Κλίμα έντονης αγωνίας και πλήρους ανασφάλειας επικρατεί στο σύνολο του επιχειρηματικού κόσμου, καθώς από την 21η Ιουλίου (ημέρα αποφάσεων της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής, που δημιούργησε συγκρατημένη, έστω, αισιοδοξία) έως σήμερα φαίνεται να έχουν αλλάξει πολλά πράγματα.

Στα δημόσια οικονομικά, γνωρίζαμε ότι η ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος θα μπορούσε να επαναφέρει έως το τέλος του έτους το δημοσιονομικό έλλειμμα στα προϋπολογισθέντα επίπεδα. Σήμερα, γνωρίζουμε (μέσω σχετικών δηλώσεων του υπουργού Οικονομικών κ. Ευάγγελου Βενιζέλου) πως ο στόχος αυτός είναι ανέφικτος και πως το αν θα δοθεί η 6η δόση του μνημονίου αποτελεί πλέον «πολιτικό θέμα»…

Στο θέμα του ΑΕΠ, στις 21 Ιουλίου μιλούσαμε (κυβερνητικός στόχος) για φετινή ύφεση γύρω στο 3,5%, ή αλλιώς για σταθεροποίηση της κατάστασης από το β΄ εξάμηνο του έτους. Σήμερα, η ίδια η κυβέρνηση έχει ανεβάσει το… βάθος της ύφεσης στο 5,3% και δεν αποκλείει μάλιστα και συνέχιση της πτώσης μέσα στο 2012.

Στις τράπεζες, η αγορά μιλούσε τότε για έμμεσο «κούρεμα» της τάξεως του 21% και για ανάγκη κεφαλαιακής ενίσχυσης του τραπεζικού μας συστήματος κατά 6 - 10 δισ. ευρώ. Η πρόσφατη ωστόσο έκθεση της Citigroup βασίζει την ανάλυσή της σε σενάριο «κουρέματος» των κρατικών ομολόγων κατά 50%, σύμφωνα με το οποίο οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να ψάξουν και να βρουν 16 δισ. ευρώ!

Μάλιστα, σύμφωνα με τον αμερικανικό οίκο, θα χρειάζονταν γύρω στα 24 δισ. ευρώ «αν η Ελλάδα αποφάσιζε να προχωρήσει σε κούρεμα 65%, «που βρίσκεται στο χαμηλότερο άκρο μεταξύ των εκτιμήσεων των αναλυτών μας (65% - 72%)»!

Είναι προφανές πως ένα ποσό επανακεφαλαιοποίησης γύρω στα 6 - 10 δισ. θα μπορούσε να βρεθεί από την τραπεζική αγορά, μέσα από 2 - 3 deals τύπου Alpha - Eurobank και επιπρόσθετα μέσα από τις πωλήσεις κάποιων τραπεζικών θυγατρικών στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Ποσά όμως γύρω στα 16 ή και στα 24 δισ. ευρώ (βλέπε σενάρια Citigroup) φαίνεται να σηματοδοτούν (αμέσως ή αργότερα) την προσφυγή στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Στήριξης και την «κρατικοποίηση» των ελληνικών τραπεζών...

Η όλη κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο, με δεδομένο πως η διαδικασία του rollover των ελληνικών ομολόγων βρίσκεται σε εξέλιξη. Από τη μια πλευρά, οι ομολογιούχοι είχαν άλλες προβλέψεις στα χέρια τους, σε σχέση με τις τρέχουσες, όταν κλήθηκαν αρχικά να συμμετάσχουν στην «επιμήκυνση» των τίτλων τους. Τώρα η επιδείνωση των ελληνικών μακροοικονομικών δεδομένων είναι ενδεχόμενο να ωθήσει κάποιους ομολογιούχους, αντί να μετάσχουν στο rollover, να απέχουν προσδοκώντας να κερδίσουν από ενδεχόμενα CDSs που κατέχουν.

Από την άλλη πλευρά, βέβαια, τα σενάρια για πιθανό «κούρεμα» από 50% έως και 80% ενδεχομένως να ωθήσουν πολλούς ομολογιούχους να συμμετάσχουν στο rollover, αρκούμενοι στα ποσά που εγγυημένα θα εισπράξουν στη λήξη των νέων τίτλων.

