“Δι’ αγορανομικών διατάξεων, εκδιδομένων υπό του υπουργού Εφοδιασμού δύναται να ρυθμίζονται γενικώς μεν παν μέτρον διά τον κανονισμόν των τιμών αντικειμένων και παροχών παντός είδους, ...”.

Το συγκεκριμένο απόσπασμα αποτελεί μέρος του Αγορανομικού Κώδικα που συντάχθηκε το 1946, λίγο μετά τον πόλεμο δηλαδή, και παραμένει σε ισχύ!

Μπορεί αυτά τα τελευταία 66 χρόνια να έχει υποστεί αρκετές τροποποιήσεις, αυτές όμως, όπως αναφέρει στη Γνωμοδότησή της η Επιτροπή Ανταγωνισμού που εκδόθηκε στις 18 Ιουλίου, δεν αλλοίωσαν το αρχικό πνεύμα και το περιεχόμενό του. Αντιθέτως, όπως σημειώνει η ΕΠΑΝΤ, ο Αγορανομικός Κώδικας δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις παρατηρούμενες νέες μορφές δυσλειτουργίας και στρέβλωσης της αγοράς, ενώ ο μεγάλος ετήσιος αριθμός Αγορανομικών Διατάξεων (ΑΔ) που εκδίδονται από τη διοίκηση (το 2009 εκδόθηκαν 15 ΑΔ, 9 το 2010  και 5 το 2011) πιθανόν να δείχνει την έλλειψη αποτελεσματικού και σταθερού κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας των εγχώριων κλαδικών αγορών και να λειτουργεί ως κίνητρο εκδήλωσης αντιανταγωνιστικών συμπεριφορών.

Εξήντα έξι χρόνια, λοιπόν, μετά την έκδοσή του, πάνω από 30 από την είσοδο της χώρας στην ΕΟΚ και δέκα από την είσοδό της στην ευρωζώνη, η ελληνική πολιτεία αποφάσισε να προχωρήσει στη γενικότερη αναθεώρησή του, υποχρέωση η οποία συμπεριλαμβάνεται στο πακέτο μεταρρυθμιστικών μέτρων για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος που προβλέπει το μνημόνιο.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή Ανταγωνισμού, αφού έλαβε υπ' όψιν και την εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, γνωμοδότησε επί των διατάξεών του. Στόχος της γνωμοδότησης της Ανεξάρτητης Αρχής ήταν να εξεταστούν οι ισχύουσες διατάξεις του Ν.Δ. 136/1946 υπό το πρίσμα των αρχών και κανόνων που διέπουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό.

Σημειώνεται ότι τα πορίσματα θα τεθούν υπ' όψιν του αρμόδιου υπουργείου Ανάπτυξης και της οικείας νομοπαρασκευαστικής επιτροπής κατά τη διαδικασία εκπόνησης νέου κειμένου Αγορανομικού Κώδικα.

Οι διατάξεις που προτείνει η ΕΠΑΝΤ να απαλειφθούν αφορούν τα εξής:

- Τον καθορισμό σχέσεων παραγωγής, προμήθειας, διανομής και κατανάλωσης, δεδομένου ότι οι εν λόγω διατάξεις, εξαιτίας της ευρύτητας, ασάφειας και αοριστίας τους, αφενός είναι αμφίβολης συνταγματικότητας, αφετέρου ενέχουν σοβαρότερο κίνδυνο στρέβλωσης του ανταγωνισμού.

- Την απαγόρευση μεταφοράς προϊόντων εγχώριων ή εξωτερικού από τη μία περιφέρεια στην άλλη και απαγόρευση-περιορισμό πώλησης και κατανάλωσης ειδών βιοτικής ανάγκης, δεδομένου ότι οι εν λόγω διατάξεις έχουν ως αποτέλεσμα τη στεγανοποίησης της αγοράς και εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για τη λειτουργία του ανταγωνισμού.

