Μικρότεροι σε μήκος, φθηνότεροι σε κόστος, ταυτόχρονα δε διαθέσιμοι στους ιδιώτες επενδυτές για περισσότερα χρόνια εκμετάλλευσης σε σχέση με τις πρόνοιες των συμβάσεων που συνάφθηκαν το 2007 θα είναι οι αυτοκινητόδρομοι οι οποίοι αναπτύσσονται μέσω παραχωρήσεων σε περίπτωση όπου οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ελληνικού δημοσίου και κατασκευαστικών κοινοπραξιών για την αναμόρφωση των projects καταλήξουν σε συμφωνία.

Οι συζητήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και περίπου έναν μήνα και οι οποίες -παρά τις αρχικές εκτιμήσεις- δεν αναμένεται να ολοκληρωθούν πριν από τον Απρίλιο, εστιάζονται στη διαμόρφωση ενός νέου χρηματοοικονομικού μοντέλου που θα διασφαλίζει την απρόσκοπτη χρηματοδότηση των έργων από τα τραπεζικά ιδρύματα με τα επιτόκια που συμφωνήθηκαν πριν από την κρίση, την περικοπή κατά το δυνατόν της άμεσης χρηματοδοτικής συμβολής του Δημοσίου αλλά και τον περιορισμό της συμμετοχής των εσόδων από την είσπραξη διοδίων προκειμένου να ικανοποιηθεί το αίτημα για μείωσή τους.

Όπως αναφέρουν σχετικές πληροφορίες, το χρηματοδοτικό μοντέλο βάσει του οποίου θα συνεχιστούν τα πέντε οδικά έργα παραχώρησης συζητείται αυτήν την περίοδο μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών (το οποίο εκπροσωπεί ο ειδικός γραμματέας κ. Γιώργος Χριστοδουλάκης) και των παραχωρησιούχων με στόχο να υπάρξει συγκεκριμένη πρόταση, την οποία στη συνέχεια θα υποβάλουν στα τραπεζικά ιδρύματα ώστε να εξασφαλίσουν τη συγκατάθεσή τους.

Προκειμένου αυτή η πρόταση να τύχει της αποδοχής των χρηματοπιστωτικών οργανισμών, κάτι που είναι απολύτως απαραίτητο για την υλοποίηση των συμβάσεων, οι δύο πλευρές (ελληνικό δημόσιο και παραχωρησιούχοι) προσπαθούν να διαμορφώσουν εκείνο το χρηματοοικονομικό μοντέλο που δεν θα διαταράξει την ισορροπία που υπάρχει στις συμβάσεις του 2007 μεταξύ των δαπανών του έργου, των εσόδων από διόδια, των κρατικών ενισχύσεων και των τραπεζικών δανείων.

Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο να αλλάξει και να περιοριστεί το τεχνικό - κατασκευαστικό αντικείμενο των έργων προκειμένου να μειωθεί ο προϋπολογισμός τους, να επεκταθεί η χρονική διάρκεια της εκμετάλλευσης των αυτοκινητοδρόμων από τους ιδιώτες επενδυτές αλλά και να μετατεθεί για αργότερα η περίοδος της εισροής εσόδων για το Δημόσιο από τα συγκεκριμένα projects.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι είναι πλέον πολύ πιθανό ορισμένα τμήματα των αυτοκινητοδρόμων να μην ενταχθούν στις νέες συμβάσεις, αφήνοντας ουσιαστικά μισοτελειωμένους τους μεγάλους οδικούς άξονες της χώρας. Σημειώνεται ότι, με βάση τις συμβάσεις που υπογράφηκαν το 2007, προβλέπονταν τα εξής:

• Ο οδικός άξονας Ελευσίνα - Κόρινθος - Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα θα είχε μήκος 365 χιλιομέτρων και προϋπολογισμό 2,8 δισ. ευρώ. Είναι, όμως, αμφίβολο αν τελικά ο αυτοκινητόδρομος θα φτάσει μέχρι την Τσακώνα, μια και δεν αποκλείεται να σταματήσει στην Πάτρα ή στην καλύτερη περίπτωση στον Πύργο.

• Η Ιόνια Οδός, μαζί με το τμήμα του ΠΑΘΕ Μεταμόρφωση - Σκάρφεια, θα είχε μήκος 382 χιλιομέτρων και προϋπολογισμό 1,6 δισ. ευρώ. Πλέον ίσως υπάρξουν περικοπές στο κατασκευαστικό αντικείμενο του δρόμου που θα συνδέσει το Αντίρριο με τα Ιωάννινα.

• Ο αυτοκινητόδρομος Κόρινθος - Τρίπολη - Καλαμάτα και Λεύκτρο - Σπάρτη θα είχε μήκος 205 χιλιομέτρων και προϋπολογισμό 1,07 δισ. ευρώ. Επειδή το έργο βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο (έχει ολοκληρωθεί το 61,5% των εργασιών) και δεν αντιμετωπίζει τα προβλήματα των άλλων συμβάσεων παραχώρησης, ίσως τελικά διασωθεί από τις περικοπές.

