Με 14 ψήφους υπέρ και 2 κατά, το Δικαστήριο της Χάγης δικαίωσε τα Σκόπια στην προσφυγή τους κατά της Ελλάδας στο σκέλος που αφορά παράβαση του άρθρου 11 παράγραφος 1 της ενδιάμεσης συμφωνίας των δύο πλευρών το 1995, το οποίο επιτρέπει στη χώρα να θέτει υποψηφιότητα για τη συμμετοχή της σε διεθνείς οργανισμούς.

Το θέμα αφορά την αίτηση των Σκοπίων να γίνουν μέλος του ΝΑΤΟ στη Σύνοδο του Οργανισμού στο Βουκουρέστι το 2008 και την απειλή βέτο που έθεσε η ελληνική κυβέρνηση.

Σύμφωνα με την απόφαση, η χώρα μας δεν δικαιολογείται να εμποδίσει την ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ με επιχείρημα ότι θα χρησιμοποιούν το συνταγματικό τους όνομα στον Οργανισμό. Με συντριπτική πλειοψηφία πάντως (15 υπερ και μόλις 1 κατά) απορρίφθηκαν όλα τα υπόλοιπα αιτήματα των Σκοπίων, όπως η Ελλάδα να συμμορφώνεται πλέον με την απόφαση αυτή σε διεθνείς οργανισμούς.

Συμβολική ήττα η απόφαση της Χάγης για Ελλάδα

Το Υπουργείο Εξωτερικών, με ανακοίνωσή του αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης, αφού σημειώνει ότι θα εξετάσει την απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης, τονίζει ότι η προσφυγή που ασκήθηκε μονομερώς από την ΠΓΜΔ στόχευε να παρακάμψει τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων για την επίτευξη αμοιβαία αποδεκτής λύσης ως προς την ονομασία της γειτονικής χώρας.

Η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ είναι τουλάχιστον αμήχανη σημειώνουν αναλυτές, οι οποίοι υπενθυμίζουν ότι μετά την απόφαση της τότε κυβέρνησης να θέσει βέτο το 2008 για την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, θα έπρεπε η Ελλάδα να αποσυρθεί και από την ενδιάμεση συμφωνία του 1995 και η οποία έχει λήξει από το 2002.

«Θα έπρεπε να έχουμε καταγγείλει την συμφωνία και να αποσυρθεί απ αυτή το 2008 όταν η ΠΓΜΔ δεν δεχόταν πρακτικά διαπραγμάτευση για το όνομα» αναφέρουν κύκλοι του ΥΠΕΞ, σημειώνοντας ότι η απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης αποτελεί συμβολική ήττα για την «αποσπασματική» πολιτική που ακολούθησαν οι ελληνικές κυβερνήσεις.


Η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ

Η σημερινή απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου δεν ασχολείται καθόλου με το θέμα της διαφοράς γύρω από το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, επιβεβαιώνοντας ότι η εν λόγω διαφορά πρέπει να επιλυθεί στο πλαίσιο που ορίζουν οι Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, αναφέρει μεταξύ άλλων το Υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του.   

Σήμερα, 5 Δεκεμβρίου 2011, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ανακοίνωσε την απόφασή του στην Υπόθεση της προσφυγής της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας κατά της χώρας μας.

Με πλήρη σεβασμό προς το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ως βασικό δικαιοδοτικό όργανο του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, η Ελλάδα θα εξετάσει την Απόφαση.

Η προσφυγή αυτή, που ασκήθηκε μονομερώς από την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας κατά της Ελλάδας στις 17 Νοεμβρίου 2008, αποσκοπούσε κατ’ ουσίαν στο να παρακάμψει τη διαδικασία διαπραγματεύσεων υπό τον ΟΗΕ για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας και να εξαναγκάσει την Ελλάδα να μην ασκήσει στο μέλλον τις υποχρεώσεις της, που πηγάζουν από τη Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ) ως προς την αξιολόγηση της υποψηφιότητας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Το Δικαστήριο με τη σημερινή του απόφαση, δεν ικανοποίησε την επιδίωξη αυτή της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.

Ειδικότερα η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας υπέβαλε δύο αιτήματα στο Δικαστήριο:

(α) να διαπιστώσει ότι η Ελλάδα παραβίασε τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας στη σύνοδο του Βουκουρεστίου του 2008, και,

β) να διατάξει τη χώρα μας να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί με τη διάταξη του άρθρου 11 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας και να μην προβάλει αντίρρηση, άμεσα ή έμμεσα, στην εισδοχή της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ ή σε άλλους οργανισμούς στους οποίους η Ελλάδα είναι μέλος, εφόσον η χώρα αυτή θα αναφέρεται στους οργανισμούς αυτούς ως «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας», δηλαδή με την προσωρινή της ονομασία σύμφωνα με την απόφαση 817 (1993) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Ως προς το πρώτο αίτημα, το Δικαστήριο αξιολογώντας όλα τα πραγματικά περιστατικά που τέθηκαν υπόψη του, καθώς και τις δημόσιες τοποθετήσεις της Ελλάδας στη Σύνοδο του Βουκουρεστίου, διαπίστωσε ότι η χώρα μας προέβαλε αντίρρηση στην ένταξη της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, τον Απρίλιο του 2008.

