους μέσω μετάταξης 1500 εργαζομένων, αυξήσεις στην τιμή των εισιτηρίων, αυστηρή παρακολούθηση των οικονομικών επιδόσεων σε μηνιαία βάση, εκχώρηση έργων σε ιδιώτες αλλά και «διορισμό» της Αττικό Μετρό ως κατασκευαστή όλων των έργων υποδομής προβλέπει το σχέδιο νόμου για την εξυγίανση των αστικών συγκοινωνιών το οποίο μετά από μακρά περίοδο αναμονής παρουσίασε στο υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.

Στα 155 εκατομμύρια ευρώ το έλλειμμα το 2011

Το σχέδιο νόμου για την «Εξυγίανση, Αναδιάρθρωση και Ανάπτυξη των Αστικών Συγκοινωνιών της Περιφέρειας Αττικής» προβλέπει άμεσες δράσεις που θα έχουν ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του λειτουργικού ελλείμματος κατά 244 εκατομμύρια ευρώ το 2011 ώστε αυτό να διαμορφωθεί στα 155 εκατομμύρια ευρώ και να αποκλιμακωθεί κατά 20% τα επόμενα χρόνια.

Το ποσό που θα παραμένει ως λειτουργικό έλλειμμα θα αποτελεί την επιδότηση των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας από τον κρατικό προϋπολογισμό καθώς όπως ξεκαθάρισε ο Δημήτρης Ρέππας ο χαρακτήρας των συγκοινωνιών παραμένει αμιγώς δημόσιος, ενώ το κράτος δεσμεύεται και για την κάλυψη των επενδύσεων που θα απαιτηθούν.

ΟΑΣΑ: μητροπολιτικός φορέας

Σύμφωνα με το σχέδιο που ξεκινά να υλοποιείται άμεσα ο ΟΑΣΑ θα μετεξελιχτεί σε Μητροπολιτικό Φορέα και η περιοχή αρμοδιότητάς του γίνεται πλέον η Περιφέρεια Αττικής (όπως αυτή ορίζεται από το νόμο Καλλικράτη), εξαιρουμένων των νησιών.

Στις βασικές αρμοδιότητές του συγκαταλέγονται ο σχεδιασμός, η οργάνωση, ο προγραμματισμός και ο συντονισμός παροχής του συγκοινωνιακού έργου από όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς (επίγεια και υπόγεια) στην περιοχή αρμοδιότητάς του, καθώς και ο έλεγχος και η επίβλεψη των παρόχων συγκοινωνιακού έργου.

Συγχωνεύσεις

Οι εταιρίες παροχής και εκτέλεσης συγκοινωνιακού έργου θα συγχωνευθούν προκειμένου να προκύψουν δύο φορείς, ένας για τα μέσα Σταθερής Τροχιάς (που θα λάβει την ονομασία ΣΤΑΜΕ ή ΣΤΑΣΥ) ο οποίος θα στεγάσει τις ΑΜΕΛ ΑΕ, ΗΣΑΠ ΑΕ και ΤΡΑΜ ΑΕ, και ένας για τα Οδικά Μέσα Μεταφοράς (που θα ονομαστεί ΟΜΕ ή ΟΣΥ) τον οποίο θα αποτελούν η ΕΘΕΛ ΑΕ και ΗΛΠΑΠ ΑΕ.. Μοναδικός μέτοχος των δύο νέων φορέων θα είναι ο ΟΑΣΑ.

Ο ΟΑΣΑ θα έχει τη συνολική εποπτεία του συγκοινωνιακού έργου που θα αναλαμβάνεται από τους δύο νέους φορείς στην Περιφέρεια Αττικής, αλλά και από τους φορείς των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης που εκτελούν συγκοινωνιακό έργο, καθώς επίσης και από κάθε εταιρεία που θα ιδρυθεί από τον Ο.Α.Σ.Α. ή οποιονδήποτε άλλο φορέα που θα παρέχει στο μέλλον έργο δημόσιων συγκοινωνιών.

Μετατάξεις

Σύμφωνα με τον κ. Ρέππα το προσωπικό των εταιρειών παροχής συγκοινωνιακού έργου πρόκειται να μειωθεί κατά 1.500 άτομα με την μετάταξη ισάριθμων υπαλλήλων σε άλλες υπηρεσίες του δημόσιου τομέα.

