Φιλί ζωής ενδέχεται να αποδειχθεί για τις ελληνικές τράπεζες η απόφαση των γαλλικών χρηματοοικονομικών ομίλων να βρουν τρίτο δρόμο στην αποτίμηση των ανταλλάξιμων ελληνικών κρατικών ομολόγων.

Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα του ομίλου Credit Agricole και της εν Ελλάδι θυγατρικής του Εμπορικής, καθώς και της BNP, οι Γάλλοι διαφοροποιούνται από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές τράπεζες και δεν αποτιμούν τους τίτλους έκδοσης ελληνικού δημοσίου σε τρέχουσες τιμές.

Ειδικότερα, οι όμιλοι Cr.A. και BNP, αφού ανακοίνωσαν την εθελοντική συμμετοχή τους στο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, αποτίμησαν τα ελληνικά κρατικά ομόλογα, ταξινομημένα στο χαρτοφυλάκιο διαθεσίμων προς πώληση, με "κούρεμα" 21% και όχι όπως επιβάλλεται στην τρέχουσα τιμή.

Οι Γάλλοι επικαλούνται τις ιδιαίτερα περιορισμένες σε αριθμό συναλλαγές των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου στη δευτερογενή αγορά, σημειώνοντας ότι δεν μπορούν επομένως να χρησιμοποιηθούν ως βάση για τον υπολογισμό της εύλογης αξίας των ομολόγων.

Έτσι, η Εμπορική αποτίμησε στις 30/6 ελληνικά κρατικά ομόλογα ονομαστικής αξίας 340 εκατ. ευρώ που λήγουν έως το 2020 στο 79% της ονομαστικής αξίας. Με δεδομένο ότι στις 31/3 είχε αποτιμήσει τα παραπάνω ομόλογα σε τρέχουσες τιμές, αναγνώρισε ως κέρδος αναπροσαρμογής από την επανεκτίμηση 76,1 εκατ. ευρώ!

Η δε ζημία από το "κούρεμα" κατά 21%, με βάση τη νέα λογιστική μέθοδο αποτίμησης, ανήλθε στα 71,4 εκατ. ευρώ και επιβάρυνε τα αποτελέσματα της περιόδου. Πρακτικά, δηλαδή, η Credit Agricole είναι η πρώτη τράπεζα που έγραψε κέρδη εξαιτίας της συμμετοχής της στο PSI. Ακολούθησε η επίσης γαλλική BNP.

Ο λογιστικός χειρισμός που ακολούθησαν η BNP και η Cr.A. για ελληνικά κρατικά ομόλογα ταξινομημένα στο διαθεσίμων προς πώληση έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη μέχρι τώρα πρακτική.

Τα διεθνή λογιστικά πρότυπα επιβάλλουν οι επενδύσεις που είναι ταξινομημένες στο χαρτοφυλάκιο διαθεσίμων προς πώληση να αποτιμώνται σε τρέχουσες τιμές (εύλογες αξίες) και η διαφορά αποτίμησης να ανάγεται απευθείας στην καθαρή θέση.

Η αντίθεση καθίσταται μεγαλύτερη αν συνυπολογιστεί ότι η Deutsche Bank και άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες που έχουν ανακοινώσει ήδη αποτελέσματα β΄ τριμήνου επέμειναν στην παραπάνω λογιστική πρακτική.

Ελλάς - Γαλλία συμμαχία και στα… ομόλογα

Παρ' όλα αυτά, η απόφαση των Γάλλων δρα υποβοηθητικά στα επιχειρήματα των ελληνικών τραπεζών να θεωρηθεί η εθελοντική μετακύλιση ομολόγων συνέχεια της προγενέστερης λογιστικής εγγραφής (derecognition).

Πρώτον, γιατί δείχνει ότι υπάρχουν διαφορετικοί λογιστικοί χειρισμοί ακόμη και για ελληνικά κρατικά ομόλογα που είναι ταξινομημένα στο διαθεσίμων προς πώληση. Δεύτερον, γιατί θεωρεί μέγιστη ζημία από την ανταλλαγή το 21%. Και τρίτον, και σημαντικότερο, γιατί επικαλείται τις περιορισμένες συναλλαγές των ελληνικών κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά.

