Ποιοι θα πληρώσουν το λογαριασμό του ΔΝΤ

Με αυτά τα δεδομένα και εν όψει της κρίσιμης αξιολόγησης του φθινοπώρου, ο λογαριασμός στέλνεται σε φορολογούμενους, που καλούνται να εισφέρουν 8,5 δισ. ευρώ σε λίγους μήνες, αλλά και στο δημόσιο τομέα, μέσα από τις λίστες για την κινητικότητα που καταρτίζονται από τα υπουργεία.

Το μέτωπο του Δημοσίου αποτελεί πραγματική δοκιμασία για την κυβέρνηση, δεδομένου ότι εκτός από τις υποχρεωτικές απολύσεις, θα απολυθεί και σημαντικό ποσοστό αυτών που μπαίνουν σε κινητικότητα. «Από όσους μεταφέρθηκαν στην κινητικότητα τον Ιούλιο, ένας σημαντικός αριθμός (2.000) θα οδηγηθεί σε υποχρεωτική αποχώρηση. Οι αρχές διατηρούν τον στόχο των 15.000 απολύσεων από τον δημόσιο τομέα τη διετία 2013-2014», αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση, ενώ η κυβέρνηση τρέχει να προλάβει τις προθεσμίες. Μάλιστα, στο θέμα αναφέρεται και η επιστολή που υπογράφει ο Αντώνης Σαμαράς στην οποία σημειώνεται ότι «έχουμε αναθεωρήσει τους στόχους για τις υποχρεωτικές εξόδους και νεοεισερχόμενους στο σύστημα κινητικότητας» και έχουμε καθιερώσει μία αναλογία αναφορικά με τους εργαζόμενους στο πρόγραμμα κινητικότητας οι οποίοι θα βγουν από το Δημόσιο.

Η φορολογία

Το τσουνάμι των φόρων έρχεται καλοκαιριάτικα, καθώς οι υπόχρεοι θα αρχίσουν να λαμβάνουν τα πρώτα ραβασάκια της εφορίας. Αφορούν συνολικά επτά φόρους:

1. Τον ΦΑΠ του 2011

2. Τον ΦΑΠ του 2012

3. Τον ΦΑΠ του 2013

4. Το χαράτσι της ΔΕΗ στα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα

5. Το φόρο εισοδήματος μαζί με την «έκτακτη» εισφορά αλληλεγγύης

6. Το φόρο Πολυτελούς Διαβίωσης σε Ι.Χ., σκάφη κ.τ.λ.

7. Τα τέλη κυκλοφορίας του 2014

Στο υπουργείο Οικονομικών υπάρχει αισιοδοξία για την κάλυψη των στόχων στα έσοδα, παρά τις αμφιβολίες του ΔΝΤ, το οποίο εκτιμά ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος κόπωσης των φορολογούμενων από τη συσσώρευση τόσο μεγάλων υποχρεώσεων.

Παράλληλα, οι τεχνοκράτες του διεθνούς οργανισμού κραδαίνουν για πολλοστή φορά τη δαμόκλειο σπάθη των νέων περικοπών σε μισθούς, συντάξεις και παροχές, σε περίπτωση που δεν αντιμετωπιστούν η φοροδιαφυγή και οι δυσλειτουργίες του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, προειδοποιώντας ότι:

1. «Αν οι ελληνικές αρχές δεν αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της φορολογικής διοίκησης με πολύ περισσότερη αίσθηση του κατεπείγοντος τους επόμενους μήνες, τότε θα απαιτηθεί να επικεντρωθούν ξανά σε επώδυνες περικοπές δαπανών προκειμένου να καταρτίσουν έναν αξιόπιστο προϋπολογισμό για το 2014». Μάλιστα, το Ταμείο εκτιμά ότι τα οφέλη από τη μεταρρύθμιση της φορολογικής διοίκησης (0,4% του ΑΕΠ το 2014 και 1,5% του ΑΕΠ έως το 2016) δεν φαίνονται υλοποιήσιμα αυτήν τη στιγμή.