Ανάστατοι οι επιχειρηματίες

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, έντονη αβεβαιότητα επικρατεί στο μέτωπο των ελληνικών επιχειρήσεων, ιδίως εκείνων που απευθύνονται στην εγχώρια αγορά.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος, «η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο τραπέζι διαπραγματεύσεων, όπου τράπεζες και επιχειρήσεις συζητούν για ρυθμίσεις δανείων και διοχέτευση ρευστότητας. Μόνο που οι συζητήσεις στερούνται αντικειμένου, γιατί ούτε οι επιχειρήσεις αλλά ούτε και οι τράπεζες διαθέτουν ρευστότητα»…

Και συνεχίζει το ίδιο στέλεχος: «Η κατάσταση στην αγορά είναι τόσο ανασφαλής ώστε, ακόμη και όταν οι βασικοί μέτοχοι των εταιριών διαθέτουν κεφάλαια, ζητούν μεγάλα "κουρέματα" δανείων από τις τράπεζες προκειμένου να αναλάβουν το ρίσκο και να καλύψουν οι ίδιοι αύξηση κεφαλαίου της εταιρίας τους! "Κουρέματα", βέβαια, που μέχρι σήμερα δεν γίνονται αποδεκτά ούτε για αστείο από τα στελέχη των τραπεζών»…

Οι επιπτώσεις της απομόχλευσης

Το γενικότερο πρόβλημα είναι πως μετά το 2009, όπου οι διεθνείς αγορές... έκλεισαν την πόρτα στο ελληνικό δημόσιο και στις τράπεζες, το Δημόσιο αναγκάζεται να ξοδεύει μόνο όσα εισπράττει από τους φόρους και οι τράπεζες αναγκάζονται να δανείζονται μόνο όσα τους επιτρέπουν οι καταθέτες τους και η… Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Γι' αυτό άλλωστε και οι χορηγήσεις μειώνονται, ενώ υπάρχουν αναλυτές που προτείνουν το κλείσιμο του ανοίγματος των ελληνικών τραπεζών προς την ΕΚΤ να γίνει μέσα από μείωση των χορηγήσεων (απομόχλευση) που θα μπορούσε να φτάσει έως και τα 80 δισ. ευρώ! Ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να μειώσει το ελληνικό ΑΕΠ κατά 17% σε μία διετία!

Κανείς, βέβαια, δεν προβλέπει πως ένα τόσο ακραίο μέτρο θα υλοποιηθεί, ωστόσο οι περισσότεροι παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η απομόχλευση της ελληνικής οικονομίας θα συνεχιστεί για καιρό ακόμη…

Απαισιοδοξία και απολύσεις

Πέρα όμως από το πρόβλημα της ρευστότητας, εξίσου σοβαρό ζήτημα είναι πως οι περισσότερες εταιρίες δεν περιμένουν βελτίωση της γενικότερης κατάστασης στο ορατό μέλλον. Είναι ενδεικτικό ότι, όπως φαίνεται από τις πρόσφατες ανακοινώσεις των εξαμηνιαίων αποτελεσμάτων των εισηγμένων, δεν υπάρχει έστω μία εταιρία η οποία να προβλέπει ότι είναι ιδιαίτερα πιθανή η βελτίωση της κατάστασης στην αγορά μέσα στο β΄ εξάμηνο του 2011. Αλλά ούτε και για το 2012 υπάρχουν τέτοιες προβλέψεις…

Από τη δημοσίευση, επίσης, των εξαμηνιαίων αποτελεσμάτων επιβεβαιώνεται πως για κάποιες δεκάδες εισηγμένες το «λουκέτο», ή έστω το άρθρο 99, φαίνεται να είναι θέμα χρόνου!

Το μόνο βέβαιο είναι πως η πλειονότητα των επιχειρήσεων είναι καταπονημένη από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, που ήδη κλείνει το τρίτο της δωδεκάμηνο. Το οπλοστάσιο των εταιριών φαίνεται να έχει εξαντληθεί και η μοναδική διέξοδος που έχει απομείνει είναι η μείωση του κόστους. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως νέο κύμα απολύσεων και περικοπών ξεκίνησε μόλις αυτές τις μέρες, μετά το τέλος των καλοκαιρινών διακοπών. Για παράδειγμα, χρηματιστηριακές εταιρίες κλείνουν τα τμήματα αναλύσεων, ενώ τα διαφημιστικά κονδύλια για τη συντριπτική πλειονότητα των εταιριών είναι σημαντικά μειωμένα.

Γενικότερη αίσθηση, πάντως, στον κόσμο των επιχειρήσεων είναι πως οι περικοπές κόστους δεν σώζουν την κατάσταση, αλλά στην καλύτερη περίπτωση δίνουν κάποια επιπλέον χρονικά περιθώρια.

Χαρακτηριστική, εξάλλου, είναι η δήλωση διευθύνοντος συμβούλου εισηγμένης εμπορικής εταιρίας που εφαρμόζει συνεχώς περικοπές κόστους, χωρίς όμως ποτέ να καταφέρνει να γυρίσει τα αποτελέσματά της σε θετικό επίπεδο, λόγω της επιδεινούμενης ύφεσης:

«Μοιάζουμε με έναν δρομέα που τρέχει για να προφτάσει το λεωφορείο, αλλά εκείνο απομακρύνεται»…


* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.