Η Ελλάδα μπορεί να μην την έχει γλιτώσει ακόμα, όμως υπάρχει ένα αξιόπιστο μονοπάτι και αν το ακολουθήσει μπορεί να βγει από το τούνελ, όπως υποστηρίζει ο Hugo Dixon σε άρθρο του στους New York Times..

Όπως επισημαίνει, αν και το 2013 δεν θα είναι καθόλου καλό για την ελληνική οικονομία, το επόμενο έτος λογικά θα είναι καλύτερο.

Οι προοπτικές όμως παραμένουν εύθραυστες, αφού θα μπορούσε και πάλι να ξεσπάσει πολιτική κρίση, η φοροδιαφυγή είναι διαδεδομένη και υπάρχει ο κίνδυνος εξωτερικών σοκ.

Στα θετικά, η κυβέρνηση συνασπισμού του Σαμαρά τα έχει καταφέρει πολύ καλύτερα του αναμενομένου από τότε που ανέλαβε την εξουσία, πέρυσι τον Ιούνιο, παρά το γεγονός ότι πέρασε μη δημοφιλή μέτρα.

Στις δημοσκοπήσεις, η Ν.Δ. και ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονται πολύ κοντά, όμως ο Σαμαράς δεν έχει υποστεί την πτώση της δημοτικότητας που έχουν υποστεί ο Μαριάνο Ραχόι της Ισπανίας και ο Φρανσουά Ολάντ στη Γαλλία.

Και ως αποτέλεσμα της αποτελεσματικότητας της διακυβέρνησης Σαμαρά, η τρόικα έδωσε το Ο.Κ. στην τελευταία έκθεση προόδου της χώρας για την εκταμίευση επιπλέον πόρων από τα πακέτα διάσωσης.

Το πλήγμα που υπέστη πέρυσι η χώρα, καθώς θεωρήθηκε πιθανή η έξοδός της από την ευρωζώνη, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη λιτότητα, θα προκαλέσει περαιτέρω συρρίκνωση της οικονομίας 5% περίπου φέτος, αυξάνοντας τη συνολική πτώση της ελληνικής οικονομίας στο 25%, ενώ η ανεργία πιθανότατα θα αυξηθεί στο 30%.

Όμως, η Αθήνα φαίνεται πως θα επιτύχει φέτος μηδενισμό του πρωτογενούς ελλείμματος, και αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα δεν θα χρειαστεί να επιβάλει και νέο γύρο λιτότητας του χρόνου. Εν τω μεταξύ, έως και 50 δισ. ευρώ από το πακέτο διάσωσης θα χρησιμοποιηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των βιώσιμων τραπεζών και το κλείσιμο των μη βιώσιμων ιδρυμάτων.

Τα χρήματα αυτά στόχο έχουν να καλύψουν την τρύπα που έχουν αφήσει οι τεράστιες απώλειες από την κατοχή ελληνικών κρατικών ομολόγων και η χιονοστιβάδα των μη εξυπηρετούμενων δανείων του ιδιωτικού τομέα. Είναι τραγικό το γεγονός ότι αυτό δεν έγινε στην αρχή της κρίσης, αφού το τραπεζικό σύστημα-ζόμπι έχει εντείνει την οικονομική κρίση. Όμως, κάλλιο αργά παρά ποτέ.

Η εξάρτηση των τραπεζών από την ακριβή έκτακτη βοήθεια σε ό,τι αφορά τη ρευστότητα, από την Τράπεζα της Ελλάδος έχει επίσης μειωθεί, αφού έχει περιοριστεί στα 22 από τα 120 δισ. ευρώ. Το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών έχει μειωθεί, και αυτό θεωρητικά θα δώσει τη δυνατότητα στις τράπεζες να περάσουν αυτό το όφελος και στους πελάτες τους.

Επιπλέον 8,2 δισ. ευρώ σε μετρητά διάσωσης πρόκειται να χρησιμοποιηθούν από την κυβέρνηση για την αποπληρωμή χρεών της.

Είναι επίσης τραγικό ότι αυτό δεν έγινε νωρίτερα. Η αποτυχία της κυβέρνησης να ξεπληρώσει τα χρέη της έχει οδηγήσει σε κατάρρευση πολλές επιχειρήσεις. Και πάλι, όμως, αν τα χρήματα αυτά διανεμηθούν γρήγορα, τότε ο ιδιωτικός τομέας θα πάρει μια ανάσα.