- Την απαγόρευση των εξαγωγών δεδομένου ότι οι εν λόγω διατάξεις προκαλούν στεγανοποίηση μεταξύ των εθνικών αγορών και τεχνητή διαμόρφωση των συνθηκών προσφοράς και ζήτησης.

- Την κατηγοριοποίηση των προϊόντων ως ελεγχόμενων ή μη σε όλη την επικράτεια ή ανάλογα με τις περιφέρειες και τον περαιτέρω χαρακτηρισμό τους ως ελεγχόμενα για υπερβολικό κέρδος ή διατιμημένο (κυλικεία και χώρους ελεγχόμενης πρόσβασης όπως πλοία, αεροδρόμια, νοσοκομεία, δικαστήρια κ.λπ.), δεδομένου ότι τα εν λόγω μέτρα συνιστούν ιδιαίτερης σοβαρότητας άμεσο περιορισμό του ανταγωνισμού, ενώ οι επιδιωκόμενοι στόχοι μπορούν να εξυπηρετηθούν από λιγότερο περιοριστικά μέτρα που προβλέπονται στην ισχύουσα νομοθεσία.

- Τον καθορισμό κατώτατης τιμής με οποιονδήποτε τρόπο διάθεσης κάθε αγαθού που παράγεται εγχώρια ή εισάγεται, δεδομένου ότι τέτοιου είδους μέτρα συνιστούν σοβαρότατο περιορισμό του ανταγωνισμού και οδηγούν σε στεγανοποίηση της αγοράς.

- Τον καθορισμό των κομίστρων μεταφοράς προσώπων ή πραγμάτων με οποιοδήποτε μεταφορικό μέσο δεδομένου ότι αφενός μεν πληθώρα νομοθετημάτων ρυθμίζει κατά τρόπο ειδικό τους επιμέρους τομείς μεταφορών προσώπων και πραγμάτων, αφετέρου δε η επικράτηση συνθηκών ανταγωνισμού στις μεταφορές θα συμβάλει στη βελτίωση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών και τελικώς των λιανικών τιμών.

- Τους μηχανισμούς εποπτείας τιμών όπως αυτοί έχουν αναλυθεί στην υπ’ αριθμ. 21VII/2012 γνωμοδότηση της επιτροπής.

Επίσης, προτείνεται να αντικατασταθούν από λεπτομερέστερες εξουσιοδοτικές διατάξεις οι διατάξεις εκείνες που αφορούν:

- Τον καθορισμό ανώτατης τιμής.

- Τον καθορισμό ποσοστού κέρδους ή εκφρασμένου σε απόλυτες μονάδες κέρδους επί των πωλούμενων ειδών ή παρεχόμενων υπηρεσιών σε επίπεδο χονδρικής και λιανικής, ώστε να οριοθετείται σαφέστερα η δυνατότητα της διοίκησης να καθορίζει ανώτατη τιμή ή και ποσοστό κέρδους είτε όπου εξ αντικειμένου είναι ανέφικτο να λειτουργήσει ο υγιής ανταγωνισμός και μόνον εφόσον μια τέτοια παρέμβαση επιβάλλεται για λόγους δημοσίου συμφέροντος είτε σε εξαιρετικές περιπτώσεις και για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

- Προτείνεται να τροποποιηθούν και να εξειδικευθούν από λεπτομερέστερες εξουσιοδοτικές διατάξεις οι διατάξεις εκείνες που αφρούν την οργάνωση και τη μεταφορά των προϊόντων, τον τόπο και τον τρόπο εμπορίας και πώλησης αντικειμένων βιοτικών αναγκών, προκειμένου να προβλέπεται ότι η κανονιστική αρμοδιότητα ασκείται όταν συντρέχει λόγος δημοσίου συμφέροντος ή ανάγκη διαφύλαξης της ασφάλειας των προϊόντων και της ομαλότητας και αλήθειας των συναλλαγών.

- Προτείνεται να διατηρηθούν οι διατάξεις περί επίταξης δεδομένου του έκτακτου, επείγοντος και πρόσκαιρου χαρακτήρα τους κατά τις επιταγές του Συντάγματος.