Πρόκειται για προσωπικό που κρίνεται πλεονάζον και όπως υποστήριξε ο κ. Ρέππας οι μετατάξεις θα αφορούν προσωπικό που απασχολείται ως βοηθητικό προσωπικό, ενώ χαρακτηρίζεται και αμείβεται ως παραγωγικό από τους φορείς, καθώς και του πλεονάζοντος διοικητικού προσωπικού. Το πρώτο στάδιο των μετατάξεων που θα υλοποιηθεί άμεσα αφορά την κατηγορία του βοηθητικού προσωπικού ενώ στο σύνολό τους οι μετατάξεις πρόκειται να ολοκληρωθούν εντός του 2011.

Ανάληψη χρεών από το δημόσιο

Τα σωρευμένα χρέη των φορέων που υπολογίζονται σε περίπου 3 δις ευρώ προβλέπεται να αναληφθούν από το Δημόσιο με τη μεταφορά στον κρατικό προϋπολογισμό του υφιστάμενου δανεισμού των εταιριών και το συμψηφισμό του με τις υπάρχουσες απαιτήσεις των εταιριών από δημόσιες υπηρεσίες και φορείς. Ταυτόχρονα το Δημόσιο θα αναλάβει και το μελλοντικό επενδυτικό πρόγραμμα των φορέων.

Ακριβαίνουν τα εισιτήρια

Το Επιχειρησιακό Σχέδιο του Ομίλου και των Φορέων προβλέπει σημαντική ενίσχυση των εσόδων από το μεταφορικό έργο. Τα πρόσθετα έσοδα θα προέλθουν από την αλλαγή της τιμολογιακής πολιτικής, αλλά και από την αντιμετώπιση του φαινομένου της εισιτηριοδιαφυγής και την προστασία των εσόδων. Μόνο από την αύξηση της τιμής του εισιτηρίου το αρμόδιο υπουργείο προσδοκά αύξηση των εσόδων κατά 80 εκατομμύρια ευρώ μέσα στο 2011.

Ειδικότερα προβλέπονται τα ακόλουθα:

-Τιμολογιακή πολιτική. Αναθεώρηση της τιμολογιακής πολιτικής και επανεξέταση της ισχύος του ενιαίου εισιτηρίου για όλες τις διαδρομές καθώς και της διάρκειας ισχύος του (η οποία σήμερα είναι 90 λεπτά). Καθιέρωση διαφοροποιημένου εισιτηρίου ανάλογα με τις διαδρομές, αλλά και αύξηση της ονομαστικής αξίας όλων των τύπων κομίστρου σε συμφωνία με όσα ορίζονται στο αναθεωρημένο μνημόνιο.

-Εισιτηριοδιαφυγή. Άμεση ενίσχυση των διενεργούμενων ελέγχων ακυρώσεων εισιτηρίων μέσω σύστασης Ενιαίου Σώματος Ελεγκτών Κομίστρων το οποίο οργανικά θα υπάγεται στον ΟΑΣΑ, αλλά θα έχει την αρμοδιότητα διενέργειας ελέγχων σε όλα τα μέσα αστικών μεταφορών στην περιφέρεια Αττικής. Σημαντικές επενδύσεις σε τεχνικά μέσα ελέγχου της πρόσβασης των επιβατών με τη μέθοδο συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα (π.χ. ΣΔΙΤ για τηλεματική και χρήση έξυπνου εισιτηρίου).

-Ενίσχυση και των λοιπών εσόδων των φορέων με δράσεις αξιοποίησης ή εκμετάλλευσης της ακίνητης περιουσίας τους, ενίσχυση των διαφημιστικών εσόδων με δυνατότητα παραχώρησης της διαφημιστικής δραστηριότητας σε εξειδικευμένους συνεργάτες, δημιουργίας ή περαιτέρω αξιοποίησης των χώρων στάθμευσης.

-Οριοθέτηση των διεταιρικών σχέσεων μεταξύ του ΟΑΣΑ και των δύο νέων φορέων αστικών συγκοινωνιών μέσω της σύναψης ειδικών Συμβάσεων Συνεργασίας, που θα καθορίζουν με ακρίβεια τους όρους εκτέλεσης του συγκοινωνιακού έργου, τον τρόπο επιμερισμού των εσόδων τους, και γενικότερα τις ευθύνες και τα καθήκοντα που αναλαμβάνουν.
 
