Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος δήλωσε ότι η Αθήνα θα αποπληρώσει τα 230 δισ. ευρώ της βοήθειας που έλαβε από τους Ευρωπαίους, σε συνέντευξή του που δημοσιεύει η Suddeutsche Zeitung.

"Κατανοώ τις ανησυχίες των Ευρωπαίων φορολογουμένων, αλλά μπορώ να σας πω ένα πράγμα: αυτήν τη φορά η κυβέρνηση θα έχει αποτελέσματα. Η χώρα μεταμορφώνεται. Οι Ευρωπαίοι θα πάρουν πίσω τα χρήματά τους", τόνισε και πρόσθεσε:

"Οι Έλληνες, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών, κατάλαβαν ένα πράγμα: αυτήν η φορά είναι η τελευταία ευκαιρία για την Ελλάδα".

Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος παραδέχτηκε ότι η εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ήταν ανεπαρκής κατά το παρελθόν. "Αυτό ήταν ένα μεγάλο λάθος". Σημείωσε, επίσης, ότι αν "η φοροδιαφυγή είναι ένα πρόβλημα σε όλες τις χώρες, στην Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα εκτεταμένο".

Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:


1. Κύριε Προβόπουλε, υπάρχει ακόμη αρκετή δυσπιστία απέναντι στη χώρα σας. Για ποιο λόγο πρέπει οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι να δώσουν κι άλλα χρήματα στην Ελλάδα;


Ως Έλληνας πολίτης, νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω τους Ευρωπαίους φορολογούμενους - 230 δισ. ευρώ είναι ένα τεράστιο ποσό. Στο παρελθόν εφαρμόσαμε μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, αλλά δεν εφαρμόσαμε επαρκώς διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Καθώς γινόταν προφανές ότι το πρόγραμμα βάδιζε εκτός στόχου, άρχισε να μειώνεται και η εμπιστοσύνη προς τη χώρα μας. Επομένως, κατανοώ τις ανησυχίες των Ευρωπαίων φορολογουμένων. Μπορώ όμως να τους πω ότι αυτήν τη φορά η ελληνική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Η χώρα αλλάζει. Οι Ευρωπαίοι θα πάρουν πίσω τα χρήματά τους.


2. Αρκετά αισιόδοξο ακούγεται αυτό.

Κοιτάξτε, η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι σημαντική. Θα σας αναφέρω μερικά παραδείγματα: Η Ελλάδα μείωσε το δημοσιονομικό έλλειμμα κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες και το διαρθρωτικό έλλειμμά της -το έλλειμμα, δηλαδή, που είναι προσαρμοσμένο ως προς τις επιδράσεις του κύκλου της οικονομίας- ακόμη περισσότερο, κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες. Οι αριθμοί αυτοί δεν έχουν προηγούμενο σε καμία άλλη χώρα. Επιπλέον, ως το τέλος αυτού του έτους η Ελλάδα θα έχει ανακτήσει πλήρως το ποσοστό της ανταγωνιστικότητάς της (επί τη βάσει του κόστους εργασίας) που έχασε από το 2001 ως το 2009.


3. Αυτό είναι μέρος μόνο της συνολικής εικόνας. Η Ελλάδα δεν εκπλήρωσε άλλες δεσμεύσεις της.

Είναι αλήθεια. Οι διαρθρωτικές αλλαγές, που είναι απαραίτητες για να τροφοδοτήσουν την ανάπτυξη, δεν εφαρμόστηκαν ορθά ή επαρκώς στο παρελθόν. Αυτό ήταν μέγα λάθος Χρειαζόμασταν οπωσδήποτε μέτρα που θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις στο ΑΕΠ από τη δημοσιονομική προσαρμογή.


4. Ορισμένοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα δεν είναι η μείωση του κόστους εργασίας, αλλά ότι απλώς η Ελλάδα δεν διαθέτει προϊόντα ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά.

