Όταν τον Δεκέμβριο του 2011 ο Paul Wright, διευθύνων σύμβουλος της καναδικής Eldorado Gold, παρουσίασε στην Αθήνα τη συμφωνία εξαγοράς της European Goldfields που κατείχε τα μεταλλεία Κασσάνδρας στη Χαλκιδική, είχε ερωτηθεί (από το Euro2day.gr) για το πώς σκέφτεται να αντιμετωπίσει τη δυσάρεστη προϊστορία της υπόθεσης.

Απέφυγε να απαντήσει επί της ουσίας, πιθανώς γιατί είχε λάβει διαβεβαιώσεις από τους ντόπιους συνεταίρους του πως θα «καθαρίσουν» και η επένδυση για την εξόρυξη του χρυσοφόρου κοιτάσματος θα προχωρήσει χωρίς παρατράγουδα.

Τώρα οι Καναδοί διαπιστώνουν πως η Χαλκιδική έχει μετατραπεί σε εμπόλεμη ζώνη και η στρατηγική τους κινείται ανάμεσα στις απειλές πως θα φύγουν από τη χώρα (τις οποίες πήραν πίσω μέσα σε λίγες ημέρες) και στις υποσχέσεις σύμφωνα με τις οποίες έχουν συμφωνήσει να καταβάλλουν ειδικό ανταποδοτικό τέλος στους δήμους της περιοχής.

Η διοίκηση της Eldorado Gold διαπιστώνει τώρα πως η κατάσταση δεν είναι όσο ελεγχόμενη υποστήριζαν οι συνεταίροι της την περίοδο που ανακοίνωνε την πανηγυρική της είσοδο στην Ελλάδα (είχε ήδη αποκτήσει τα μεταλλεία Λόφου Περάματος στον Έβρο). Οι «επαγγελματίες οικολογίζοντες», τους οποίους κατηγορεί δικαίως σήμερα ο καναδικός όμιλος για τα εκτεταμένα επεισόδια και τις καταδρομικές επιχειρήσεις στις εγκαταστάσεις της, στηρίζονται στην αντίδραση της τοπικής κοινωνίας.

Η κοινωνία είδε να συμβαίνουν απίστευτα πράγματα γύρω από τα μεταλλεία, χωρίς να έχουν ζητηθεί ευθύνες από κανέναν. Όσες κατηγορίες και αν προσάπτει η Eldorado Gold σε αυτούς που αντιδρούν στη λειτουργία των μεταλλείων, όσες αστυνομικές επιχειρήσεις και αν γίνουν στη Χαλκιδική, δύσκολα θα υπάρξει κοινωνική αποδοχή της επένδυσης.

Δεν θα υπάρξει κοινωνική αποδοχή κυρίως γιατί η στάση της ελληνικής πολιτείας υπήρξε για σχεδόν δέκα χρόνια υποκριτική: Την ώρα που καθυστερούσε επί επταετία να εγκρίνει τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων επέτρεψε στους προηγούμενους ιδιοκτήτες των ορυχείων να αποκομίσουν εκατοντάδες εκατομμύρια από υπεραξίες χωρίς να έχουν εξορύξει ούτε κόκκο χρυσού. Αρκετοί προσπαθούν να καταλάβουν ποιοι σύμβουλοι έχουν προτείνει στους Καναδούς ως καλή ιδέα να κυκλοφορεί ως μπροστάρης της επένδυσης ο πρώην υφυπουργός Οικονομίας Χρ. Πάχτας (σήμερα δήμαρχος Αριστοτέλη Χαλκιδικής), ο άνθρωπος που πρωτοστάτησε στην πώληση των μεταλλείων έναντι μόλις 11 εκατ. ευρώ!

Η Eldorado Gold έχει δίκιο όταν υποστηρίζει πως κατέβαλε περί το 1,8 δισ. ευρώ (σε μετοχές) για να αποκτήσει τη European Goldfields, κύριο περιουσιακό στοιχείο της οποίας ήταν τα μεταλλεία Κασσάνδρας.

Οι κάτοικοι της Χαλκιδικής και οι υπόλοιποι Έλληνες, όμως, ξέρουν μία άλλη ιστορία. Θυμούνται τον κ. Πάχτα να υποστηρίζει στα τέλη του 2003 στη Βουλή πως θα υπήρχε συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, αρκετών ελληνικών τεχνικών εταιρειών, κορυφαίων ξένων επενδυτών κ.ά. Όταν λίγες ημέρες αργότερα υπεγράφη η συμφωνία των 11 εκατ. ευρώ (τα οποία πήγαν στην επίσης καναδική TVX, που αποχώρησε από την επένδυση) διαπίστωσαν πως δεν έγινε τίποτε απ' ό,τι υποσχόταν ο Χρ. Πάχτας. Τα μεταλλεία πέρασαν στη European Goldfields (που τότε ελεγχόταν από τον αμφιλεγόμενο Ρουμανοαυστραλό επιχειρηματία Φρανκ Τίμις, ο οποίος κάποια στιγμή κυνηγήθηκε από τις χρηματιστηριακές αρχές του Λονδίνου), την ΑΚΤΩΡ και τον κ. Δημ. Κούτρα, πρόεδρο της τελευταίας!