Παράλληλα, έχει αρχίσει να καρποφορεί η προσπάθεια για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, κυρίως μέσω του πολύ χαμηλότερου μισθολογικού κόστους. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στον τουρισμό, ο οποίος αντιπροσωπεύει το 17% του ΑΕΠ. Τα έσοδα αναμένεται να καταγράψουν άνοδο 9% στο 10% φέτος, σύμφωνα με πηγές του κλάδου.

Αν η Αθήνα μπορέσει να διατηρήσει αυτήν την πορεία, τότε υπάρχει πιθανότητα η ευρωζώνη να συμφωνήσει σε περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους μέσω της μείωσης επιτοκίων και της επιμήκυνσης των λήξεων των επίσημων δανείων. Σε αυτό αναφέρθηκε η τελευταία έκθεση της τρόικας. Η ελάφρυνση του χρέους θα έδινε τη δυνατότητα στην Αθήνα να αποφύγει την περαιτέρω δημοσιονομική σύσφιγξη.

Ωστόσο, η πολιτική κατάσταση παραμένει εύθραυστη. Ακόμα και αν η κυβέρνηση συνασπισμού δεν διαλυθεί, οι εκλογές πιθανότατα θα προκηρυχθούν το αργότερο μέχρι τις αρχές του 2015 και αυτό διότι η Ελλάδα πρέπει να εκλέξει νέο πρόεδρο και το Ελληνικό Σύνταγμα προβλέπει ότι αν δεν συμφωνηθεί ο υποψήφιος από την αυξημένη πλειοψηφία των βουλευτών -φαίνεται πιθανό- τότε πρέπει να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές.

Πολλοί παρατηρητές θεωρούν πως ο Α. Σαμαράς θα μπορούσε να μπει στον πειρασμό να προκηρύξει ακόμα νωρίτερα εκλογές, ιδιαίτερα εάν θεωρήσει ότι μπορεί να κερδίσει. Ένα τέτοιο στοίχημα, όμως, θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ. Εν τω μεταξύ, μια κυβέρνηση της οποίας θα ηγούνταν ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες εντάσεις με την τρόικα και να οδηγήσει σε μείωση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης.

Αν και η Αθήνα πετυχαίνει τους στόχους της για το έλλειμμα, αυτό οφείλεται στο ότι οι δαπάνες είναι κάτω από τον στόχο. Και τα έσοδα όμως είναι κάτω του στόχου, ως συνέπεια της συνεχιζόμενης αποτυχίας πάταξης της φοροδιαφυγής. Η πάταξη της φοροδιαφυγής είναι ζωτικής σημασίας για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων και διότι δεν θα χρειαστεί να αυξηθεί κι άλλο η φορολογία για τους ειλικρινείς πολίτες.

Γενικότερα, ο κ. Σαμαράς δεν φαίνεται να κάνει αρκετά για την καταπολέμηση των ολιγοπωλιακών πρακτικών - ίσως διότι το κόμμα του σχετίζεται στενά με ορισμένους από τους ολιγάρχες της χώρας. Η τρόικα θα πρέπει να καταστήσει σαφές ότι η απελευθέρωση της αγοράς είναι ουσιώδης για την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας και η πρόοδος στο μέτωπο αυτό θα είναι ένας παράγοντας-κλειδί για το ενδεχόμενο περαιτέρω ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους.

Τέλος, υπάρχει ο κίνδυνος των εξωτερικών σοκ. Η Αθήνα, μέχρι τώρα, έχει αποφύγει σε μεγάλο βαθμό τις επιπτώσεις από την Κύπρο, αφού οι θυγατρικές των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα προστατεύθηγκαν από το κούρεμα των καταθέσεων στην Λευκωσία. Όμως, το εμπόριο με τη Μεγαλόνησο θα καταγράψει πτώση και η εμπιστοσύνη των Ελλήνων καταθετών έχει κλονιστεί.

Ο πραγματικός κίνδυνος θα είναι αν η κυπριακή κρίση επιδεινωθεί σε τέτοιον βαθμό ώστε η Λευκωσία να φύγει από το ευρώ. Τότε η μετάσταση στην Ελλάδα θα είναι ακόμα δυσκολότερο να αποφευχθεί.

Πάντως, οι προοπτικές για την Ελλάδα φαίνονται καλύτερες απ’ ό,τι τα τελευταία χρόνια και η χώρα είναι πιθανόν να τα καταφέρει.