• Ο αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας, μαζί με το τμήμα του ΠΑΘΕ Σκάρφεια - Ράχες, θα είχε μήκος 232 χιλιομέτρων και προϋπολογισμό 2 δισ. ευρώ. Τα προβλήματα που υπάρχουν στο βόρειο τμήμα του δρόμου Λαμία - Εγνατία Οδός (έχουν ανασταλεί με απόφαση του ΣτΕ οι εργασίες στα τελευταία 37 χιλιόμετρα του έργου) ίσως αποτελέσουν μια «καλή» ευκαιρία για να περιοριστεί το αντικείμενο της σύμβασης και κατ’ επέκταση οι σχετικές δαπάνες.

• Τέλος, ο οδικός άξονας Μαλιακός - Κλειδί Ημαθίας θα είχε μήκος 230 χιλιομέτρων και προϋπολογισμό 1,3 δισ. ευρώ. Ο αυτοκινητόδρομος είναι στο μεγαλύτερο μέρος του έτοιμος (έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες στο 57% του συνόλου), δεδομένου ότι στα περισσότερα χιλιόμετρα απαιτούνταν μόνο ανακατασκευή. Τα νέα τμήματα αφορούν στην περιοχή της κοιλάδας των Τεμπών όπου κατασκευάζονται σήραγγες και γίνεται νέα χάραξη για ταχύτερη και ασφαλέστερη διέλευση. Ως εκ τούτου, είναι ίσως δύσκολο να υπάρξουν ουσιαστικές περικοπές στο έργο.

Το πολύ 30% η μείωση στα διόδια

Παράλληλα με τη μείωση του κατασκευαστικού αντικειμένου και του προϋπολογισμού τους, ενδεχομένως να υπάρξει και χρονική μετάθεση της περιόδου είσπραξης εσόδων από το Δημόσιο προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για χαμηλότερα τέλη χρήσης των αυτοκινητοδρόμων.

Επισημαίνεται ότι το ελληνικό δημόσιο με βάση τις ισχύουσες συμβάσεις θα άρχιζε να εισπράττει μέρος των εσόδων από τα διόδια σταδιακά από τον επόμενο χρόνο (το 2012 από τον άξονα Μαλιακός - Κλειδί, το 2013 από την Ιόνια Οδό, το 2022 για τον άξονα Ελευσίνα - Πάτρα - Πύργος), αλλά πλέον είναι πολύ πιθανό τα χρονοδιαγράμματα αυτά να πάνε αρκετά χρόνια πιο πίσω, ανάλογα φυσικά με τη διάρκεια επέκτασης των συμβάσεων.

Σε ό,τι αφορά τη μείωση του ύψους των διοδίων, οι παραχωρησιούχοι θεωρούν εφικτή την αναπροσαρμογή τους κατά 10% - 20% και υπό ορισμένες προϋποθέσεις μέχρι 30%.

Πάντως, σε καμία περίπτωση δεν ενστερνίζονται την πεποίθηση του υφυπουργού Υποδομών κ. Γιάννη Μαγκριώτη, ο οποίος λίγο μετά την έναρξη των συζητήσεων - επαναδιαπραγματεύσεων των συμβάσεων είχε κάνει λόγο για το ενδεχόμενο μείωσης των διοδίων κατά 50%.

Σημειώνεται ότι ο υπουργός Υποδομών κ. Δημήτρης Ρέππας είχε αποφύγει λίγες ημέρες αργότερα να πάρει θέση στο συγκεκριμένο ζήτημα, επισημαίνοντας ότι είναι πρώιμο να προσδιοριστεί το ποσοστό της μείωσης.

Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τους επόμενους μήνες, και συγκεκριμένα περί τα τέλη της άνοιξης - αρχές καλοκαιριού, δεν αποκλείεται, εφόσον δεν υπάρξει εμπλοκή στην υλοποίηση των συμβάσεων, οι παραχωρησιούχοι να προχωρήσουν σε νέες αυξήσεις των διοδίων, είτε αυτά έχουν προηγουμένως μειωθεί είτε όχι.

Σχετικά με το κίνημα «Δεν πληρώνουμε», που συνεχίζει ακάθεκτο τις κινητοποιήσεις, το υπουργείο Υποδομών και οι παραχωρησιούχοι εκτιμούν ότι όταν τεθεί σε ισχύ ο νόμος που θα καθιστά παράβαση του ΚΟΚ τη μη καταβολή διοδίου (κάτι που θα γίνει περί τα μέσα Μαρτίου), αυτό θα υποχωρήσει αισθητά. Από την πλευρά τους, τα μέλη του κινήματος αναμένουν τις πρώτες κλήσεις ώστε να οδηγήσουν την όλη υπόθεση στη Δικαιοσύνη.