Διευκρινίσεις για το «πόθεν έσχες» της πρώτης κατοικίας δίνει το υπουργείο Οικονομικών, μετά τη διετή αναστολή που δόθηκε, προκειμένου να τονωθεί η αγορά ακινήτων, η οποία αποτελεί για τη χώρα μας βασική συνισταμένη στην αναπτυξιακή διαδικασία.

Σε εγκύκλιό του το υπουργείο αναφέρει ότι η αγορά πρώτης κατοικίας μέχρι 120 τ.μ. και αξίας έως 200.000 ευρώ δεν υπόκειται στον έλεγχο του «πόθεν έσχες», μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2012.

Η διετής αναστολή του «πόθεν έσχες» για την πρώτη κατοικία αποσκοπεί στην ενίσχυση της οικοδομικής δραστηριότητας, η οποία το δεκάμηνο του 2010 μειώθηκε κατά 24,7% ως προς τον όγκο, με αντίστοιχες παρενέργειες στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και στην απασχόληση. Ως προς τον αριθμό των αδειών η μείωση φτάνει το 11,3% και ως προς την επιφάνεια το 20%.

Ο οικοδομικός όγκος μειώθηκε σε όλες ανεξαιρέτως τις περιφέρειες της χώρας, με τη μεγαλύτερη πτώση να καταγράφεται στις περιφέρειες Αττικής (-34,1%), Στερεάς Ελλάδας (-29,7%), δυτικής Ελλάδας (-27,1%), Κρήτης (-25,4%) και Ηπείρου (-24,2%).

Μόνο στην περιφέρεια νοτίου Αιγαίου η μείωση του οικοδομικού όγκου ήταν μονοψήφια (-9,5%).

Μεσίτες και κατασκευαστές εκτιμούν όμως ότι η αναστολή του «πόθεν έσχες» για την απόκτηση πρώτης κατοικίας τα επόμενα δύο χρόνια αποτελεί το πρώτο καλό νέο για τον κλάδο έπειτα από πολύ καιρό, αλλά δεν φτάνει για να πάρει μπροστά η κτηματαγορά.

Για να δικαιούται κάποιος την απαλλαγή από «πόθεν έσχες» όσον αφορά στην αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας θα πρέπει να ισχύουν τα παρακάτω:

-Να αφορά σε ακίνητο μέχρι 120 τ.μ. και αξίας 200.000 ευρώ. Σε περίπτωση όπου υπερβαίνει έναν από τους δύο ή και τους δύο όρους, θα εμπίπτει στο «πόθεν έσχες» για την αναλογία του ποσού που είναι μεγαλύτερης αξίας (όσο υπερβαίνει είτε τις 200.000 είτε την αναλογία της αξίας στα 120 τ.μ.).

-Η αγορά να γίνεται από ενήλικο που έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης φόρου εισοδήματος στην Ελλάδα και να περιλαμβάνει δικαίωμα πλήρους κυριότητας και όχι ψιλή κυριότητα ή επικαρπία. Συγγενικά του πρόσωπα όπως σύζυγος και παιδιά να μην έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή ισόβιας επικαρπίας σε άλλες κατοικίες των οποίων το άθροισμα ξεπερνάει τα 70 τ.μ. (προσαυξημένο κατά 20 τ.μ. για κάθε ένα από τα δύο πρώτα παιδιά και 25 τ.μ. για τα υπόλοιπα).

Αξίζει να σημειωθεί ότι για τον υπολογισμό της αξίας του ακινήτου δεν λαμβάνεται υπ' όψιν το εμβαδόν εξωστών, μπαλκονιών, κοινόχρηστων χώρων ή του χώρου στάθμευσης σε πιλοτή και ακάλυπτο. Στα 120 τ.μ. συμπεριλαμβάνονται οι βοηθητικοί χώροι.

Γονικές παροχές

Η γονική παροχή για το ποσοστό στο οποίο αντιστοιχεί σε αγορά πρώτης κατοικίας (έως του απαλλασσόμενου ποσού σε περιπτώσεις όπου το υπερβαίνει) εξαιρείται του φόρου.

Για τις αγορές απαιτείται η υποβολή δήλωσης, αλλά δεν υπολογίζεται φόρος για την αναλογία του ποσού που εξαιρείται (200.000 ευρώ ή 120 τ.μ.). Στα ποσά γονικής παροχής για αγορά πρώτης κατοικίας το κόστος της οποίας υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ ή το μέγεθος τα 120 τ.μ. επιβάλλεται φόρος με συντελεστές 10%, 20% ή 40%, αναλόγως τι προβλέπει ο νόμος για τις δωρεές - γονικές παροχές.

Οι προϋποθέσεις είναι οι παρακάτω:

*Η γονική παροχή να έχει αντικείμενο χρήματα.
*Η δήλωση να υποβάλλεται από τον υπόχρεο σε φόρο.
*Η δαπάνη θα πρέπει να γίνεται για την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας και όχι για την κάλυψη ή εξόφληση δανείου.
*Εάν τα εισοδήματα του προσώπου που δέχεται τη δωρεά καλύπτουν το μέρος της αγοράς του ακινήτου δεν συνίσταται δωρεά.
*Η δαπάνη θα πρέπει να γίνεται (άρα και η απαλλαγή από το πόθεν έσχες ισχύει) από 17 Δεκεμβρίου του 2010 μέχρι 31Δεκεμβρίου του 2012.

Παραδείγματα:

***Αγορά διαμερίσματος 120 τ.μ., αξίας 250.000 ευρώ. Ο αγοραστής απαλλάσσεται από τον φόρο δωρεάς για αξία 200.000 ευρώ.
Η δήλωση φόρου δωρεάς θα υποβληθεί για το συνολικό ποσό των 250.000 ευρώ (εφόσον για ολόκληρο το τίμημα έγινε δωρεά προς τον αγοραστή) και θα υπαχθεί σε φόρο για τις 50.000 ευρώ.

***Αγορά διαμερίσματος 150 τ.μ., αξίας 200.000 ευρώ. Ο αγοραστής απαλλάσσεται από τον φόρο δωρεάς για το ποσό που αναλογεί στα120 τ.μ.
Στα 150 τ.μ. αναλογεί αξία 200.000 ευρώ
στα 120 τ.μ. αναλογεί αξία Χ; ευρώ
Χ=200.000x120/150=160.000 ευρώ
Άρα ο αγοραστής απαλλάσσεται για αξία 160.000 ευρώ.

***Αγορά διαμερίσματος 150 τ.μ., αξίας 350.000 ευρώ.
Στα 150 τ.μ. αναλογεί αξία 350.000 ευρώ
στα 120 τ.μ. αναλογεί αξία Χ; ευρώ
Χ=350.000x120/150=280.000 ευρώ

Άρα ο αγοραστής απαλλάσσεται από τον φόρο δωρεάς για αξία 200.000 ευρώ, δεδομένου ότι η αξία που αναλογεί στα 120 τ.μ. (280.000) υπερβαίνει το ανώτατο απαλλασσόμενο των 200.000 ευρώ.