Όπως υποστηρίζουν στελέχη της μεταλλευτικής αγοράς, κανένας από τους δύο επενδυτές στους οποίους πωλήθηκαν τα μεταλλεία δεν είχε πείρα στη λειτουργία ορυχείων. Έτσι επωφελήθηκαν από το πολυετές ράλι στον χρυσό για να κερδίσουν σημαντικά ποσά από υπεραξίες. Στο τέλος, πώλησαν τα Μεταλλεία Κασσάνδρας σε κάποιον που ξέρει να τα λειτουργήσει, δηλαδή στην Eldorado Gold.


Το Κατάρ

Πριν εμφανιστούν οι Καναδοί, η European Goldfields είχε υπογράψει συμφωνία με το Κατάρ προκειμένου το τελευταίο να χρηματοδοτήσει την κατασκευή των ορυχείων στη Χαλκιδική. Η συμφωνία, που είχε μάλιστα υπογραφεί στο Μέγαρο Μαξίμου παρουσία του τότε πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου και του εμίρη του Κατάρ Χαμάντ Αλ Θανί, ανετράπη από τα ισχυρά ξένα funds που κατείχαν μετοχές της European Goldfields.

Τα χρόνια που γίνονταν οι ανταλλαγές μετοχών, οι πωλήσεις σε θεσμικούς και οι φιέστες, δεν υπήρξε καμία ουσιαστική συζήτηση για τα ανταλλάγματα που θα έχει η τοπική κοινωνία. Το επιχείρημα για τις θέσεις εργασίας δεν είναι αρκετό. Επίσης, ουδείς πιστεύει πως οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις θα είναι τόσο περιορισμένες όσο λένε οι Καναδοί. Όχι γιατί δεν εμπιστεύονται την Eldorado Gold, αλλά γιατί δεν εμπιστεύονται το Δημόσιο που θα εποπτεύει.

Η διοίκηση του καναδικού ομίλου υποστηρίζει τώρα πως θα προσφέρει ανταποδοτικό τέλος στον τοπικό δήμο. Ποιος, όμως, εμπιστεύεται σήμερα τον τοπικό δήμαρχο Χρ. Πάχτα. Ο ίδιος τους είχε υποσχεθεί ως υφυπουργός Οικονομίας πως οι τοπικοί δήμοι θα είναι συνέταιροι στην επένδυση και άλλα ηχηρά!

Ακόμα και ένας από τους πρώην μεγαλομετόχους της European Goldfields, ο Δημ. Κούτρας, είχε υποστηρίξει στην τελευταία τακτική γενική συνέλευση της Ελλάκτωρ πως θα απαιτηθούν χρόνια για να κερδίσουν οι εταιρείες την εμπιστοσύνη των πολιτών. Κατά τον ίδιο, έχουν και οι επιχειρήσεις ευθύνες για το σημερινό κλίμα καχυποψίας, ασχέτως αν υπάρχουν ακραίες αντιδράσεις κι από «οικολογίζοντες» και μικροσυμφέροντα.

Μόνη λύση φαίνεται να είναι ο ουσιαστικός διάλογος με την τοπική κοινωνία προκειμένου να απομονωθούν τα ακραία στοιχεία, αλλά και να πειστούν οι κάτοικοι της περιοχής πως οι επιπτώσεις στο περιβάλλον θα είναι όσο το δυνατόν μικρότερες. Η κυβέρνηση, που «θέλει να εφαρμόσει τον νόμο», κατανοεί σήμερα πως εργοτάξια και ορυχεία με στρατιωτική συνοδεία λειτουργούν μόνο σε χώρες της Αφρικής. Άρα πρέπει να βρεθεί μια άλλη φόρμουλα, με λιγότερη αστυνομία...

Από τα επίσημα στοιχεία της Eldorado Gold προκύπτει πως αν τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα (δύσκολο με τις σημερινές κινητοποιήσεις) τα ελληνικά μεταλλεία θα συνεισφέρουν περί το 25% του χρυσού που θα παράγει η εταιρεία το 2016, ενώ σήμερα η χώρα μας δεν συνεισφέρει σε περισσότερο από 2% - 4% στην ετήσια παραγωγή της Eldorado.

Συνεπώς, υπάρχει περιθώριο για σοβαρά ανταποδοτικά οφέλη στην τοπική κοινωνία. Όσο πιο πολύ προχωρήσει ο διάλογος, τόσο λιγότερες οι πιθανότητες ενός νέου ναυαγίου, καθώς οι δικαστικές προσφυγές είναι ακόμα σε εξέλιξη, ενώ οι αντιδράσεις των κατοίκων δε λένε να κοπάσουν.


* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.