Κάθε μήνα θα αξιολογείται πλέον η ελληνική οικονομία από την τρόικα, η οποία θα έχει το δικαίωμα άμεσης παρέμβασης σε περίπτωση όπου διαπιστωθεί δημοσιονομικός εκτροχιασμός.

Σύμφωνα με πληροφορίες του euro2day, οι ελεγκτές που θα εγκατασταθούν μόνιμα στη χώρα μας θα διεξάγουν συνεχείς ελέγχους σε όλα τα υπουργεία και οργανισμούς και ανά μήνα θα καταθέτουν τα πορίσματά τους στους επικεφαλής της τρόικας. Αυτοί, με τη σειρά τους, θα ενημερώνουν την Κομισιόν και την ΕΚΤ. Στη συνέχεια, το πόρισμα θα υποβάλλεται στο συμβούλιο του Εurogroup.

Σε αντίθεση με τη μέχρι τώρα διαδικασία, εάν διαπιστώνεται απόκλιση από τους νέους στόχους που θα περιλαμβάνει η νέα δανειακή σύμβαση, θα δίνεται το περιθώριο 40 ημερών στην κυβέρνηση για να ληφθούν μέτρα ώστε να καλυφθούν οι αποκλίσεις. Αν τα μέτρα δεν λαμβάνονται ή δεν θεωρούνται ικανοποιητικά, τότε το Εurogroup, σε συνεργασία με την τρόικα, θα αποφασίζει τη δέσμη μέτρων που θα πρέπει να υιοθετηθεί.

Η πιο πάνω ομάδα των ελεγκτών θα στελεχωθεί από τα μέλη που τώρα έρχονται στη χώρα μας για να προετοιμάσουν την επίσκεψη των επικεφαλής της τρόικας και από στελέχη που ήδη βρίσκονται στην Ελλάδα.

Δεν πρέπει να μπερδεύεται με τη λεγόμενη task force, που επίσης θα εγκατασταθεί στη χώρα μας, έπειτα από εντολή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η δεύτερη αυτή ομάδα είναι επιφορτισμένη με το να προσφέρει τεχνική βοήθεια και να διαβλέπει τις διαρθρωτικές ελλείψεις της ελληνικής οικονομίας. Επικεφαλής αυτής της task force διορίστηκε στις 21 Ιουλίου ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανοικοδόμησης και Ανάπτυξης (EBRD), κ. Χορστ Ραΐχενπαχ.

Ο Γερμανός αξιωματούχος αναμένεται να αποδεσμευθεί από την EBRD στο τέλος Αυγούστου και να εγκατασταθεί στην Αθήνα στις αρχές Σεπτεμβρίου, μαζί με τον πρώην γενικό διεθυντή εσωτερικής αγοράς της Κομισιόν, κ. Γιούργκεν Χόλμκουιστ και τον βοηθό του κ. Ντέιβιντ Ραΐτ.

Ο κ. Ραΐχενπαχ θεωρείται επιλογή του Βερολίνου. Θα ηγηθεί μιας ομάδας περίπου 30 εμπειρογνωμόνων, που θα διεξάγει παράλληλους ελέγχους για να διαπιστώνεται πού υστερεί διαρθρωτικά ο ελληνικός μηχανισμός (υπουργεία, οργανισμοί, αποκρατικοποιήσεις) και να συμβάλλει ώστε να υπάρχει απαρέγκλιτη εφαρμογή των μεταρρυθμιστικών δεσμεύσεων, όπως αυτές θα καταγράφονται στη νέα δανειακή σύμβαση.

Σε τομείς στους οποίους θα διαπιστώνονται ελλείψεις ή καθυστερήσεις η task force θα μπορεί να διορίζει Ευρωπαίους εμπειρογνώμονες. Σε συνεργασία με τους ελεγκτές των δημοσιονομικών στοιχείων (σ.σ.: την πρώτη δηλαδή ομάδα), η task force θα υποβάλλει και αυτή επίσημες εκθέσεις προόδου ανά τρίμηνο και ανεπίσημες ανά μήνα και όταν θα διαπιστώνονται προβλήματα θα κάνει στο συμβούλιο του Εurogroup προτάσεις για την αντιμετώπισή τους.

Οι προϋποθέσεις

Η σφιχτή δημοσιονομική και τεχνική επιτήρηση είναι προϋπόθεση που πρέπει να υπογράψει η χώρα μας για να λάβει το νέο πακέτο στήριξης. Υπάρχει όμως και μία προϋπόθεση στην οποία αναφέρθηκε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, όταν μίλησε για εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας των υπερχρεωμένων χωρών στην Ε.Ε.

