Σαρωτικό ...λίφτινγκ στην χωροταξική νομοθεσία

Το σημερινό χαοτικό καθεστώς στις χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις επιχειρεί να ανατρέψει το υπουργείο Περιβάλλοντος με το σχέδιο νόμου που τέθηκε από εχθές σε δημόσια διαβούλευση.

Σήμερα για την αδειοδότηση ακόμα και μιας μεγάλης επένδυσης οι αρμόδιοι καλούνται να αντιμετωπίσουν ακόμα και επτά διαφορετικά επίπεδα χωροταξικού / πολεοδομικού σχεδιασμού τα οποία ενίοτε συγκρούονται μεταξύ τους. Έτσι απαιτούνταν χρόνια και πολυετείς δικαστικές διαμάχες προκειμένου να συμφωνήσουν μεταξύ τους οι αρμόδιοι για το χωροταξικό σχεδιασμό σε κάθε ένα από τα επτά επίπεδα!

Με το σχέδιο νόμου επιδιώκεται η απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου και η επιτάχυνση των διαδικασιών χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Καθορίζονται επακριβώς οι αρμοδιότητες, τα επίπεδα σχεδιασμού και ελέγχου, αποφεύγονται οι αλληλεπικαλύψεις. Προβλέπεται, επίσης, πως όλα τα αποτελέσματα του σχεδιασμού συγκεντρώνονται ηλεκτρονικά σε ενιαία βάση δεδομένων του ΥΠΕΚΑ και αποτυπώνονται στα ψηφιακά υπόβαθρα της ΕΚΧΑ (πρώην «Κτηματολόγιο»).

Ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός απλουστεύεται και μειώνονται τα επίπεδα σχεδιασμού από επτά σε τέσσερα. Στο υπουργείο Περιβάλλοντος υποστηρίζουν πως «ταυτόχρονα όλες οι διαδικασίες θα έχουν μία κεντρική αξιολόγηση, παρακολούθηση και δέσμευση ολοκλήρωσης σε συγκεκριμένο χρόνο, με οργανωμένο τρόπο. Με αυτόν τον τρόπο καταπολεμούνται αποτελεσματικά παθογένειες του παρελθόντος με τις αέναες και ατελέσφορες διαδικασίες σχεδιασμού».

Τα τέσσερα επίπεδα Χωροταξικών και Πολεοδομικών κατευθύνσεων είναι τα εξής: Το πρώτο είναι η Εθνική Χωροταξική Πολιτική (Ε.Χ.Π) και Στρατηγικό Χωροταξικό Πλαίσιο (Σ.Χ.Π).

Μέσω των Σ.Χ.Π. επιχειρείται η χωρική οργάνωση είτε εθνικών πόλων και αξόνων ανάπτυξης, είτε ολόκληρων επιχειρηματικών κλάδων, είτε ειδικών περιοχών (π.χ. αιγιαλός, νησιωτικές περιοχές, προβληματικές περιοχές από οικονομικής πλευράς), αλλά και για «την προώθηση σχεδίων, προγραμμάτων ή έργων χωρικής ανάπτυξης μείζονος σημασίας».

Το δεύτερο επίπεδο είναι η Περιφερειακή Χωροταξική Στρατηγική (ΠΕΧΩΣ) που περιλαμβάνει τους βασικούς άξονες και τους μεσοπρόθεσμους στόχους χωρικής ανάπτυξης και διάρθρωσης στο επίπεδο κάθε Περιφέρειας. Στην ίδια βαθμίδα σχεδιασμού και ρυθμίσεων εντάσσεται το Μητροπολιτικό Σχέδιο Αττικής το οποίο καταλαμβάνει το σύνολο της Περιφέρειας Αττικής καθώς και η Περιφερειακή στρατηγική για την Κεντρική Μακεδονία.

Το τρίτο επίπεδο είναι το Τοπικό Χωρικό Σχέδιο (Τ.Χ.Σ) και Ειδικό Χωρικό Σχέδιο (Ε.Χ.Σ). Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια καθορίζουν την οργάνωση των χρήσεων γης καθώς και τους γενικούς όρους δόμησης και περιορισμούς δόμησης και κάθε άλλο μέτρο, όρο ή περιορισμό που απαιτείται για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση της περιοχής ενός πρωτοβαθμίου ΟΤΑ.

Τα ειδικά χωρικά σχέδια αφορούν στη χωρική οργάνωση και ανάπτυξη περιοχών που μπορεί να λειτουργήσουν ως υποδοχείς σχεδίων, έργων και προγραμμάτων υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας είτε για να αντιμετωπισθούν κρίσιμα προβλήματα χρήσεων γης.

Το τέταρτο επίπεδο είναι τα Ρυμοτομικά Σχέδια τα οποία «αποτελούν την εξειδίκευση, τεχνική και λεπτομερειακή εφαρμογή των υπερκείμενων επιπέδων σχεδιασμού του χώρου και αποσκοπούν στην επιλογή των προσφορότερων τρόπων λειτουργίας, παραγωγής, οργάνωσης και διαχείρισης του δομημένου περιβάλλοντος και την εξασφάλιση έγκαιρα της αναγκαίας γης για τη βιώσιμη ανάπτυξη των περιοχών».

Με το σχέδιο νόμου καταργείται το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και τα Ρυθμιστικά Σχέδια, ως επίπεδα σχεδιασμού, καθώς δημιουργούσαν συγκρούσεις και αλληλεπικαλύψεις με άλλα επίπεδα σχεδιασμού. Οι προβλέψεις των ρυθμιστικών σχεδίων ενσωματώνονται στον περιφερειακό σχεδιασμό. Στο Περιφερειακό Σχεδιασμό υποχρεωτικά αναλύεται ο κάθε Δήμος της οικείας Περιφέρειας και δίδονται οι βασικές κατευθύνσεις για τη χωροταξική ανάπτυξή του.

Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια και τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια αποτελούν το κανονιστικό πλαίσιο σε τοπικό επίπεδο που ρυθμίζει όλες τις παραμέτρους χωρικής ανάπτυξης και δημιουργεί την επενδυτική ασφάλεια. Το Ρυμοτομικό Σχέδιο πλέον απλοποιείται αφού ο κύριος στόχος του εντοπίζεται στο σχεδιασμό της ρυμοτομίας, καθώς και της εφαρμογής της και έτσι απλοποιούνται και οι τροποποιήσεις του.

Ένας από τους κύριους στόχους του νέου πλαισίου είναι η ψηφιοποίηση και ηλεκτρονική καταγραφή των θεσμικών γραμμών, πληροφοριών, όρων και χρήσεων γης έως το 2020 καθώς και η κωδικοποίηση όλων των διατάξεων χωροταξικού και πολεοδομικού δικαίου. Τέλος, ανασυγκροτείται και διευρύνεται το Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας, προκειμένου να διευρυνθεί η δυνατότητα θεσμικής διαβούλευσης με τους παραγωγικούς φορείς και την κοινωνία των πολιτών για θέματα χωροταξίας, πολεοδομίας και οργάνωσης του χώρου.

*Δείτε το σχέδιο νόμου και την αιτιολογική έκθεση στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό"