Εφαρμογή του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου το 2013 αλλά και ενιαία φορολογική αντιμετώπιση όλων των εταιρικών μορφών εξετάζει η κυβέρνηση, σύμφωνα με τον υφυπουργό Οικονομικών Γ. Μαυραγάνη.

Όσον αφορά στην αύξηση του αφορολόγητου και τις έκτακτες εισφορές, ο κ. Μαυραγάνης, στην ομιλία του στο 8ο ετήσιο φορολογικό συνέδριο που διοργάνωσε το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο, υπογράμμισε ότι δεν συνάδουν με την αρχή της ισότητας και θα επανεξεταστούν με γνώμονα τις αντοχές του προϋπολογισμού.

Ο υφυπουργός υπογράμμισε ότι οι μέχρι σήμερα αλλαγές του ήσαν «κατ’ όνομα» μεταρρυθμίσεις και σε καμία περίπτωση δεν έφεραν τα αποτελέσματα που οι εμπνευστές τους υποσχέθηκαν. "Δεν είχαν", σημείωσε, "το χαρακτήρα στοχευμένης παρέμβασης για την αντιμετώπιση των χρόνιων παθογενειών του".

Όπως τόνισε στην ομιλία του, η μεταρρύθμιση πρέπει να έχει γνώμονα δέκα αρχές ή κριτήρια τα οποία διακρίνουν τα σύγχρονα φορολογικά συστήματα:

1. ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

Το φορολογικό σύστημα δεν πρέπει να προκαλεί αμφιβολίες ως προς τους κανόνες του και τη θέσπισή τους ούτε και υποψίες για τον τρόπο εφαρμογής τους από τη Διοίκηση.

2. ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ

Το φορολογικό σύστημα δεν πρέπει να αποτελεί τον αποφασιστικότερο παράγοντα για τη διαμόρφωση της οικονομικής συμπεριφοράς διότι σε μια τέτοια περίπτωση προκαλεί οικονομικές στρεβλώσεις. Εξαίρεση μπορεί να γίνει δεκτή υπό προϋποθέσεις και για λόγους κοινωνικής ευαισθησίας ή περιφερειακής/κλαδικής ανάπτυξης. Όταν επιβαρύνει τις επενδύσεις ξεκάθαρα ωθεί σε μη παραγωγικές επενδύσεις τους υποψήφιους επενδυτές. Γιατί η επιχειρηματική δραστηριότητα φορολογείται διαφορετικά ανάλογα με τη νομική μορφή της εταιρείας; Μάλλον θα ήταν σκόπιμο να εξετασθεί μια ενιαία αντιμετώπιση της εταιρικής δραστηριότητας.

3. ΕΥΡΥΤΗΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ

Οι φόροι πρέπει να επιβάλλονται σε όσο το δυνατόν πιο διευρυμένη φορολογική βάση με ελάχιστες και κοινωνικά επιβαλλόμενες περιπτώσεις απαλλαγών και ειδικών ρυθμίσεων ώστε τα δημόσια έσοδα να είναι υψηλά και οι συντελεστές όσο το δυνατόν πιο χαμηλοί. Η διευρυμένη βάση όμως υπάρχει όταν με το σημερινό σύστημα οι μισθωτοί και συνταξιούχοι συνεισφέρουν περισσότερο από άλλες κατηγορίες φορολογουμένων των οποίων τα περιουσιακά στοιχεία δεν συνάδουν με τις φορολογικές τους δηλώσεις; Συνεπώς διεύρυνση της φορολογικής βάσης μέσω για παράδειγμα της δημιουργίας ηλεκτρονικού περιουσιολογίου από μηδενική βάση θα ήταν μια πρόταση για την εφαρμογή της συγκεκριμένης αρχής.

4. ΑΠΛΟΤΗΤΑ

Το φορολογικό σύστημα πρέπει να περιλαμβάνει απλούς κανόνες και διαδικασίες ώστε να ελαχιστοποιείται το οικονομικό κόστος συμμόρφωσης και να είναι κατανοητό από τους φορολογούμενους, τη Διοίκηση και τη Δικαιοσύνη. Επίσης είναι θεμελιώδης προϋπόθεση να γνωρίζει ο φορολογούμενος τον σκοπό τον οποίο εξυπηρετεί η επιλογή μιας συγκεκριμένης μορφής φορολογίας.

Με το ισχύον σύστημα: πρώτον, οι κανόνες δεν είναι ξεκάθαροι, όπως για παράδειγμα η έννοια της παραγωγικότητας των δαπανών, δεύτερον το οικονομικό κόστος συμμόρφωσης είναι μεγάλο τόσο για τις επιχειρήσεις με τις τυπολατρικές απαιτήσεις του ΚΒΣ αλλά και για τις φορολογικές αρχές που απασχολούνται σε γραφειοκρατικές διαδικασίες και τρίτον ο φορολογούμενος δεν κατανοεί ποιος σκοπός εξυπηρετείται με το να υπονομεύεται ο θεσμός της Διαιτησίας όταν είναι προαιρετική για το Δημόσιο εφόσον το ζητήσει ο φορολογούμενος καθώς και με την παράλληλη ύπαρξη Επιτροπών Διοικητικής Επίλυσης της Διαφοράς.

Συνεπώς απλοί κανόνες, λειτουργικές διαδικασίες και κωδικοποίηση των νομοθεσιών σε κείμενα μικρής έκτασης μπορούν να υπηρετήσουν την αρχή της απλότητας.

5. ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ - ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ

Οι κανόνες του φορολογικού συστήματος πρέπει να μην αλλάζουν συχνά παρά μόνον εφόσον το επιτάσσει η ανάγκη για προσαρμογή στις εξελισσόμενες συναλλαγές ώστε να μπορεί ο φορολογούμενος να σχεδιάσει τις οικονομικές του υποθέσεις σε βάθος χρόνου. Η ύπαρξη αβεβαιότητας οδηγεί στην έλλειψη εμπιστοσύνης, πράγμα που προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις στον προγραμματισμό της παραγωγής και την ανάπτυξη της χώρας.

Δεν χρειάζεται να σας πω ότι η αρχή αυτή δεν υφίσταται στο ελληνικό φορολογικό σύστημα διότι το γνωρίζετε όλοι σας ως σχετιζόμενοι με τις επιχειρήσεις από τις αλλεπάλληλες αλλαγές στους συντελεστές των εταιρειών, στην παρακράτηση φόρου μερισμάτων, στην φορολόγηση της υπεραξίας από πώληση εισηγμένων μετοχών και στο ΦΠΑ, και από τις έκτακτες εισφορές αλλά και ως ιδιώτες από τις αλλεπάλληλες αλλαγές των κλιμακίων, των φοροαπαλλαγών, τις παλινωδίες με τις αποδείξεις και τις έκτακτες εισφορές.

Αν δεν αποκτήσουμε σταθερό φορολογικό περιβάλλον οι επενδυτές δεν πρόκειται να σκεφθούν πιθανότητα επένδυσης στην Ελλάδα και όσοι ζουν στη χώρα δεν θα μπορούν να προϋπολογίσουν τις δαπάνες τους με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι μέσα σε μια υφεσιακή οικονομική κατάσταση να υιοθετούν τη φοροδιαφυγή ως μέσο άμυνας στο ασταθές φορολογικό περιβάλλον.

6. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ

Το φορολογικό σύστημα δεν πρέπει να είναι γραφειοκρατικό και τυπολατρικό, οφείλει να απαιτεί χαμηλό κόστος λειτουργίας του από την Πολιτεία και να έχει σαν αποτέλεσμα την είσπραξη των φόρων καταπολεμώντας τη φοροδιαφυγή και τη φοροαποφυγή. Πρέπει επίσης να προσαρμόζεται με επιτυχία στο οικονομικό γίγνεσθαι, τις διεθνείς εξελίξεις αλλά και το πλαίσιο των κανόνων που διαμορφώνουν οργανισμοί στους οποίους μετέχει η κάθε χώρα (Ευρωπαϊκή Ένωση, ΟΟΣΑ). Με ΚΒΣ, με θεωρήσεις εγγράφων και υποβολή διαφόρων δικαιολογητικών, με ληξιπρόθεσμα χρέη, με φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή που συνεχώς μειώνουν τα φορολογικά έσοδα και με υψηλό κόστος λειτουργίας είναι λειτουργικό το σημερινό σύστημα; Προφανώς όχι και για το λόγο αυτό χρειάζεται να επέμβουμε σε αυτές τις προβληματικές περιοχές: πρώτον με κατάργηση ΚΒΣ, δεύτερον με αλλαγές στις δομές του ΥΠΟΙΚ και του ελεγκτικού μηχανισμού, τρίτον με συντονισμένη και ηλεκτρονικά υποστηριζόμενη προσπάθεια κατά της φοροδιαφυγής, τέταρτον με συστήματα που έχουν λειτουργήσει αποτελεσματικά σε άλλες χώρες.

7. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

Το φορολογικό σύστημα πρέπει να αντιμετωπίζει με θετικό πνεύμα το επιχειρείν και όχι να το τιμωρεί θέτοντας εμπόδια στις συναλλαγές ή υπερφορολογώντας τους φορολογούμενους. Οι φόροι πρέπει να αποσπούν όσο το δυνατό μικρότερο ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος του πολίτη για να μπορεί το υπόλοιπο να διοχετεύεται στην πραγματική οικονομία και να τροφοδοτείται η ανάπτυξη. Με τον τρόπο αυτό το φορολογικό σύστημα αποβλέπει και συμβάλλει στην ενθάρρυνση του κινήτρου για εργασία, την αύξηση της παραγωγικότητας, την αύξηση των αποταμιεύσεων-επενδύσεων αλλά και της κατανάλωσης για να αποφεύγεται η ύφεση. Αυτό που περιέγραψα είναι το αντίθετο του συστήματός μας που διακρίνεται για την υπερφορολόγηση και τα έντονα υφεσιακά χαρακτηριστικά του.

8. ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΦΟΡΩΝ

Το σωστά δομημένο φορολογικό σύστημα πρέπει να μην στηρίζεται σε συγκεκριμένο τύπο φόρων αλλά να επιτυγχάνει μια επιθυμητή ισορροπία μεταξύ των διαφόρων ειδών φόρων για λόγους δικαιοσύνης αλλά και αντιμετώπισης απρόβλεπτων οικονομικών συνθηκών που μπορούν να επηρεάσουν συγκεκριμένο φόρο και μέσω αυτού τα δημόσια έσοδα. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στα έσοδα από άμεσους φόρους και σε τακτικούς φόρους η επιβολή των οποίων σε μια οικονομία με θετικό πρόσημο στην ανάπτυξη θα φέρει περισσότερα έσοδα.

9. ΙΣΟΤΗΤΑ

Το φορολογικό σύστημα θα πρέπει να στηρίζεται στην αρχή της ισότητας και να επιτυγχάνει τη δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους. Τέτοια είναι η κατανομή του φορολογικού βάρους, όταν ανταποκρίνεται στην αρχή : πρώτον της οριζόντιας φορολογικής ισότητας και δεύτερον της κάθετης φορολογικής ισότητας.

Η πρώτη αρχή ικανοποιείται όταν οι πολίτες που βρίσκονται κάτω από τις ίδιες συνθήκες, έχουν την ίδια φορολογική μεταχείριση.

Η δεύτερη αρχή ικανοποιείται όταν οι πολίτες, που βρίσκονται κάτω από διαφορετικές συνθήκες, έχουν διαφορετική φορολογική μεταχείριση. Η σοβαρότερη απειλή για την αρχή της ισότητας είναι η φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή που πρέπει να καταπολεμηθούν με αυστηρότητα και αποφασιστικότητα.

Όμως οι έκτακτες εισφορές αλλά και η θέσπιση ενός χαμηλότατου αφορολόγητου δεν συνάδουν με την αρχή αυτή και θα πρέπει με γνώμονα τις αντοχές του Προϋπολογισμού και την πορεία του Μεσοπρόθεσμου Σταθεροποιητικού Προγράμματος να τις επανεξετάσουμε. Επίσης χρειάζεται να οικοδομηθούν σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης και ισότητας μεταξύ Πολιτείας και φορολογούμενου. Δεν μπορεί όταν η Πολιτεία χρωστά επιστροφές φόρων να καθυστερεί, να μην πληρώνει τόκους ενώ όταν απαιτεί την πληρωμή φόρων να επιβάλει προσαυξήσεις και να τιμωρεί ποινικά τους οφειλέτες και δεν εννοώ τους φοροφυγάδες αλλά αυτούς που έχουν ληξιπρόθεσμη οφειλή.

10. ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ

Το φορολογικό σύστημα πρέπει να στηρίζεται σε φόρους που επιβάλλονται νόμιμα και χωρίς να αντιτίθενται στις αρχές του Συντάγματος, στις Διμερείς Συμβάσεις για την Αποφυγή Διπλής Φορολόγησης και στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στη θεσμοθέτηση κανόνων φορολογίας για το μέλλον και όχι για το παρελθόν όπως επίσης και στη γρήγορη απονομή δικαστικής προστασίας όταν ζητείται από το φορολογούμενο μέσα από επιτάχυνση των φορολογικών δικών αλλά και ενίσχυση του θεσμού της Διαιτησίας και κατάργηση των άλλων μορφών διοικητικής επίλυσης.