Όπως έγραψε το euro2day την περασμένη Πέμπτη, οι όροι της νέας δανειακής σύμβασης δεν έχουν ακόμα αποφασιστεί. Η σύνοδος κορυφής της ευρωζώνης, όμως, έδωσε ξεκάθαρο μήνυμα στην Αθήνα ότι οι υποχωρήσεις θα είναι οδυνηρές και οι προϋποθέσεις, οι ασφαλιστικές δικλίδες και οι ποινές αν δεν πετυχαίνουμε τους στόχους θα είναι σκληρές.

Και εμπράγματες εγγυήσεις

Εκτός από την ανά μήνα αξιολόγηση και το δικαίωμα απευθείας παρέμβασης στην πορεία της προσαρμογής, η Ελλάδα πρέπει να δεσμευτεί στην υιοθέτηση του δημοσιονομικού κανόνα (fiscal rule) με νομοθετική ρύθμιση που θα προνοεί μείωση του ελλείμματος στο 3% μέχρι το τέλος του 2013, και διατήρησή του σε αυτό το επίπεδο μακροπρόθεσμα. Διαφορετικά, θα ισχύουν αυτόματες ποινές, που αναμένεται να καταγράφονται στη δανειακή σύμβαση.

Επίσης, επί τάπητος θα τεθούν οι εμπράγματες εγγυήσεις που ζητούν ορισμένες χώρες αλλά και ο όρος για πρωτογενή πλεονάσματα από το 2012.

Πονοκέφαλος το νέο δάνειο από το EFSF

Και ενώ η κυβέρνηση έχει τον πονοκέφαλο της επικοινωνιακής διαχείρισης της νέας δανειακής σύμβασης, η σύναψη του νέου δανείου μέσω του προσωρινού μηχανισμού EFSF αποδεικνύεται πιο πολύπλοκη.

Σύμφωνα με το σχέδιο της συνόδου κορυφής, το EFSF καλείται να δώσει την επόμενη πληρωμή των 5,8 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα και να αντικαταστήσει το διμερές σύστημα δανεισμού που είχαν δημιουργήσει οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης για την Ελλάδα το 2010.

Όμως, το EFSF πρέπει να αντλήσει αυτά τα κεφάλαια από τις αγορές για να δώσει τα δάνεια και συνεπώς χρειάζεται χρόνος.

Εάν το EFSF δεν είναι έτοιμο για τη νέα δόση στα μέσα Σεπτεμβρίου, τότε μπορεί να ισχύσουν δύο ενδεχόμενα:

1. Να καθυστερήσει η εκταμίευση έως τον Οκτώβριο.
2. Να ζητηθεί η σύναψη διμερών δανείων με τα κράτη της ευρωζώνης, όπως έγινε με την πρώτη σύμβαση.

Οι χρηματοοικονομικές συνθήκες όμως έχουν αλλάξει και τέτοια προοπτική ενδέχεται να ελλοχεύει κινδύνους. Ήδη η Ιταλία, λόγω της δημοσιονομικής της κατάστασης, εξέφρασε σκεπτικισμό εάν θα μπορέσει να συμμετάσχει. Το ίδιο συμβαίνει και με την Ισπανία. Επίσης, τόσο η Σλοβενία όσο και η Σλοβακία αναμένεται να προβάλουν αντιστάσεις. Υπενθυμίζεται ότι η Σλοβακία έθεσε βέτο συμμετοχής της στο πρώτο πακέτο και η συμμετοχή που της αναλογούσε καλύφθηκε από τις υπόλοιπες χώρες.

Στην περίπτωση κωλύματος ορισμένων χωρών να καλύψουν τα διμερή δάνεια, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης εξετάζουν το ενδεχόμενο να δώσουν εντολή στο EFSF να καλύψει το κενό. Και εδώ όμως υπάρχει νομικό εμπόδιο γιατί οι αυξημένες αρμοδιότητες του ταμείου για να τεθούν σε ισχύ πρέπει πρώτα να επικυρωθούν από τα 27 εθνικά κοινοβούλια, διαδικασία που ενδέχεται να τραβήξει μέχρι το τέλος του έτους.

Η κυβέρνηση δεν επιθυμεί τη λύση των διμερών δανείων. Αυτό θα φέρει τους δανειστές μας σε θέση ισχύος στις διαπραγματεύσεις και θα δώσει το δικαίωμα η κάθε χώρα να επιβάλει τους όρους της, όπως τις εμπράγματες εγγυήσεις από την πλευρά της Φινλανδίας, της Ολλανδίας, της Σλοβακίας και της Σλοβενίας.

Αντίθετα, μια δανειακή σύμβαση μέσω του EFSF θα περάσει με συνοπτικές διαδικασίες μέσω των εθνικών κοινοβουλίων, καθώς ήδη η κάθε χώρα-μέλος της ευρωζώνης καλείται να συνεισφέρει στους πόρους του ταμείου (ανεξάρτητα με το πού θα δοθούν), βάσει των αποφάσεων της συνόδου κορυφής του Μαρτίου.