Δηλαδή, η BNP και η Cr.A. δηλώνουν, εμμέσως πλην σαφώς, ότι οι τρέχουσες τιμές της δευτερογενούς αγοράς δεν αντιστοιχούν με τις πραγματικές και επομένως δεν απηχούν την πραγματικότητα ούτε τα τρέχοντα yields.

Η θεώρηση των γαλλικών ομίλων προσθέτει ένα μεγάλο επιχείρημα στην άποψη των ελληνικών τραπεζών που αντιμετωπίζουν διαφορετικής φύσεως πρόβλημα.

Έχοντας ταξινομημένο το σύνολο σχεδόν των ελληνικών κρατικών ομολόγων που κατέχουν στα χαρτοφυλάκια διακράτησης ως τη λήξη ή σε δανειακό χαρτοφυλάκιο (LAR), οι εγχώριοι χρηματοοικονομικοί όμιλοι ζητούν να υιοθετηθεί η αρχή της συνέχειας της προγενέστερης λογιστικής εγγραφής (derecognition).

Για να συμβεί αυτό πρέπει να μην υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των υφιστάμενων και των νέων ομολόγων και η ανταλλαγή να μην είναι υποχρεωτική. Με δεδομένο τον εθελοντικό χαρακτήρα της μετακύλισης - ανταλλαγής, ο σκόπελος του υποχρεωτικού χαρακτήρα μπορεί να υποσκελιστεί.

Η θεώρηση των Γάλλων ότι οι τρέχουσες τιμές δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα λόγω έλλειψης επαρκών συναλλαγών αναμένεται να λειτουργήσει υποβοηθητικά και στην προσπάθεια των ελληνικών τραπεζών να θεωρηθεί ότι δεν συντρέχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των υφιστάμενων και των νέων ομολόγων.

Μέχρι το τέλος Αυγούστου ο καθορισμός των λεπτομερειών

Τραπεζίτες και ελεγκτικές εταιρίες εκτιμούν ότι η διαδικασία καθορισμού του ενιαίου λογιστικού χειρισμού όπως και η εθελοντική συμμετοχή θα έχουν καθοριστεί μέχρι το τέλος Αυγούστου και η ανταλλαγή - μετακύλιση θα διενεργηθεί τον Σεπτέμβριο.

Οι επιμέρους όροι θα κρίνουν το ύψος της ζημίας και κατ' επέκταση την ανάγκη κεφαλαίων και τη βιωσιμότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.Αυτό το γνωρίζει σε βάθος ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευάγγελος Βενιζέλος και στις απανωτές συναντήσεις του με τους Έλληνες τραπεζίτες κατέστησε σαφές ότι το πρόγραμμα ανταλλαγής των ομολόγων "ανοίγει τον δρόμο των συγχωνεύσεων"...

Ακόμη κι αν οι ελληνικές τράπεζες περάσουν, όπως όλα δείχνουν, αναίμακτα -με βάση τα δεδομένα- την επαναγορά των ομολόγων, στις αρχές Αυγούστου θα ξεκινήσουν τα εξονυχιστικά τεστ όσον αφορά στις επισφάλειες που έχουν στα χαρτοφυλάκια των δανείων τους.

Ελεγκτής έχει ήδη οριστεί από την Τράπεζα της Ελλάδος, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Κομισιόν και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η BlackRock.

Τα τεστ αυτά, σε συνδυασμό με τη διατήρηση των βασικών κεφαλαίων στο 10%, στα τέλη του 2011, θα στριμώξουν πολύ περισσότερο τον κλάδο και οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου πρέπει να είναι αρκετά υψηλές, διαφορετικά υπάρχει η προσφυγή στην αγκαλιά του Δημοσίου, στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.