Το Δικαστήριο απέρριψε στο σύνολο του το δεύτερο αίτημα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, συμπεραίνοντας ότι δεν θεωρεί απαραίτητο να διατάξει την Ελλάδα να μην επαναλάβει παρόμοια συμπεριφορά στο μέλλον.

Η σημερινή Απόφαση δεν ασχολείται καθόλου με το θέμα της διαφοράς γύρω από το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, επιβεβαιώνοντας ότι η εν λόγω διαφορά πρέπει να επιλυθεί στο πλαίσιο που ορίζουν οι Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας μέσω διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Το Δικαστήριο καλεί τα δύο μέρη να εμπλακούν σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. H σύσταση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία δεδομένου ότι καλεί έμμεσα την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας να επιδείξει πνεύμα συμβιβασμού, έτσι ώστε οι διαπραγματεύσεις να απολήξουν σε αμοιβαία αποδεκτή λύση.

Η Απόφαση δεν αφορά και δεν θα μπορούσε να αφορά τη διαδικασία λήψης απόφασης στο ΝΑΤΟ, ούτε τα ουσιαστικά κριτήρια και απαιτήσεις που θέτει η Συμμαχία για την εισδοχή νέων μελών σε αυτή. Ειδικότερα, σχετικά με το ΝΑΤΟ, υπενθυμίζουμε ότι οι αποφάσεις του, συγκεκριμένα δε αυτές που ελήφθησαν στις Συνόδους Κορυφής του Βουκουρεστίου (2008), του Στρασβούργου (2009) και της Λισσαβόνας (2010), είναι ομόφωνες και αντανακλούν την κοινή πεποίθηση των μελών του ότι το ζήτημα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας θα πρέπει να επιλυθεί πριν από την πρόσκληση της για ένταξη στη Συμμαχία.

Η Ελλάδα θα λειτουργεί στο ΝΑΤΟ και στους άλλους διεθνείς οργανισμούς στους οποίους είναι μέλος, με πλήρη ευθυγράμμιση στις ουσιαστικές και διαδικαστικές τους επιταγές, με εποικοδομητική διάθεση και καλή πίστη.

Η Ελλάδα, θα συνεχίσει να διαπραγματεύεται με καλή πίστη για την επίτευξη αμοιβαία αποδεκτής λύσης σχετικά με το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, σεβόμενη το πνεύμα και γράμμα των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης. Ελπίζουμε ότι η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας θα προσέλθει στις διαπραγματεύσεις αυτές με καλή πίστη, καθώς το ζήτημα της ονομασίας μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.

Δήλωση της Ντ. Μπακογιάννη

«Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εξέδωσε την απόφασή του για το αν παραβιάστηκε το άρθρο 11 της ενδιάμεσης συμφωνίας.
Επ’ αυτού επισημαίνω ότι:

· Το Δικαστήριο θεωρεί το ότι εκφράστηκε αντίρρηση στο Βουκουρέστι αρκούσε αφ’ εαυτού για να θεωρηθεί το γεγονός παραβίαση του άρθρου 11 (ήταν δεν ήταν, τυπικώς, βέτο).
· Το Δικαστήριο αρνείται όλα ανεξαιρέτως τα λοιπά αιτήματα των Σκοπίων. Το κυριότερο είναι ότι αρνείται να διατάξει την Ελλάδα να μην προβάλλει αντιρρήσεις στο μέλλον και να αλλάξει πολιτική.
· Το Δικαστήριο αρνήθηκε να ασχοληθεί με την ουσία της διαφοράς.

· Η εξέλιξη αυτή δεν είναι θετική, αλλά ούτε και ιδιαιτέρως ανησυχητική. Στη σημερινή κατάσταση, άλλωστε, συνετέλεσαν οι φανατισμοί και οι πατριδοκαπηλίες του 1990-1991 και η πλήρης εγκατάλειψη του ζητήματος -με τις εκατό και πλέον αναγνωρίσεις που ακολούθησαν- από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ μεταξύ 1995 και 2004.

Η εθνική θέση που εκφράστηκε από την ελληνική κυβέρνηση μετά το 2007 για σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό έναντι όλων (erga omnes) είναι μία καθαρή θέση στην οποία η χώρα μας πρέπει να επιμείνει και το μήνυμα αυτό να δοθεί άμεσα προς κάθε κατεύθυνση, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

Με την πολιτική μας το θέμα επανήλθε, δυνατά στο προσκήνιο, διαμορφώθηκε επιτέλους εθνική θέση για την ονομασία και πείσθηκαν οι εταίροι ότι, χωρίς επίλυσή του, δεν ενδείκνυται η ένταξη των Σκοπίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.

Τα μεγάλα αυτά θέματα αποτελούν εθνικό κεκτημένο που πρέπει να καθορίσει κάθε επόμενο βήμα μας και στο μέλλον».


* Το πλήρες κείμενο της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την προσφυγή της FYROM δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".