Οι φορείς οφείλουν να τηρούν λογιστικές καταστάσεις που θα διευκολύνουν την παρακολούθηση και έλεγχο του αποτελέσματος των επιμέρους δραστηριοτήτων (αμαξοστάσια, τεχνική βάση, κ.λπ.), ενώ στο πλαίσιο αυτό ορίζεται και η ανάληψη των κατασκευαστικών δραστηριοτήτων όλων των φορέων από την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε.

«Σύμφωνο Ευθύνης»

Το σχέδιο νόμου καθορίζει σαφώς και τις σχέσεις των συγκοινωνιακών φορέων με την κεντρική κυβέρνηση και προβλέπεται ότι οι κρατικές επιδοτήσεις κάθε χρόνο θα χορηγούνται με ειδικές προϋποθέσεις. Ειδικότερα καθιερώνεται η υπογραφή του Σύμφωνου Ευθύνης το οποίο θα υπογράφουν οι διοικήσεις των φορέων και το οποίο θα προβλέπει την ύπαρξη ειδικού μηχανισμού παρακολούθησης.

Ειδικότερα, οι επιμέρους φορείς θα παρακολουθούν σε μηνιαία βάση την εξέλιξη του ετήσιου προϋπολογισμού τους, ενώ θα καταρτίζουν απολογισμό τριμήνου με ειδικούς δείκτες απόδοσης. Σε περίπτωση που οι τριμηνιαίοι απολογισμοί και οι δείκτες απόδοσης εμφανίζουν απόκλιση άνω του 10% από τον αρχικό προϋπολογισμό και το επιχειρησιακό σχέδιο τότε θα προβλέπονται άμεσα η λήψη πρόσθετων μέτρων ώστε να επιτευχθούν οι επιχειρησιακοί στόχοι.

Εισάγεται η διαδικασία κατάρτισης προγραμματικών συμφωνιών με τους φορείς που υπάγονται στην Κεντρική Κυβέρνηση στις οποίες θα καθορίζονται οι υποχρεώσεις τους προς τον όμιλο ΟΑΣΑ οι οποίες απορρέουν από την εφαρμοζόμενη κοινωνική πολιτική τους και την παροχή δυνατότητας στο προσωπικό τους να μετακινείται με τις αστικές συγκοινωνίες υπό ευνοϊκότερους όρους.

Οι παθογένειες του συστήματος

Όπως ανέφερε ο υπουργός Υποδομών κατά την εισήγησή του προς το υπουργικό συμβούλιο η συνολική κρατική χρηματοδότηση των φορέων αστικών συγκοινωνιών ανήλθε σε 2.329 δισ. ευρώ από το 2004 έως και το 2009 με το κόστος μισθοδοσίας του προσωπικού να είναι κατά μέσο όρο διπλάσιο από το ύψος των συνολικών εσόδων από κόμιστρα και λοιπές δραστηριότητες.

Οι πέντε εταιρείες παροχής συγκοινωνιακού έργου ΕΘΕΛ – ΗΛΠΑΠ – ΗΣΑΠ – ΑΜΕΛ – ΤΡΑΜ με μέσο όρο 11.875 άτομα προσωπικό έχουν μέσο ετήσιο κόστος προσωπικού που κυμαίνεται ανά φορέα από 31.441 ευρώ (Τραμ) έως 86.312 ευρώ (ΗΣΑΠ). 

Η εισιτηριοδιαφυγή κυμάνθηκε από 7% έως 18% (ή και 40%) ανά φορέα, γεγονός που ερμηνεύει τη στασιμότητα των εσόδων παρά την αύξηση των κομίστρων και με την επιβατική κίνηση να μην σημειώνει σημαντική μεταβολή κατά τα τελευταία έτη. Τα δεδομένα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα οι συγκοινωνιακοί φορείς της πρωτεύουσας το 2009 να καταγράψουν λειτουργικές ζημιές που ξεπέρασαν τα 470 εκατομμύρια ευρώ.

