Έρευνες πετρελαίου: Τρία αγκάθια πριν από τις υπογραφές

Τρία αγκάθια απειλούν να τινάξουν στον αέρα την υπογραφή των συμβάσεων για έρευνες πετρελαίου στις περιοχές Ιωαννίνων, Πατραϊκού και Κατάκολου.

Εκτός από την τεράστια καθυστέρηση στην προώθηση των διαδικασιών που σέρνεται κοντά δύο χρόνια τώρα, οι κοινοπραξίες που κρίθηκαν προτιμητέες στο πλαίσιο του διεθνούς διαγωνισμού έχουν να αντιμετωπίσουν την επίλυση τεράστιας σημασίας θεμάτων που έχουν άμεση σχέση με την οικονομική βιωσιμότητα των επενδύσεων και τη χρηματοδότησή τους από το τραπεζικό σύστημα.

Μάλιστα, όπως μαθαίνει το Euro2day.gr, στη χθεσινή συνάντηση του υπουργού ΠΕΚΑ Γιάννη Μανιάτη με την Καναδή ομόλογό του Diana McQueen, η τελευταία του έθεσε τα ζητήματα που έχουν ανακύψει λόγω της εμπλοκής και καναδικών εταιρειών.

Όπως αναφέρουν πηγές άμεσα εμπλεκομένων, η πραγματικότητα είναι ότι παρά τις τεράστιες καθυστερήσεις έχουν γίνει ουσιαστικές πρόοδοι για την υπογραφή των συμβάσεων έρευνας και εκμετάλλευσης, ιδίως το τελευταίο διάστημα. Tα σχετικά κείμενα, από νομικής τουλάχιστον πλευράς, είναι έτοιμα. Ωστόσο στις συναντήσεις των εκπροσώπων των αντισυμβαλλομένων (κοινοπραξίες - ελληνικό δημόσιο) που πραγματοποιούνται στο Λονδίνο, δεν υπάρχει ένδειξη για προσέγγισή τους στα συγκεκριμένα θέματα.

Ειδικότερα, και με βάση τις μέχρι στιγμής πληροφορίες, η υπογραφή των συμφωνιών προσκρούει πλέον στην επιμονή του ελληνικού δημοσίου να προβλέπεται υποχρεωτική έγκριση του υπουργικού συμβουλίου για να διαφοροποιηθεί η σύνθεση των κοινοπραξιών, οι οποίες αναλαμβάνουν την έρευνα και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.

Πρόκειται για τη διαδικασία farm out, πολύ κοινή στη συγκεκριμένη αγορά, όταν ένα μέλος της κοινοπραξίας μειώνει ή μεταβιβάζει τη συμμετοχή του σε αυτήν. Όπως λένε άνθρωποι της αγοράς, στις περισσότερες συμβάσεις παραχώρησης δεν τίθεται όρος κυβερνητικής έγκρισης. Κράτη που θέτουν παρόμοιο όρο τον περιορίζουν σε απλή υπουργική έγκριση και όχι σε έγκριση του υπουργικού συμβουλίου.

Η υποχρέωση αυτή, σύμφωνα με την πλευρά του Δημοσίου, προκύπτει από τον νόμο 4001. Ας σημειωθεί εδώ ότι στον προηγούμενο γύρο παραχωρήσεων του 1997 η γεώτρηση στον Δυτικό Πατραϊκό δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ από την εταιρεία Triton επειδή το δικαίωμα βέτο στην αλλαγή της σύνθεσης της κοινοπραξίας το είχαν τα ΕΛ.ΠΕ. τα οποία και αρνήθηκαν να εγκρίνουν σχετικό αίτημα της αμερικανικής εταιρείας.

Ο φόβος των ανατροπών

Το δεύτερο αγκάθι έχει να κάνει με τη διασφάλιση των κοινοπραξιών έναντι πιθανών αλλαγών που με κυβερνητικές αποφάσεις θα προκύψουν στην απόδοση των επενδύσεων. Κυρίως δε σε φορολογικές αλλαγές.

Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το Euro2day.gr, όλες οι εταιρείες που συμμετέχουν στη διαδικασία ζητούν να τεθούν όροι διασφάλισης (stabilization clause), ώστε σε περίπτωση που, για παράδειγμα, αυξηθεί ο συντελεστής φορολόγησης πέραν του 26% που είναι σήμερα, να δίνει η σύμβαση το δικαίωμα στον επενδυτή να ζητήσει την εξισορρόπηση του κόστους που θα επιφέρει μια παρόμοια αλλαγή. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει με μείωση των δικαιωμάτων ανά βαρέλι που εισπράττει το Δημόσιο (royalties).

Την άρνησή του να δεχτεί το συγκεκριμένο αίτημα το ελληνικό δημόσιο τη στηρίζει στο ότι παρόμοιοι όροι διασφάλισης προβλέπονται μόνο σε συμβάσεις με τριτοκοσμικά κράτη και κάτι τέτοιο είναι πραγματικότητα. Ωστόσο, μετά από όσα έχουν δει και έχουν ακούσει οι επενδυτές, ποιος τους εγγυάται ότι μια επόμενη κυβέρνηση δεν θα θελήσει να αυξήσει τα δημόσια έσοδα επαναλαμβάνοντας το πρότυπο της σημερινής;

Το ζήτημα, όπως το θέτουν οι εταιρείες, είναι ότι χωρίς τις διασφαλίσεις αυτές δύσκολα οι επενδύσεις στην εκμετάλλευση υδρογονανθράκων θα βρουν χρηματοδότηση από το τραπεζικό σύστημα.

Τέλος, κι επίσης σημαντικό, είναι το γεγονός ότι δεν έχει τεθεί μέχρι στιγμής χρονοδιάγραμμα υπογραφής των συμβάσεων. Η διαδικασία έως τώρα είχε διάρκεια 20 μηνών, ενώ ακόμη και μετά την υπογραφή των συμβάσεων, αν και όποτε γίνει αυτή, είναι άγνωστο πότε αυτές θα τεθούν σε ισχύ. Ο λόγος είναι ότι ο υπουργός ΠΕΚΑ είχε την πρωτότυπη ιδέα οι συμβάσεις να επικυρωθούν από τη Βουλή, αφού λάβουν τη μορφή νομοσχεδίων.

Σημειώνεται ότι ορισμένες από τις ξένες εταιρείες που συμμετέχουν σε κοινοπραξίες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο και ήδη δέχονται ισχυρές πιέσεις από τους μετόχους τους, κυρίως τους μικρούς, για έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τα σχέδια έρευνας στην Ελλάδα.