2. Τυχόν αποτυχία των ελληνικών αρχών να λάβουν μέτρα, ώστε η φορολογία των ακινήτων να αποφέρει τα προσδοκώμενα έσοδα το 2014, «θα σημάνει ότι θα χρειαστούν πολύ περισσότερα μέτρα στο σκέλος των δαπανών το 2014 σε σύγκριση με τους υφιστάμενους σχεδιασμούς, συμπεριλαμβανομένων πιθανών στοχευμένων περικοπών σε κοινωνικά ευαίσθητους τομείς». Υπό αυτό το πρίσμα, άλλωστε, το ΔΝΤ τάσσεται υπέρ της παράτασης του «χαρατσιού» στα ακίνητα μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και το 2014.

3. Το ισχύον καθεστώς προστασίας της απασχόλησης στην Ελλάδα «παραμένει πολύ άκαμπτο (ιδίως όσον αφορά τις ομαδικές απολύσεις). Προκειμένου να διευκολυνθεί η ανακατανομή του εργατικού δυναμικού και να επιτευχθεί η προσέλκυση επενδύσεων, οι αρχές σχεδιάζουν την υιοθέτηση των κατάλληλων μεταρρυθμίσεων στο πεδίο αυτό έως τα τέλη του 2013, σε διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους».

Η έκθεση του ΔΝΤ δείχνει κόκκινη κάρτα στην ελληνική πλευρά για την απογοητευτική εξέλιξη των μεταρρυθμίσεων στο Δημόσιο, για τις πολιτικές παρεμβάσεις στις αποκρατικοποιήσεις και τη σημαντική υστέρηση στις επιδόσεις της φορολογικής διοίκησης, όπου μόλις ένας από τους στόχους που είχαν τεθεί για τα τέλη Ιουνίου επιτεύχθηκε.

Ιδιαίτερα αιχμηρό εμφανίζεται στο θέμα του νέου Ενιαίου Φόρου Ακινήτων (ΕΦΑ), του οποίου την αποδοτικότητα αμφισβητεί προκαταβολικά σε βαθμό πολύ μεγαλύτερο απ' ό,τι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκθεση «τα στελέχη του ΔΝΤ έχουν έντονες αμφιβολίες για την ικανότητα των αρχών να εφαρμόσουν ένα σύστημα φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας τους επόμενους μήνες το οποίο να αντικαταστήσει από το 2014 το ισχύον σύστημα χωρίς σημαντικές απώλειες εσόδων».

Η έκθεση του ΔΝΤ περιλαμβάνει επιπλέον καυτά σημεία στους ακόλουθους τομείς:

• Αποκρατικοποιήσεις: Στον επόμενο έλεγχο η τρόικα δεν θα έχει διάθεση να συγχωρήσει τυχόν αστοχίες και καθυστερήσεις και ήδη προαναγγέλλει ότι θα εξεταστούν «αλλαγές που ενδεχομένως να χρειαστούν στις διαδικασίες αποκρατικοποιήσεων και στις σημερινές δομές», δηλαδή αλλαγή προσώπων στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων ή ακόμα και πέρασμα του ελέγχου του σε ιδιώτες ή σε έναν φορέα που θα βρίσκεται εκτός Ελλάδας. Ο φετινός εισπρακτικός στόχος προσγειώνεται στο 1,5 δισ. ευρώ, αλλά το 2014 θα φθάσει τα 3,5 δισ. ευρώ.

• Άνοιγμα αγορών προϊόντων και υπηρεσιών: Διαπιστώνει καθυστερήσεις και προβλέπει την πώληση μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων εκτός φαρμακείων μέσα στο 2013, τη μείωση των περιθωρίων κέρδους των φαρμακοποιών στο 15% από την 1η-1-2014 και την επανεξέταση-κατάργηση των εκπτώσεων στις ακτοπλοϊκές μεταφορές για ειδικές κατηγορίες όπως φοιτητές κ.ά.

