Οι προτάσεις του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου για αλλαγές στον πτωχευτικό κώδικα

Άμεσα προτίθεται η Κυβέρνηση να νομοθετήσει για την αλλαγή του Πτωχευτικού Κώδικα, με έμφαση στην Δεύτερη Ευκαιρία στους έντιμους επιχειρηματίες που έπεσαν έξω και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών κατέθεσε τις προτάσεις του "για έναν πραγματικά αναπτυξιακό Πτωχευτικό Κώδικα" όπως σημειώνει σε σχετική ανακοίνωση.

Το επιμελητήριο υπενθυμίζει ότι έως τις 12 Μαρτίου 2015 θα πρέπει να εφαρμοστούν οι βασικές Αρχές της Σύστασης της Ε.Ε. προς τα κράτη μέλη σχετικά με την παροχή δεύτερης ευκαιρίας σε επιχειρηματίες, και την αφερεγγυότητα, περιορίζοντας, εφόσον είναι δυνατόν, το χρόνο απαλλαγής και εκκαθάρισης των οφειλών για έναν έντιμο επιχειρηματία μετά την πτώχευση σε τρία έτη κατ' ανώτατο όριο

Το επιμελητήριο υπενθυμίζει ότι είναι προφανές πως υπολείπεται σημαντικά το πτωχευτικό μας δίκαιο αφού στην διεθνή κατάταξη του DOING BUSINESS βρισκόμαστε, παρά τις αλλαγές που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, στην 87η θέση. Πολύ ψηλά βρίσκονται χώρες που εφαρμόζουν το Βρετανικό Εμπορικό Δίκαιο όπως το Ηνωμένο Βασίλειο (7), η Ιρλανδία (8) και το Χονγκ Κονγκ (19).

Ομάδα Εργασίας ασχολήθηκε εντατικά με το ζήτημα της αλλαγής του Πτωχευτικού Κώδικα, αφού μελέτησε τους πτωχευτικούς κώδικες της Ιρλανδίας, του Βελγίου, του Ηνωμένου Βασιλείου και του Χονγκ Κονγκ και ετοίμασε σειρά από προτάσεις.

Πρώτη επισήμανση είναι ότι στην κατάρτιση του νέου Πτωχευτικού Κώδικα επιβάλλεται να συμμετάσχει και το υπουργείο Ανάπτυξης (εκτός από το υπουργείο Δικαιοσύνης που συντάσσει αποκλειστικά των Πτωχευτικό Κώδικα) και φυσικά οι φορείς των επιχειρήσεων όπως τα επιμελητήρια.

Επισημαίνει το επιμελητήριο ότι οι προτάσεις αποτελούν μια βάση για διάλογο, με βάση και την εμπειρία Ευρωπαϊκών χωρών με επιτυχημένους Πτωχευτικούς Κώδικες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οπως π.χ. για το διαχωρισμό κριτηρίων των πτωχών σε έντιμους και μη.

Τα βασικά σημεία των προτάσεων για την αλλαγή του Πτωχευτικού Κώδικα είναι τα ακόλουθα.

1. Δημιουργείται Οργανισμός Πτωχεύσεων που ασχολείται αποκλειστικά με τις Πτωχεύσεις νομικών προσώπων και με τους συνδίκους πτώχευσης.
2. Δημιουργείται Μητρώο Αφερεγγυότητας στο οποίο τηρούνται όλες οι διαδικασίες μιας πτώχευσης και στο οποίο ανακοινώνονται δημοσίως οι σχετικές πληροφορίες.
3. Ορίζεται ακριβώς τι εστί Αφερεγγυότητα, η αδυναμία μιας επιχείρησης να καλύψει με ρευστό τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της.
4. Αλλάζει η διαδικασία διαπίστωσης της αφερεγγυότητας, αλλαγή που θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στο επιχειρείν συνολικά. Η αδυναμία κάλυψης κάθε λογής βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων είναι το σημάδι της αφερεγγυότητας. Η διαπίστωση της γίνεται ιδιαιτέρως εύκολη και άμεσα ξεκινάει η εκκαθάριση της επιχείρησης. Βασική συνέπεια της αλλαγής αυτής είναι η αλλαγή νοοτροπίας στο επιχειρείν που στηρίζεται στην πίστωση, ενισχύεται το επιχειρείν που ασχολείται με την χρηματοροή (cash flow) ως βασικός παράγοντας λειτουργίας της επιχείρησης. Αλλάζει η νοοτροπία σε όσους δίνουν πίστωση και σε όσους λαμβάνουν πίστωση (προμηθευτές, τράπεζες κλπ). Ο επιχειρηματίας επικεντρώνεται στις θετικές χρηματοροές, άρα σε μεγαλύτερη αποδοτικότητα της επιχείρησης.
5. Αλλάζει ριζικά η αντιμετώπιση των επιχειρηματιών που κατέστησαν αφερέγγυοι με άμεσο διαχωρισμό τους σε έντιμους και μη, διαχωρισμό που επιβάλει πλέον και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα κριτήρια διαχωρισμού αφορούν κριτήρια επιχειρηματικού χαρακτήρα και εφαρμόζονται με επιτυχία σε χώρες με προηγμένο Πτωχευτικό Δίκαιο. Ο έντιμος σύντομα αποκτάει το δικαίωμα σε επόμενη επιχειρηματική ευκαιρία (Δεύτερη Ευκαιρία), απαλλάσσεται από κάθε λογής ποινικές και αστικές ευθύνες (λόγω έλλειψης δόλου), διαγράφεται το μεγαλύτερο μέρος των χρεών του. Ο ανέντιμος (στατιστικά ποσοστό 3%-6%) αντιμετωπίζει ποινικές ευθύνες και άλλες δυσμενείς συνέπειες (πχ στέρηση Δεύτερης Ευκαιρίας).

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΠΤΩΧΕΥΤΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ

ΑΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑ

Ως αφερεγγυότητα ορίζεται η αδυναμία μιας επιχείρησης να καλύψει με ρευστό τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Για να γίνει ο εντοπισμός αυτός ιδρύεται διαδικασία έγγραφης ενημέρωσης της επιχείρησης από τον πιστωτή, αφού έχει μεσολαβήσει διάστημα 90 ημερών από την παράδοση των αγαθών/υπηρεσιών και με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει άλλου είδους έγγραφη συμφωνία. Εάν σε διάστημα 15 ημερών από την ειδοποίηση η επιχείρηση δεν εξοφλήσει τις υποχρεώσεις της ή δεν προβάλει νόμιμες αντιρρήσεις ή δεν διακανονίσει τις οφειλές της με τρόπο αποδεκτό από τον πιστωτή τότε ξεκινάει η διαδικασία αφερεγγυότητας (Παρατήρηση: λόγω της παρατεταμένης κρίσης η παρούσα ρύθμιση θα διαμορφωθεί σταδιακά και ανάλογα με τις σχετικές αποφάσεις).
Στην περίπτωση της έντιμης αφερεγγυότητας τα υφιστάμενα χρέη διαγράφονται έως το πολύ δύο χρόνια μετά την έναρξη της αφερεγγυότητας της επιχείρησης.

Ο αφερέγγυος θα δίνει για διάστημα 2 ετών ποσοστό του εισοδήματός του της τάξεως του 25%-30% για τα χρέη του παρελθόντος. Στην συνέχεια όλα τα άλλα χρέη εξαλείφονται

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΕΝΤΙΜΩΝ ΑΠΟ ΜΗ ΕΝΤΙΜΟΥΣ ΠΤΩΧΟΥΣ

Ο Σύνδικος Πτώχευσης (Σ.Π.), αμέσως μόλις αναλαμβάνει την εκκαθάριση μιας επιχείρηση, πραγματοποιεί έρευνα για το αν ο επιχειρηματίας είναι έντιμος ή όχι.

Τα κριτήρια δεν είναι αυστηρά νομικά αλλά λαμβάνουν υπόψη την λειτουργία του επιχειρείν καθώς και τις ιδιαιτερότητες της επιχείρησης και του κλάδου στον οποίο αυτή δραστηριοποιείται. Εξετάζει αν υπήρξε άσκοπο ξόδεμα των πιστώσεων, αδικαιολόγητες πληρωμές προς τα μέλη της οικογένειας, αδικαιολόγητη εκποίηση περιουσίας της επιχείρησης, μη παράδοση πληρωμένων αγαθών, υποτιμημένες συναλλαγές, ύποπτες συναλλαγές (ιδίως με επιχειρήσεις που ανήκουν ή διαχειρίζονται άμεσα ή έμμεσα σε/από διευθυντικά πρόσωπα της πτωχευμένης επιχείρησης), επιλεκτικές πληρωμές στην κρίσιμη περίοδο, λήψη δανείου ενώ γνώριζε ότι δεν μπορεί να το αποπληρώσει, απάτη κλπ.

Αν ο αφερέγγυος έχει πτωχεύσει και πάλι εντός των προηγούμενων 10 ετών καθίσταται ανέντιμος, αφού εξεταστούν οι ειδικοί λόγοι που τον οδήγησαν στην νέα πτώχευση. Αν οι λόγοι είναι επαρκείς για να εξηγήσουν την μη δόλια νέα πτώχευση τότε χαρακτηρίζεται ως έντιμος.

Ο Σ.Π. μπορεί να ζητήσει από το Δικαστήριο με την διαδικασία της προσωρινής διαταγής, άμεσα με την ανάληψη του ελέγχου μιας επιχείρησης, περιοριστικά μέτρα όπως: δέσμευση της περιουσίας τους, άμεση απαγόρευση διεύθυνσης άλλης επιχείρησης κλπ, για τους υπευθύνους αυτής, ή για κάθε άλλο συνδεδεμένο πρόσωπο που αιτιολογημένα θα κρίνει ότι έχει προσωπική ευθύνη.

Οι επιχειρηματίες που διαπιστώνεται ότι ανέντιμα έπεσαν έξω θα οδηγούνται στην ποινική Δικαιοσύνη και θα έχουν δυσμενείς συνέπειες στο μέλλον στην προσπάθειά τους να επιχειρήσουν και πάλι. Όλοι οι άλλοι θα επανέρχονται άμεσα στο επιχειρείν.

Οι έντιμοι επιχειρηματίες που αποκτούν δικαίωμα στην Δεύτερη Ευκαιρία (Δ.Ε.) θα έχουν ίδια δικαιώματα με τους μη πτωχεύσαντες για συμμετοχή σε υποστηρικτικά προγράμματα (βλ. ΕΣΠΑ), συμμετοχή σε Διαγωνισμούς του Δημοσίου κλπ.

Ο αποκλεισμός του πτωχευμένου έντιμου επιχειρηματία θα έχει μέγιστη διάρκεια ένα έτος, αποκλείονται οι με οποιοδήποτε τρόπο και από οποιονδήποτε «ισόβιες κυρώσεις» για τους έντιμους επιχειρηματίες.
Η νέα επιχείρηση που θα ξεκινήσει ο πτωχευμένος δεν δύναται να γίνει αντικείμενο κατάσχεσης. Η απαγόρευση αφορά την ίδια την επιχείρηση ως νομικό πρόσωπο (μετοχές), τα περιουσιακά στοιχεία της, τις απαιτήσεις της, τα διαθέσιμά της και γενικά οτιδήποτε περιουσιακό στοιχείο της. Οι τραπεζικοί λογαριασμοί της νέας επιχείρησης δεν δεσμεύονται για χρέη του παρελθόντος λόγω εμπλοκής του πτωχού.

ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ

Καμία ποινική ευθύνη δεν βαρύνει τον πτωχεύσαντα που διαπιστώθηκε ότι πτώχευσε χωρίς δόλο. Οι ποινές των ποινικών δικαστηρίων για τους μη έντιμους πτωχούς θα είναι ποινή φυλάκισης έως 10 έτη, ή/και χρηματικό πρόστιμο.

Επιβάλλεται στους μη έντιμους πτωχούς απαγόρευση διεύθυνσης επιχείρησης (άμεσα ή έμμεσα (σκιώδης) για διάστημα 2-10 ετών. Η συγκεκριμένη απαγόρευση μπορεί να αρθεί μόνο με απόφαση Δικαστηρίου και για σοβαρούς λόγους. Για λόγους προστασίας του Δημοσίου Συμφέροντος οι ποινές απαγόρευσης διεύθυνσης αναρτώνται, με τα πλήρη στοιχεία του τιμωρημένου, στο Μ.Α. και ενημερώνουν κάθε ενδιαφερόμενο για το χρονικό διάστημα της απαγόρευσης.

