Τάσεις στροφής προς τα εκπτωτικά εμπορικά καταστήματα, τα προϊόντα ιδιωτικής αλυσίδας, αλλά και μείωση αγοράς φαγητού εκτός σπιτιού καθώς και περιορισμό των ποσών που διατίθενται για την αγορά μεγάλων αλλά μη απαραίτητων αντικειμένων για το σπίτι καταγράφει έρευνα της Deloitte Touche Tohmatsu Limited (DTTL), με τίτλο «Ο Καταναλωτής το 2020: Μελετώντας τις ενδείξεις».

Σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, στα επόμενα χρόνια, η συγκυρία σύμπτωσης οικονομικών, δημογραφικών και τεχνολογικών δυνάμεων θα οδηγήσει σε πρωτοφανείς αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά, ενώ θα δημιουργήσει νέο τοπίο στην παγκόσμια οικονομία.

Η νέα παγκόσμια οικονομική εξισορρόπηση

Η μελέτη εκτιμά ότι κατά την επόμενη δεκαετία θα γίνουμε μάρτυρες μιας νέας τάσης εξισορρόπησης στην παγκόσμια οικονομία, από τη στιγμή όπου κράτη τα οποία προηγουμένως βίωσαν οικονομική ανάπτυξη βασισμένη στα υψηλά επίπεδα δανεισμού και στην υπερβολική κατανάλωση αναμένεται να εστιάσουν στις εξαγωγές. Αντίστροφα, τα κράτη των οποίων η ανάπτυξη προήλθε από τις εξαγωγές στις υπερδανεισμένες χώρες δεν θα μπορούν πλέον να βασίζονται στις συγκεκριμένες αγορές. Η αναφορά της Deloitte εκτιμά ότι χώρες όπως η Κίνα θα κάνουν στροφή από την προσανατολισμένη στις εξαγωγές ανάπτυξη στην τόνωση των εγχώριων καταναλωτικών δαπανών.

Αυτή η θεμελιώδης αλλαγή στη δομή της παγκόσμιας οικονομίας θα μεταβάλει και τον τρόπο με τον οποίο το λιανικό εμπόριο και οι μάρκες αναπτύσσονται. Στις ΗΠΑ και στη δυτική Ευρώπη, οι πολίτες θα είναι οικονομικά περιορισμένοι. Συνεπώς, η συνολική κατανάλωση σε αυτές τις περιοχές θα αυξάνεται με χαμηλότερους ρυθμούς σε σύγκριση με το παρελθόν. Εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, οι καταναλωτές έχουν αλλάξει τις συμπεριφορές τους και υπάρχουν ενδείξεις ότι ορισμένες από αυτές θα παγιωθούν στο μέλλον.

Πιο συγκεκριμένα, εμφανίζονται τάσεις στροφής προς τα εκπτωτικά εμπορικά καταστήματα, τα προϊόντα ιδιωτικής αλυσίδας, τη μείωση αγοράς φαγητού εκτός σπιτιού, τον περιορισμό των ποσών που διατίθενται για την αγορά μεγάλων αλλά μη απαραίτητων αντικειμένων για το σπίτι και κυρίως παρατηρείται μεγαλύτερη ευαισθησία σε θέματα τιμών.

Συνεπώς, η μελέτη εκτιμά ότι η ανάπτυξη στις μάρκες και στις εταιρίες θα συνδέεται κυρίως με τα κέρδη που προέρχονται από τα μερίδια αγοράς και όχι από τη γενικότερη ανάπτυξη της αγοράς. Γι' αυτόν τον λόγο, απαιτείται, εκ μέρους των επιχειρήσεων, καλή διαχείριση των μαρκών τους, βελτίωση της καταναλωτικής εμπειρίας και διαφοροποίηση από τους ανταγωνιστές, που θα στοχεύει στην αποφυγή της καταστροφικής διαμάχης ως προς την τιμολογιακή πολιτική.

Για χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, αυτή η αναπροσαρμογή μεταφράζεται σε λήψη μέτρων που θα τονώσουν τις εγχώριες καταναλωτικές δαπάνες, όπως η φιλελευθεροποίηση της καταναλωτικής χρηματοδότησης ή η βελτίωση της κοινωνικής ασφάλισης με στόχο να αποθαρρυνθούν οι τάσεις αποταμίευσης.