• Υγεία: Θέτει θέμα μείωσης των γιατρών στον ΕΟΠΥΥ και αύξησης της κινητικότητας των γιατρών στο ΕΣΥ. Παράλληλα, ορίζει ότι το 50% των φαρμάκων στα νοσοκομεία πρέπει να είναι γενόσημα.

• «Κόκκινα» δάνεια: Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την αύξηση των «κόκκινων» δανείων το πρώτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς (πάνω από 27% η αύξηση στα νοικοκυριά και 31% στις επιχειρήσεις), βάζοντας στο τραπέζι την αναστολή της προστασίας των πλειστηριασμών στην πρώτη κατοικία.

Η πίεση προς τους Ευρωπαίους για χρέος και χρηματοδοτικό κενό

Το ΔΝΤ διαμηνύει ευθέως στους Ευρωπαίους εταίρους της χώρας μας ότι στο πλαίσιο του επόμενου ελέγχου της τρόικας τον Σεπτέμβριο θα ανοίξει το ζήτημα του χρέους και της κάλυψης των χρηματοδοτικών αναγκών. Όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζεται στην έκθεση, τον Σεπτέμβριο θα πρέπει «να διασφαλιστεί η επαρκής χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2014».

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το χρηματοδοτικό κενό φθάνει τα 10,9 δισ. ευρώ: 4,4 δισ. ευρώ το 2015 και άλλα 6,5 δισ. ευρώ το 2016. Παράλληλα, για φέτος και το 2014 τα κενά που έχουν εντοπιστεί έχουν κλείσει με πρόσθετα μέτρα, αλλά το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι θα πρέπει να επανεκτιμηθεί η κατάσταση το φθινόπωρο. Επιπροσθέτως, υπάρχει ζήτημα δημοσιονομικού κενού τα προσεχή έτη. Έτσι, τα αδιευκρίνιστα μέτρα υπολογίζονται σωρευτικά στα 3,4 δισ. ευρώ το 2015 και στα 4,1 δισ. ευρώ το 2016. Τα μέτρα που θα κλείσουν την τρύπα αυτή πρέπει να συμφωνηθούν τον Σεπτέμβριο. Για το 2017 το δημοσιονομικό κενό εκτιμάται σωρευτικά στα 4,3 δισ. ευρώ.

Το ΔΝΤ δεν ήθελε τη μείωση του ΦΠΑ

Εντελώς διαφορετική ήταν η προσέγγιση των δανειστών από αυτήν της ελληνικής κυβέρνησης αναφορικά με τον ΦΠΑ στην εστίαση. Το ΔΝΤ φέρεται να προέκρινε την αξιοποίηση του ποσού που εξοικονομήθηκε για φοροελαφρύνσεις. Φοβόντουσαν ότι δεν θα μειώσουν τις τιμές οι καταστηματάρχες και ότι επειδή αφορά ένα μικρό κομμάτι της αγοράς δεν θα είχε μεγάλη επίδραση στην οικονομία. Όμως λόγω του ότι θα είναι προσωρινό είπαν «ναι».

Τι ήθελε η τρόικα: Φοροελαφρύνσεις με στόχο να αυξηθεί η απασχόληση. Tη μείωση της φορολογικής σφήνας (tax wedge), δηλαδή της διαφοράς μεταξύ μισθολογικού κόστους (συν τις εργοδοτικές εισφορές) και του καθαρού μισθού που λαμβάνει ο μισθωτός. Εκτιμούν ότι το μεγάλο μέγεθος της φορολογικής σφήνας αποτρέπει τις προσλήψεις.

Η μόνιμη αντιπροσωπεία του ΔΝΤ στην Αθήνα εκφράζει ευθέως τη διαφωνία της με τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση, επικαλούμενη, μεταξύ άλλων, το «περιορισμένο δημοσιονομικό περιθώριο» και την «ανάγκη για προσπάθειες εστιασμένες σε πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις», όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, ώστε να περιοριστεί η διαφορά μεταξύ των καθαρών αμοιβών του εργαζόμενου και του κόστους για την επιχείρηση.