Αυτό δεν είναι αλήθεια! Έχουμε τον τουρισμό, τη ναυτιλία, την ελαφριά βιομηχανία, τη γεωργία, τις πηγές ανανεώσιμης ενέργειας κοκ - επιπλέον τα λιμάνια της χώρας μας είναι ιδανικά για να λειτουργήσουν ως διαμετακομιστικοί κόμβοι σε μία ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Χάρη στο ευνοϊκό κλίμα μας θα μπορούσαμε να είμαστε χώρα με σημαντική αγροτική παραγωγή. Αντί γι' αυτό, εισάγουμε τομάτες από τη Βόρεια Ευρώπη, όπου ο καιρός είναι κάπως έτσι (σ.σ. δείχνει έξω από το παράθυρο το χιονόνερο που πέφτει στη Φρανκφούρτη). Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα ήταν η συνεχής μείωση της ανταγωνιστικότητάς μας.


5. Έχετε πραγματικά εμπιστοσύνη στους Έλληνες πολιτικούς; Πέρυσι καταθέσατε ενώπιον επιτροπής του ελληνικού κοινοβουλίου ότι είχατε προειδοποιήσει τις προηγούμενες κυβερνήσεις ότι η κρίση θα έρθει - χωρίς αποτέλεσμα.

Αυτό είναι αλήθεια. Όταν ξεκίνησε η οικονομική κρίση στις ΗΠΑ, πίστευα ότι θα περάσει τον Ατλαντικό και ότι θα πλήξει κυρίως τις χώρες που αντιμετώπιζαν μεγάλες ανισορροπίες, όπως είναι η Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 2009 προειδοποίησα την πολιτική ηγεσία της χώρας ότι έπρεπε να κάνει κάτι, επειδή δεν ήταν δυνατόν να διατηρηθούν τα ίδια επίπεδα ανάπτυξης. Καθώς όμως ο ρυθμός ανάπτυξης στην Ελλάδα ήταν πολύ μεγάλος για πολλά χρόνια, οι προειδοποιήσεις μου δεν ελήφθησαν σοβαρά υπόψη.


6. Πυροβόλησαν λοιπόν τον αγγελιοφόρο…

Ακριβώς, γιατί δεν ήταν ευχάριστος. Στη συνέχεια, τόσο πριν, όσο και αμέσως μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου 2009, απηύθυνα προειδοποίηση ότι το έλλειμμα θα φτάσει σε διψήφια νούμερα ως ποσοστό του ΑΕΠ. Και αυτή όμως αγνοήθηκε. Οι κρατικές δαπάνες συνέχισαν να αυξάνονται.


7. Σοκαριστικό. Για ποιο λόγο είστε λοιπόν αισιόδοξος ότι ο κ. Σαμαράς θα κάνει κάτι;

Όλοι οι Έλληνες, των πολιτικών συμπεριλαμβανομένων, έχουμε συνειδητοποιήσει ότι αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για την Ελλάδα. Έχουμε γίνει όλοι σοφότεροι και είμαστε αποφασισμένοι να κρατήσουμε την Ελλάδα στην ευρωζώνη. Ο κ. Σαμαράς και οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί που στηρίζουν την κυβέρνηση συνεργασίας τηρούν ήδη τις υποχρεώσεις τους και θα συνεχίσουν να το κάνουν.


8. Αλήθεια, πώς αισθάνεστε που είστε Έλληνας και παίρνετε μέρος στις συναντήσεις της EKT. Σχεδόν επί τρία χρόνια, έπρεπε να ζητάτε βοήθεια κάθε τέσσερις εβδομάδες…

Στην πραγματικότητα, συνεδριάζουμε κάθε δύο εβδομάδες. Θα σας απαντήσω σαν να είστε ψυχίατρος (γέλια). Πολλοί Έλληνες δεν με βλέπουν με καλό μάτι, λόγω των σκληρών, αλλά αναγκαίων, μέτρων που υποστηρίζω. Μερικές φορές στη Φρανκφούρτη τα πράγματα ήταν δύσκολα, καθώς ήμουν ο μοναδικός εκπρόσωπος της χώρας από την οποία ξεκίνησε η κρίση της ευρωζώνης, παρόλο που είχα προειδοποιήσει τη χώρα μου για τους κινδύνους που είχαμε μπροστά μας. Πρέπει να πω όμως ότι οι συνάδελφοί μου στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ έκαναν ό,τι μπορούσαν για να στηρίξουν την Ελλάδα καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης.


9. Προσπαθείτε, ωστόσο, να είστε αισιόδοξος. Έχει κάποια βάση αυτό; Η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί κι άλλο.