ΣΧΕΔΙΟ ΑΜΕΣΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΤΩΧΕΥΜΕΝΩΝ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ

Με δεδομένο ότι σήμερα δεκάδες χιλιάδες επιχειρηματίες έχουν καταστεί αφερέγγυοι και η καθιέρωση μιας πολύμηνης διαδικασίας δεν είναι δυνατόν να ευοδώσει (λόγω του μεγάλου όγκου των πτωχευμένων) προτείνουμε τα ακόλουθα:

Θεωρούνται ως έντιμοι προσωρινά όλοι όσοι τέθηκαν σε καθεστώς αφερεγγυότητας. Τα στοιχεία τους αναρτώνται σε ειδική ιστοσελίδα του Ο.Π. Όποιος κατέχει στοιχεία περί της μη έντιμης πτώχευσης τους έχει δυνατότητα να κάνει σχετική αναφορά στον Ο.Π. εντός 3 μηνών από την ανάρτηση των στοιχείων του αφερέγγυου. Το τι στοιχεία συνιστούν ανέντιμη πτώχευση τα καταγράφει ο Ο.Π. και κατευθύνει τους ενδιαφερόμενους σχετικά.
Αν στο διάστημα 3 μηνών ουδείς θέσει θέμα για ένα πτωχευμένο τότε αυτός αυτόματα θεωρείται έντιμος.

ΓΕΝΙΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η αλήθεια είναι ότι εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίοι, έχουν πτωχεύσει με οφειλές σε προμηθευτές, τράπεζες, δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία και η δυνατότητα να επιχειρήσουν και πάλι είναι μηδενική.

Δεν υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα στους έντιμους και στους δόλιους επιχειρηματίες, των οποίων η επιχείρηση πτώχευσε. "Παρατηρούμε ότι ένας εγκληματίας έγκλειστος στις φυλακές για βαριά αδικήματα μπορεί να επιχειρήσει (μέσα από τις φυλακές) επειδή έχει φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα ενώ ο έντιμος που έπεσε έξω αδυνατεί" σημειώνει το επιμελητήριο.

Η πολιτική παραγωγής νέων επιχειρηματιών είναι λιγότερο αποδοτική συγκριτικά με την πολιτική της Δεύτερης Ευκαιρίας στους έντιμους επιχειρηματίες που απέτυχαν την πρώτη ή την δεύτερη φορά αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των έμπειρων εργοδοτών είναι πλέον εκτός αγοράς με αδυναμία συνέχισης, αφού λόγω πτώχευσης αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητα εμπόδια, καταδικάζονται σε «Ισόβια Δεσμά». Η προσμονή άμεσα πολλών νέων θέσεων εργασίας από εργαζόμενους που θα γίνουν εργοδότες, από «καθαρούς» εργοδότες που δεν «μολύνθηκαν» από την κρίση, από νέους (σε ηλικία) εργοδότες δείχνει μη πειστική για το άμεσο μέλλον.

Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2011 σε 33 ευρωπαϊκές χώρες για την λεγόμενη «δεύτερη ευκαιρία»:
1. μόλις το 4%-6% των πτωχεύσεων είναι δόλιες (ανάλογο ποσοστό ισχύει και στην Αγγλία)
2. οι επιχειρηματίες που έπεσαν έξω, οι οποίοι «κουβαλάνε» τεράστια συσσωρευμένη εμπειρία, προτιμούν να συνεχίσουν με νέα επιχείρηση παρά ως υπάλληλοι
3. η δυσκολία για την Δεύτερη Ευκαιρία (το στίγμα του αποτυχημένου) αποθαρρύνει πάρα πολλούς μελλοντικούς επιχειρηματίες να ξεκινήσουν μια νέα επιχείρηση
4. η έρευνα δείχνει ότι οι επιχειρηματίες που παίρνουν Δεύτερη Ευκαιρία, αφού απέτυχαν, προσφέρουν περισσότερες θέσεις εργασίας και πωλήσεις ταχύτερα από ότι οι νέοι επιχειρηματίες.