Ο κ. Μαυραγάνης ανέφερε ειδικότερα μερικές από τις δράσεις που θα αναλάβει η κυβέρνηση, οι περισσότερες εκ των οποίων περιλήφθηκαν στις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης:

Φορολογία Εισοδήματος

• Απλοποίηση Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος με διατάξεις απαραίτητες, σαφείς και ουσιαστικές και αποφυγή τυπολατρικών και γραφειοκρατικών ρυθμίσεων και εξέταση ενιαίου τρόπου φορολόγησης των εταιρειών.
• Προσπάθεια ώστε κάθε φορολογικό νομοσχέδιο, που θα περιλαμβάνει τυχόν διατάξεις που επηρεάζουν τη φορολόγηση επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, να συζητείται αμέσως μετά την ψήφιση του ετήσιου προϋπολογισμού του κράτους και άπαξ του έτους, εκτός εξαιρετικών και εκτάκτων περιπτώσεων.
• Επανεξέταση του αριθμού των κλιμακίων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων με στόχο τη μείωση των κλιμακίων και επανεξέταση του αφορολόγητου προς τα πάνω.
• Επανεξέταση της έννοιας της φορολογικής κατοικίας, δεδομένου ότι ορισμένες από τις ισχύουσες διατάξεις μπορεί να μην είναι δίκαιες. Παράλληλα, μελέτη για θέσπιση κινήτρων απόκτησης φορολογικής κατοικίας οικονομικά εύρωστων αλλοδαπών με σκοπό αφενός την ανάπτυξη της κατοικίας αλλοδαπών ευκατάστατων συνταξιούχων στην Ελλάδα και αφετέρου την προσέλκυση επιχειρηματιών και στελεχών για να εγκατασταθούν στη χώρα μας.
• Αξιολόγηση φοροαπαλλαγών με βάση εισοδηματικά, κοινωνικά και δημογραφικά κριτήρια
• Υποβολή δηλώσεων ηλεκτρονικά σε συγκεκριμένη ημερομηνία χωρίς παρατάσεις.

Μέτρα κατά της Φοροδιαφυγής

• Σε περιπτώσεις εκ προθέσεως φοροδιαφυγής για ποσά πάνω από ένα όριο ανά έτος, ο φορολογικός συμβιβασμός και η πληρωμή των φόρων δεν θα καταργούν τον αξιόποινο χαρακτήρα της φοροδιαφυγής.
• Εφαρμογή του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου το 2013 για κινητή και ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Για όποιον δεν συμμορφωθεί και δεν δηλώσει την περιουσία του, εκτός από τις χρηματικές ποινές, θα προβλεφθεί και αυστηρή ποινή μέσω θέσπισης ποινικού αδικήματος.
• Αλλαγή του συστήματος των χρηματικών προσαυξήσεων για μη καταβληθέντες φόρους με θέσπιση προστίμου ως ποσοστό επί του κυρίου φόρου που δεν θα μειώνεται σε περίπτωση συμβιβασμού –ίσως μόνο σε περιπτώσεις οικειοθελούς συμμόρφωσης-και την επιβολή τόκου υπερημερίας στον οφειλόμενο φόρο. Για περιπτώσεις πλαστών και εικονικών τιμολογίων θα υπάρχει ειδικό πρόστιμο το ύψος του οποίου θα επαναπροσδιορισθεί.
• Θέσπιση ειδικής νομοθεσίας για τις εξωχώριες εταιρείες (Controlled Foreign Corporation Legislation-CFC), που θα περιέχει τεκμήρια για την ανίχνευση ελεγχόμενων εταιρειών που έχουν συσταθεί μόνο για φορολογικούς σκοπούς, όπως αυτό της πραγματικής διοίκησης της επιχείρησης, για να αποκαλυφθούν και να φορολογηθούν στην Ελλάδα οι εξωχώριες εταιρείες.
• Θέσπιση γενικής αλλά πλήρους διάταξης για την φοροαποφυγή όπως διαθέτουν οι προηγμένες φορολογικά χώρες, ώστε να μπορούν να ακυρωθούν φορολογικά συναλλαγές οι οποίες γίνονται με αποκλειστικό σκοπό την αποφυγή φόρου χωρίς πραγματικό οικονομικό αντικείμενο.
• Ενοποίηση του μηχανισμού φορολογικών ελέγχων και αναδιάρθρωσή του, με σκοπό τη διενέργεια γρήγορων και στοχευμένων ελέγχων με βάση επιλογή από την επεξεργασία στοιχείων του προφίλ του φορολογούμενου.
• Ενίσχυση με ανθρώπινο δυναμικό και σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό του Φοροεισπρακτικού Μηχανισμού και κεντρικός συντονισμός του ελεγκτικού έργου για να ελεγχθούν οι ανέλεγκτες υποθέσεις
• Εξοπλισμός των τελωνείων -συνοριακών και εισαγωγής- με τα απαραίτητα τεχνικά μέσα για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου
• Ενοποίηση της νομοθεσίας, περί ενδοομιλικών συναλλαγών (transfer pricing) σε ένα νομοθέτημα με πρόβλεψη για αποκλειστική αρμοδιότητα ελέγχου από το Υπουργείο Οικονομικών και με ειδική εκπαίδευση στελεχών του ή με αξιοποίηση στελεχών άλλων υπουργείων, που ήδη έχουν εκπαιδευτεί.