Αν και το 2013 θα είναι μια δύσκολη χρονιά, νομίζω ότι τα χειρότερα για την Ελλάδα πέρασαν. Πιστεύω ότι εφέτος η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 4% περίπου, κυρίως λόγω των πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων. Το καίριο ερώτημα είναι: θα αλλάξει άραγε το κλίμα λόγω αυτής της προόδου και θα δώσει επομένως μιαν ώθηση στην οικονομία; Πιστεύω ότι έχουμε λάβει -και θα συνεχίσουμε να λαμβάνουμε- τα απαραίτητα μέτρα για την αποκατάσταση της βιώσιμης ανάπτυξης. Επιπλέον, το τραπεζικό σύστημα έχει γίνει πιο αποτελεσματικό και πιο ανταγωνιστικό.


10. Πώς ακριβώς το επιτύχατε αυτό;

Οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιούνται και αναδιαρθρώνονται. Πριν από ένα χρόνο, το τραπεζικό σύστημα αποτελείτο από 17 τράπεζες. Μέσα στους επόμενους μήνες θα υπάρχουν μόνο τρεις μεγάλες τράπεζες και λίγες μικρές. Η πιστωτική συρρίκνωση, που προέκυψε από την απομόχλευση των τραπεζών, αντιμετωπίζεται. Οι τράπεζες δεν μπορούσαν να δώσουν δάνεια γιατί δεν είχαν πρόσβαση σε κεφάλαια - έχαναν καταθέσεις και δεν μπορούσαν να δανειστούν από τις αγορές. Τώρα όμως ανακάμπτει η εμπιστοσύνη.


11. Πώς το ξέρετε αυτό;

Νιώθω μεγάλη ικανοποίηση που η Τράπεζα της Ελλάδος διαφύλαξε τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα σε δύσκολους -ακόμα και δραματικούς- καιρούς. Κανένας Έλληνας δεν έχασε ούτε 1 ευρώ από τον τραπεζικό λογαριασμό του. Και σήμερα οι καταθέσεις έχουν αρχίσει να επιστρέφουν! Οι καταθέτες απέσυραν 87 δισ. ευρώ από τους λογαριασμούς τους κατά τη διάρκεια της κρίσης, δηλαδή περισσότερο από το ένα τρίτο του συνόλου. Τα έστειλαν στο εξωτερικό ή τα έκρυψαν κάτω από το στρώμα τους. Από τον περασμένο Ιούνιο, τα χρήματα αυτά έχουν αρχίσει να επανακάμπτουν στο τραπεζικό σύστημα. Για την ώρα έχουν επιστρέψει περί τα 15 δισ. ευρώ. Μόνο το Δεκέμβριο επέστρεψαν καταθέσεις ύψους σχεδόν 6 δισ. ευρώ.


12. Πώς βρέθηκε η Ελλάδα σε τόσο δυσμενή δημοσιονομική θέση, παρά την εφαρμογή του προγράμματος;

Ο βασικός λόγος για τη χειροτέρευση της δυναμικής του χρέους ήταν το γεγονός ότι χάσαμε του 20% του ΑΕΠ μας από το 2009. Εάν, λοιπόν, είμαστε σε θέση να αλλάξουμε το κλίμα και να τονώσουμε την εμπιστοσύνη και την ανάπτυξη, τότε θα βελτιωθεί γρήγορα η δυναμική του χρέους.


13. Το 2010 ήσασταν εξίσου αισιόδοξος ότι η Ελλάδα θα έβγαινε από την κρίση χωρίς εξωτερική βοήθεια, με βάση το πρόγραμμα προσαρμογής του Μαΐου 2010.

Από τη στιγμή που η Ελλάδα άρχισε να εφαρμόζει το πρόγραμμα, τον Μάιο του 2010, τα spreads των ομολόγων μειώθηκαν στο μισό μέσα στους επόμενους μήνες. Γι' αυτόν το λόγο ήμουν αισιόδοξος και πίστευα ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει με αυτούς τους ρυθμούς προόδου. Ύστερα όμως από το φθινόπωρο του 2010 ενέσκηψε ένα είδος μεταρρυθμιστικής κόπωσης. Και στη συνέχεια άρχισε να γίνεται λόγος για συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην αναδιάρθρωση του χρέους, γεγονός που κλόνισε την εμπιστοσύνη των επενδυτών.