Περιγράφοντας την παθογένεια του υφιστάμενου συστήματος ο κ. Ρέππας σημείωσε ότι μόνον κατά την τελευταία εξαετία, δηλαδή το διάστημα 2004 – 2009 το κόστος μισθοδοσίας των φορέων αυξήθηκε κατά 43% ενώ στο ίδιο διάστημα ο αριθμός του προσωπικού παρέμενε κατ’ ουσία αμετάβλητος. Η αύξηση του μισθοδοτικού κόστους ήταν το αποτέλεσμα των έκτακτων αμοιβών αλλά και των αυξημένων επιδομάτων. Αξιοσημείωτες είναι οι διαφορές του μέσου ετήσιου κόστους προσωπικού που ποικίλλει ανά φορέα και κυμαίνεται από 31.441 ευρώ (Τραμ) έως 86.312 ευρώ (ΗΣΑΠ).

Διπλασιάστηκε τη τιμή του εισιτηρίου άλλα όχι τα έσοδα

Σημεία που έναν την λειτουργία του συστήματος προβληματική αλλά και βαριά ελλειμματική ήταν σύμφωνα με τον κ. Ρέππα η αδυναμία να διαφυλαχθούν και να ενισχυθούν τα έσοδα. Χαρακτηριστικά, ανέφερε, παρότι τα τελευταία χρόνια η ονομαστική τιμή του εισιτηρίου διπλασιάστηκε, εν’ τούτοις τα έσοδα από τα κόμιστρα παρέμειναν στάσιμα επίπεδα των 260-280 εκ ευρώ λόγω της εισιτηριοδιαφυγή (λαθρεπιβίβαση) και τη διακίνηση πλαστών εισιτηρίων.

Τέλος κριτικάροντας τον σχεδιασμό του πλέγματος δρομολογίων ο υπουργός Μεταφορών έκανε λόγο ελλιπή συνολικό σχεδιασμό του συγκοινωνιακού έργου με άξονα τα μέσα σταθερής τροχιάς (μετρό, τραμ, προαστιακός), έλλειψη ισορροπίας μεταξύ των μέσων μαζικών μεταφορών, επικαλύψεις δρομολογίων μεταξύ των φορέων, αλλά και αυξημένο ειδικό βάρος των οδικών συγκοινωνιών (λεωφορεία, τρόλεϋ) που διατηρούν πρωτεύοντα ρόλο σε πολλούς άξονες μεταφορών δυσανάλογο προς τις δυνατότητές τους.

Προς την κατεύθυνση άρσης αυτής της στρέβλωσης υιοθετούνται ήδη μέτρα που προβλέπουν την ανάληψη του κεντρικού ρόλου από τα μέσα σταθερής τροχιάς ενώ τα λεωφορεία και τρόλεϊ θα διατηρήσουν συμπληρωματικό ρόλο.

Απεργία

Με στάσεις εργασίας θα συμμετέχουν οι εργαζόμενοι στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς στην γενικής απεργίας που έχουν εξαγγείλει ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ. Οι εργαζόμενοι στις αστικές συγκοινωνίες έλαβαν την απόφαση αυτή προκειμένου να διευκολυνθούν στις μετακινήσεις τους οι πολίτες που επιθυμούν να συμμετάσχουν στο προγραμματισμένο συλλαλητήριο.

Ειδικότερα τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ θα κυκλοφορήσουν από τις 9 το πρωί έως τις 9 το βράδυ και το Μετρό και ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος από τις 10 το πρωί έως τις 6 το απόγευμα.
 
Καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας ακινητοποιημένα θα μείνουν τα τρένα του ΟΣΕ και οι συρμοί του Προαστιακού, ενώ οι ιδιοκτήτες ταξί αποφάσισαν να συμμετάσχουν στην απεργία με 4ωρη στάση εργασίας από τις 10 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι

Τέλος για αύριο Πέμπτη τα σωματεία των εργαζομένων τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς θα παραμείνουν ακινητοποιημένα λόγω της νέας 24ωρης απεργίας των εργαζομένων ενώ απεργία θα πραγματοποιήσουν εργαζόμενοι στον ΟΣΕ και τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο και τα τρένα του ΟΣΕ οπότε δεν θα κινηθούν ούτε τα τρένα.