Λιτότητα διαρκείας, επιστροφή στον βερεσέ, αγορές από το παζάρι, το καλάθι και τις προσφορές επιβάλλει η οικονομική πραγματικότητα και κατ’ επέκταση το αναμενόμενο κούρεμα στο ελληνικό χρέος και στους μισθούς και ουχί στους φόρους, για όσους... αντέξουν.

Ήδη οι αριθμοί επιβεβαιώνουν το μεγάλο haircut στην κατανάλωση, το οποίο θα συνεχιστεί, όπως σημειώνουν οικονομικοί αναλυτές, με ακόμη μεγαλύτερη ένταση τουλάχιστον μέχρι το 2014.

Ο καταναλωτικός περιορισμός έχει ήδη αναγκάσει αρκετές εταιρείες να προχωρήσουν σε προσφορές και σε μειώσεις των τιμών, με αποτέλεσμα να έχει ήδη υπάρξει πτώση των τιμών (όχι ονομαστική) της τάξεως του 8% στα προϊόντα των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, μέσα σε διάστημα ενός έτους. Η πτώση, πάντως, δεν είναι ικανή να αναστρέψει το αρνητικό κλίμα στην κατανάλωση και να μειώσει την ψαλίδα με το κούρεμα στους μισθούς και στο οικογενειακό εισόδημα, το οποίο έχει πληγεί από τις αλλεπάλληλες έκτακτες εισφορές.

Ακόμη μεγαλύτερος πάντως είναι ο αποπληθωρισμός των τιμών που καταγράφεται στα είδη ένδυσης - υπόδησης αλλά και στα είδη σπιτιού, όπου έχει αγγίξει το 15%. Η τάση, όπως υποστηρίζουν οικονομικοί αναλυτές, θα γίνει πιο έντονη τα επόμενα δύο χρόνια, τουλάχιστον, από όσες επιχειρήσεις καταφέρουν να παραμείνουν στο παιχνίδι και επιθυμούν να διατηρήσουν μια θέση στην αγορά.

Ανισορροπία στην αγορά

Το βασικό ερώτημα, πάντως, παραμένει: περνά η μείωση των μισθών στις τιμές, την ώρα όπου η ανεργία έχει φθάσει στο 17%-18%, το παραγωγικό κενό υπολογίζεται στο 8%-11% και η σωρευτική μείωση των μισθών σε πραγματικούς όρους τη διετία 2010-2011 ξεπέρασε το 14%;

Όπως υποστηρίζουν παράγοντες της αγοράς, μεταξύ των οποίων και στελέχη του ΙΟΒΕ, σε αυτές τις συνθήκες το επίπεδο τιμών θα έπρεπε να έχει υποχωρήσει αισθητά, ώστε να μπορέσει να εξισορροπήσει τη συνολική προσφορά και τη ζήτηση της οικονομίας. Αυτό όμως μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει, όπως αναφέρουν οι ίδιοι, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η σχέση παραγωγικού κενού και πληθωρισμού δείχνει ότι το σύστημα των τιμών έχει πάψει να λειτουργεί ομαλά και να εξισορροπεί την προσφορά και τη ζήτηση της οικονομίας, να εκκαθαρίζει τις αγορές και να κατανέμει αποτελεσματικά τους πόρους.

Τα τρόφιμα

Σε μείωση των τιμών των τροφίμων, στην πηγή και όχι μέσω προσφορών, θα εξαναγκαστεί η βιομηχανία, στην προσπάθειά της να διατηρήσει τη θέση της στην αγορά, η οποία απειλείται όχι μόνο από την πτώση της κατανάλωσης, αλλά και από την έλλειψη ρευστότητας.

Την ίδια ώρα, πάντως, αδιευκρίνιστη παραμένει ποια θα είναι η οικονομική-φορολογική πολιτική που θα ακολουθηθεί τα επόμενα χρόνια και από την οποία θα εξαρτηθεί πόσο βαρύ ή πόσο πιο ελαφρύ θα μπορέσει να γίνει το καλάθι του μέσου Έλληνα καταναλωτή. Σήμερα, με ΦΠΑ 13% στα τρόφιμα και 23% στην εστίαση μπορούμε να υπερηφανευόμαστε ότι έχουμε κάνει τη… διαφορά στην Ε.Ε., αφού υπάρχουν χώρες όπου ο ΦΠΑ βρίσκεται στο 4%, στο 5% ή ακόμη και στο 0%.