14. Ήταν λάθος η αναδιάρθρωση του χρέους;

Τι μπορεί να θεωρηθεί λάθος σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση; Εάν οι επενδυτές φοβούνται ότι θα χάσουν τα χρήματά τους, η εμπιστοσύνη έχει χαθεί. Εάν η Ελλάδα είχε προχωρήσει με τις μεταρρυθμίσεις, εφαρμόζοντας στο ακέραιο το πρόγραμμα, και εάν δεν γινόταν λόγος για αναδιάρθρωση του χρέους του ιδιωτικού τομέα, τότε μπορεί και να την είχαμε αποφύγει.


15. Δεχτήκατε επικρίσεις για την αποζημίωση που πήρατε με την αποχώρησή σας από την Τράπεζα Πειραιώς, ύστερα από δύο χρόνια εκεί.

Όταν στις αρχές του 2008 έφυγα από την Τράπεζα Πειραιώς για να πάω στην Τράπεζα της Ελλάδος, η κατάσταση στον τραπεζικό τομέα ήταν πολύ διαφορετική από τη σημερινή. Εκείνη την εποχή υπήρχε ακόμη μεγάλη αισιοδοξία. Η αποζημίωσή μου δόθηκε μέσα σε αυτό το κλίμα και εξάλλου προβλεπόταν από το συμβόλαιό μου. Την ενέκριναν όλα τα αρμόδια όργανα, συμπεριλαμβανομένων των μετόχων της τράπεζας στη Γενική τους Συνέλευση.

Επιτρέψτε μου επίσης να τονίσω ότι ο ελληνικός τραπεζικός τομέας εκείνης της εποχής ήταν ισχυρός και ότι δεν είχε λάβει καμία κρατική βοήθεια. Στις περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Ιρλανδίας, της Ισλανδίας, της Ισπανίας και των ΗΠΑ, η αιτία της κρίσης ήταν ο τραπεζικός τομέας. Σε αντίθεση προς ό,τι συνέβαινε σε άλλες χώρες, οι ελληνικές τράπεζες δεν είχαν στην κατοχή τους τοξικά ομόλογα ή πολλά επισφαλή δάνεια ακινήτων. Επιπλέον, o δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας ήταν υψηλός και ο δείκτης των χορηγήσεων προς τις καταθέσεις ήταν χαμηλός. Στην Ελλάδα το τραπεζικό σύστημα επλήγη από την κρίση χρέους.


16. Αναρωτιέμαι εάν οι επιχειρηματίες και οι πλούσιοι Έλληνες κάνουν αρκετά για τη δοκιμαζόμενη χώρα σας. Υπάρχουν αναρίθμητες περιπτώσεις φοροδιαφυγής.

Αν και η φοροδιαφυγή αποτελεί πρόβλημα για πολλές χώρες, στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Γι’ αυτόν το λόγο είχα επισημάνει την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Ευτυχώς η κυβέρνηση συνεργασίας παίρνει μέτρα. Ως κεντρική τράπεζα συνεισφέρουμε με τον τρόπο που μπορούμε. Από αυτήν την άποψη, αξίζει να τονίσω ότι η Τράπεζα της Ελλάδος παρείχε στοιχεία που αποτέλεσαν τη βάση για την άσκηση ποινικών διώξεων σε περιπτώσεις ξεπλύματος μαύρου χρήματος.


17. Όσον αφορά τη φοροδιαφυγή, οι γαλλικές αρχές παρέδωσαν μια λίστα με φοροφυγάδες, αλλά η ελληνική κυβέρνηση δεν την αξιοποίησε.

Ήταν ένα πολύ ατυχές γεγονός. Ωστόσο οι ελληνικές φορολογικές αρχές παίρνουν τώρα όλα τα απαραίτητα μέτρα. Σε σχέση με αυτό, έχουν ζητήσει από τις τράπεζες να παράσχουν στοιχεία για πρόσωπα που έχουν βγάλει χρήματα έξω από τη χώρα για να ερευνήσουν εάν υπήρξε φοροδιαφυγή. Ήδη έχουμε θετικά αποτελέσματα από αυτές τις ενέργειες.