Δημογραφικές προκλήσεις

Παράλληλα, ο κόσμος αντιμετωπίζει σημαντικές δημογραφικές προκλήσεις. Ενώ η Ευρώπη θα «χάσει» πληθυσμό 60 εκατομμυρίων ατόμων μέσα στις επόμενες πέντε δεκαετίες, η Ινδία αναμένεται να ξεπεράσει την Κίνα και να γίνει το 2030 η χώρα με τον μεγαλύτερο πληθυσμό στον πλανήτη. Ο πληθυσμός της Αφρικής προβλέπεται να διπλασιαστεί από 1 δισεκατομμύριο το 2009 σε 1,9 το 2050.

Οι ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες θα βιώσουν τεράστια δημογραφική ανάπτυξη στις μεσαίες τάξεις τους, γεγονός που αποτελεί πολύ μεγάλη ευκαιρία για τους εμπόρους και τις μάρκες. Από την άλλη πλευρά, αυτή η αύξηση του πληθυσμού θα δημιουργήσει επιπρόσθετα περιβαλλοντικά ζητήματα καθώς και προβλήματα ανεύρεσης πόρων.

Επικοινωνία, δικτύωση και κοινωνικοποίηση

Οι μέθοδοι δέσμευσης των καταναλωτών στην υιοθέτηση πιο βιώσιμων συμπεριφορών ή στην αγορά περισσότερων προϊόντων και υπηρεσιών δεν θα περιορίζονται πλέον στις λειτουργίες του μάρκετινγκ και της επικοινωνίας. Εκτιμάται ότι θα συνδέονται στενά με τη δικτύωση και την κοινωνικοποίηση. Εξάλλου, σήμερα οι καταναλωτές έχουν στα χέρια τους τη δύναμη της πληροφόρησης, αφού μπορούν να συγκρίνουν καταστήματα και να πραγματοποιούν αγορές από όπου και όποτε θέλουν. Αυτή η τάση είναι πιθανό να επιταχυνθεί, από τη στιγμή όπου η κινητή επικοινωνία αναμένεται να καταστεί η τεχνολογία με τον ισχυρότερο αντίκτυπο στο μέλλον, αφού θα παρέχει τη δυνατότητα ανεξάρτητης πρόσβασης στις πληροφορίες.

Η Deloitte εκτιμά ότι η εμπιστοσύνη θα παραμείνει σημαντικό σημείο για τους καταναλωτές, οι οποίοι θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στις συστάσεις του περιβάλλοντός τους για πληροφορίες σε σχέση με τις επιχειρήσεις. Επιπλέον, η αφοσίωση των καταναλωτών σε μάρκες και εταιρίες, που υπήρχε στις προηγούμενες γενιές, θα έχει μικρότερη διάρκεια και θα επηρεάζεται από την κοινωνική δικτύωση.

Ο κ. Δ. Κουτσόπουλος, Head of Consumer Business της Deloitte Χατζηπαύλου Σοφιανός και Καμπάνης Α.Ε., σχολίασε: «Εξετάζοντας τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς κατά τα περασμένα δέκα έτη, γίνεται προφανές ότι το μοντέλο αυτό δεν είναι πλέον βιώσιμο. Στο πλαίσιο της νέας εξισορρόπησης, την οποία προβλέπει η μελέτη, η Ελλάδα, από τη στιγμή όπου ανήκει στην ομάδα των υπερδανεισμένων κρατών που βασίζονται στην κατανάλωση, θα πρέπει να στραφεί στην αύξηση των εξαγωγών. Επιπλέον, αφού δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί η περαιτέρω ανάπτυξη της εγχώριας κατανάλωσης, οι επιχειρήσεις θα πρέπει, τώρα περισσότερο από ποτέ, να εστιάσουν την προσοχή τους στα προϊόντα και στις υπηρεσίες που παρέχουν αλλά και να προσαρμοστούν στις νέες ανάγκες οι οποίες διαμορφώνονται».

Η αναφορά παρουσιάστηκε χθες στην Αμερικανική Εθνική Ομοσπονδία Λιανικού Εμπορίου (National Retail Federation) στη Νέα Υόρκη.