Bruegel: Μην πανηγυρίζετε το τέλος της ύφεσης

Σύμφωνα με τη Eurostat, στο δεύτερο τρίμηνο του 2013 η οικονομία των 17 κρατών-μελών της ευρωζώνης είχε αναπτυχθεί με ρυθμό 0,3% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του έτους. Επιπλέον καταγράφονται θετικά πρόσημα στον δείκτη επιχειρηματικής εμπιστοσύνης και σε άλλα συναφή μεγέθη. Κάποιοι σπεύδουν να προδικάσουν το τέλος της ύφεσης.

Όμως ο καθηγητής Γκούντραμ Βολφ, μιλώντας στην Deutsche Welle, υποστηρίζει ότι θα ήταν μάλλον πρόωρη μία παρόμοια πρόβλεψη. «Ασφαλώς τα τελευταία στοιχεία αποτελούν θετική έκπληξη, ιδιαίτερα αυτά από τη Γερμανία και τη Γαλλία, ενώ και η Πορτογαλία παρουσιάζει θετική εξέλιξη στο δεύτερο τρίμηνο. Θα ήθελα ωστόσο να προειδοποιήσω τους πάντες να μη σπεύσουν να πανηγυρίσουν από τώρα. Ακόμη υπάρχουν σημαντικά προβλήματα και αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε πολλή δουλειά τους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια».

Η μελλοντική ατζέντα περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, επισημαίνει ο Γκούντραμ Βολφ. «Ασφαλώς η φορολογική μεταρρύθμιση για τις επιχειρήσεις στη Γαλλία αξιολογείται θετικά. Κατά τη γνώμη μου, ωστόσο, δεν αρκεί για να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Xρειάζονται να γίνουν πολλά ακόμα και κυρίως η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος - κάτι πολύ σημαντικό μακροπρόθεσμα για τα δημόσια οικονομικά της χώρας».

Αγωνία για την ανεργία

Παρά τα όποια θετικά στοιχεία της Eurostat, η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα σε πολλές χώρες της ευρωζώνης και ιδιαίτερα στην Ελλάδα και στην Ισπανία. Ωστόσο για το 2014 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ανάπτυξη γύρω στο 1,2%. Θα μπορούσαν αυτοί οι ρυθμοί να συμβάλουν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας; Ο καθηγητής Βολφ φαίνεται απαισιόδοξος: «Όχι, αυτοί οι ρυθμοί ανάπτυξης ασφαλώς δεν επαρκούν για να αντιστρέψουν την εικόνα στην αγορά εργασίας. Ιδιαίτερα στη νότια Ευρώπη, η κατάσταση θα παραμείνει ως έχει και του χρόνου. Θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος μέχρι να δούμε βελτίωση».

Η Γερμανία παραμένει ατμομηχανή ανάπτυξης, ωστόσο οι δικές της επιδόσεις δεν αρκούν για να αντιστρέψουν το κλίμα. Εάν οι Γερμανοί ήθελαν από μόνοι τους να ανεβάσουν το συνολικό επίπεδο ανάπτυξης στην ευρωζώνη, τότε θα έπρεπε οι δικοί τους ρυθμοί να φτάσουν το 5%, συμπεριλαμβανομένου έστω του πληθωρισμού, υπολογίζει ο επικεφαλής του φημισμένου ινστιτούτου Bruegel των Βρυξελλών. «Η Γερμανία είναι η ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας με τα ισχυρότερα ποσοστά ανάπτυξης, αλλά και εκεί οι δείκτες αυτοί δεν ρκούν για να στηρίξουν την ανάπτυξη σε όλη την ευρωζώνη».

Στάση αναμονής για την Ελλάδα

Συγκεχυμένη παραμένει η κατάσταση στην Ελλάδα. Θετικά στοιχεία ανακοινώνονται κατά περιόδους, ωστόσο η γενική εικόνα δείχνει συνεχή μείωση του ΑΕΠ, αν και τον τελευταίο καιρό η μείωση εμφανίζεται μάλλον μικρότερη από το αναμενόμενο. Ο Γκούντραμ Βολφ θεωρεί ότι είναι πρόωρο να βγουν συμπεράσματα. «Το ΑΕΠ είναι κατά τι λιγότερο συρρικνωμένο σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη. Διερωτάται κανείς μήπως πρόκειται περί στατιστικού λάθους ή αν πράγματι έχουμε τα πρώτα αισιόδοξα σημάδια από την ελληνική οικονομία. Προς το παρόν διστάζω να μιλήσω για αντιστροφή του κλίματος. Η κατάσταση παραμένει δραματική, η ύφεση φτάνει το 4%», λέει ο επικεφαλής του ινστιτούτου Bruegel στην Deutsche Welle.

Αν όχι και στην Ελλάδα, τουλάχιστον στην υπόλοιπη ευρωζώνη υπάρχουν κάποιες θετικές ενδείξεις. Σχεδόν με λυρική διάθεση οι ειδικοί κάνουν λόγο για το «τρυφερό άνθος της ανάπτυξης» που πρέπει με κάθε τρόπο να προστατευθεί. Αλλά πώς θα γίνει αυτό; Κάποιοι επιμένουν κυρίως σε δομικές μεταρρυθμίσεις της οικονομίας και στην εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών, ενώ άλλοι στις κρατικές επενδύσεις, που θα λειτουργούσαν ως σπινθήρας για την ανάπτυξη.

Ο Γκούντραμ Βολφ δίνει προτεραιότητα στις μεταρρυθμίσεις που ακόμη εκκρεμούν σε χώρες της νότιας Ευρώπης, αλλά την ίδια στιγμή βλέπει την ανάγκη για πιο ενεργό ρόλο της Γερμανίας στο κομμάτι των κρατικών επενδύσεων: «Σήμερα στη Γερμανία έχουμε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά δημοσίων επενδύσεων σε ολόκληρη την Ε.Ε., γεγονός που προκαλεί έκπληξη αν αναλογιστούμε πόσο φθηνό είναι το χρήμα στη χώρα αυτή. Μάλιστα, η έλλειψη δημοσίων επενδύσεων είναι ιδιαίτερα αισθητή σε περιοχές όπως η παλαιά βιομηχανική κοιλάδα του Ρουρ. Θα πρότεινα λοιπόν στη Γερμανία να κάνει περισσότερα σε αυτόν τον τομέα».