Φορολογία Ακίνητης Περιουσίας

• Αντικατάσταση από το 2013 του Έκτακτου Ειδικού Τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών και του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας από ενιαίο προοδευτικό φόρο ακινήτων.
• Εξέταση υπαγωγής σε αυτοτελή φορολογία του ποσού της αποπληθωρισμένης υπεραξίας που προκύπτει από την πώληση ακινήτων ιδιωτών για ποσά άνω κάποιου ορίου
• Επανεξέταση του συντελεστή Φόρου Μεταβίβασης ακινήτων με βάση τα ισχύοντα στις Ευρωπαϊκές Χώρες
• Επέκταση της εφαρμογής των αντικειμενικών αξιών, όπου αυτές δεν υφίστανται

Δέσμη Ειδικών Προτάσεων

• Κατάργηση του Κ.Β.Σ. όχι με λόγια και σχέδια που ουσιαστικά τον μετονομάζουν και ενσωμάτωση ορισμένων αναγκαίων διατάξεων σε επιμέρους φορολογίες
• Επαναξιολόγηση των Φόρων Υπέρ Τρίτων με σκοπό την κατάργησή τους για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας και την αποτροπή στρεβλώσεων στην αγορά.
• Επανεξέταση του συστήματος υποβολής δηλώσεων, βεβαίωσης και καταβολής του ΦΠΑ καθώς και της δυνατότητας μετάβασης σε καθεστώς ΦΠΑ πραγματικού χρόνου.
• Εξίσωση Πετρελαίου Θέρμανσης με Κίνησης για πάταξη λαθρεμπορίου και διαφυγόντων φορολογικών εσόδων, με ταυτόχρονη επιδότηση στη βάση γεωγραφικών, οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων. Πρέπει να σημειώσω ότι η επιδότηση είναι πιο δίκαιη μέθοδος γιατί απευθύνεται στους οικονομικά αδύνατους ενώ με το καθεστώς της μείωσης του ΕΦΚ για το πετρέλαιο θέρμανσης τους χειμερινούς μήνες όπως λειτουργούσε μέχρι τώρα δινόταν ίδια ενίσχυση σε όλους ανεξάρτητα από οικονομική κατάσταση και κλιματικές συνθήκες.
• Κατάργηση των Επιτροπών Διοικητικής Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών για διαφορές πάνω από συγκεκριμένο όριο και υπαγωγή των υποθέσεων προς συμβιβασμό στο θεσμό της Φορολογικής Διαιτησίας στην οποία θα προσφεύγει ο φορολογούμενος πριν το Δικαστήριο χωρίς να εξαρτάται από το αν θα συναινέσει στο αίτημα Διαιτησίας ο Υπουργός.
• Δημοσίευση στο διαδίκτυο των Αποφάσεων της Επιτροπής Φορολογικής Διαιτησίας για να επιτευχθεί διαφάνεια
• Δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής στοιχείων – μεταβολών – δικαιολογητικών
• Επανεξέταση με τη συνεργασία του Υπουργείου Δικαιοσύνης του αδικήματος μη καταβολής ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο που δημιουργήθηκαν από τη μη πληρωμή φόρων. Εφόσον για τη φοροδιαφυγή θα υπάρχει ξεχωριστή ποινική τιμωρία η ποινικοποίηση των χρεών από φόρους λειτουργεί στην πράξη ως προσωποκράτηση, πράγμα που αντίκειται στην ισότιμη σχέση Πολιτείας και φορολογούμενου
• Επανεξέταση του καθεστώτος λήψης διασφάλισης μέτρων υπέρ του Δημοσίου ώστε να μην οδηγούνται οι επιχειρήσεις σε κλείσιμο εξαιτίας αυτών των μέτρων
• Ίδρυση στο Υπουργείο Διεύθυνσης Φορολογικών Μελετών με σκοπό την εκπαίδευση των υπαλλήλων σε τεχνικά θέματα και την εκπόνηση μελετών για εξειδικευμένα φορολογικά θέματα με τη συνδρομή φορέων