Τα μυστικά του Κώδικα Δεοντολογίας στα «κόκκινα» δάνεια

Τον δρόμο για να ξεκινήσουν οι ρυθμίσεις των κόκκινων δανείων στη βάση τυποποιημένων κριτηρίων ανοίγει ο Κώδικας Δεοντολογίας των Τραπεζών που εγκρίθηκε χθες από την Τράπεζα της Ελλάδος και πρόκειται να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το επόμενο διάστημα.

Συγκεκριμένα, με τον Κώδικα Δεοντολογίας, προβλέπονται τα βήματα, οι προθεσμίες και το ελάχιστο περιεχόμενο ενημέρωσης που οφείλουν να παρέχουν οι τράπεζες στους δανειολήπτες, και αντίστροφα. Οι διαδικασίες αυτές είναι πιο απαιτητικές για τις περιπτώσεις δανειοληπτών των οποίων ο αποχαρακτηρισμός ως συνεργάσιμων μπορεί να έχει ως συνέπεια τον εκπλειστηριασμό της κατοικίας όπου οι ίδιοι διαμένουν.

Οι όποιες ρυθμίσεις λοιπόν για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της αδυναμίας πληρωμής δόσεων κυρίως σε στεγαστικά δάνεια και του κινδύνου των πλειστηριασμών ακινήτων που απελευθερώνονται από τον Ιανουάριο του 2015 θα γίνονται στη βάση του Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών, σε συνδυασμό με το πλαίσιο για τους συνεργάσιμους δανειολήπτες και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.

Ήδη το Συμβούλιο Ιδιωτικού Χρέους έχει καθορίσει τις εύλογες μηνιαίες δαπάνες διαβίωσης, οι οποίες για μια τετραμελή οικογένεια ανέρχονται στα 1.347 ευρώ καθαρά (δηλαδή χωρίς δαπάνες για φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, ενοίκια ή δόσεις δανείου).

Πάντως σε κάθε περίπτωση εφόσον ο οφειλέτης δεν μπορεί να εξυπηρετήσει την παρεχόμενη ρύθμιση, διατηρεί το δικαίωμα προσφυγής του στον ν. 3869/2010, όπως τροποποιήθηκε από τον ν.4161/2013 όπου δικαστικά θα προσδιοριστεί η διευθέτηση της οφειλής.

Σε ό,τι αφορά τα μη εξυπηρετούμενα επιχειρηματικά δάνεια, προωθείται νομοθετική ρύθμιση η οποία θα παρουσιαστεί επίσημα εφόσον λάβει την έγκριση της τρόικας.

Όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Ανάπτυξης Νίκος Δένδιας "στόχος της κυβέρνησης είναι να μπορέσουν οι βιώσιμες επιχειρήσεις, όχι μόνο οι μεγάλες αλλά και οι μικρομεσαίες, να απεγκλωβιστούν από το αδιέξοδο στο οποίο έχουν εισέλθει και να εξυγιανθούν. Να μπορέσουν να διευκολυνθούν ειδικότερα ως προς το σκέλος των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών, το οποίο πολλές φορές είναι αδύνατον να αποπληρωθεί λόγω των μεγάλων προσαυξήσεων".

Οι τρεις βασικοί τύποι ρυθμίσεων του Κώδικα Δεοντολογίας

Βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις: Πρόκειται για ρυθμίσεις με διάρκεια μικρότερη των 5 ετών και επιλέγονται συνήθως σε περιπτώσεις όπου οι δυσκολίες αποπληρωμής κρίνονται βάσιμα προσωρινές.

Ως λύσεις προτείνονται: η καταβολή μόνο τόκων, μειωμένες δόσεις, προκαθορισμένη περίοδος αναστολής πληρωμών, αναβολή πληρωμής δόσης/εων, τακτοποίηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, συνήθως μέσω συμφωνίας ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων και διατήρηση της απαίτησης για το άληκτο υπόλοιπο, αλλά και κεφαλαιοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών.

Μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις: Αφορά ρυθμίσεις με διάρκεια μεγαλύτερη των 5 ετών με στόχο τη μείωση της δόσης, σε συνδυασμό με αύξηση του αριθμού τους και παράταση του χρόνου αποπληρωμής.

Μεταξύ των λύσεων που προτείνονται είναι: μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου, αλλαγή τύπου επιτοκίου από κυμαινόμενο σε σταθερό ή αντίστροφα, παράταση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου, πρόσθετη εξασφάλιση και μερική διαγραφή χρεών, αλλά και διαχωρισμό της χορήγησης. Δηλαδή, όταν ένα πιστωτικό ίδρυμα συμφωνεί να διαχωρίσει ένα π.χ. ενυπόθηκο δάνειο δανειολήπτη σε δύο τμήματα:

i. ένα ενυπόθηκο δάνειο το οποίο ο δανειολήπτης εκτιμάται ότι μπορεί να αποπληρώνει με βάση την υφιστάμενη και την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής αυτού και

ii. στο υπόλοιπο τμήμα του αρχικού δανείου, το οποίο τακτοποιείται μεταγενέστερα με ρευστοποίηση περιουσίας ή με άλλου είδους διευθέτηση, η οποία συμφωνείται εξαρχής από τα δύο μέρη.

Οριστική διευθέτηση: Στη συγκεκριμένη περίπτωση ορίζεται οποιαδήποτε μεταβολή του είδους συμβατικής σχέσης μεταξύ του πιστωτικού ιδρύματος και του δανειολήπτη ή ο τερματισμός αυτής με στόχο την οριστική τακτοποίηση της απαίτησης του πιστωτικού ιδρύματος έναντι του δανειολήπτη.

Σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να συνδυάζεται με παράδοση (εθελοντική ή υποχρεωτική) της εμπράγματης εξασφάλισης στο πιστωτικό ίδρυμα προς μείωση του συνόλου της απαίτησης ή ακόμη και με ρευστοποίηση των εξασφαλίσεων προς κάλυψη της απαίτησης.

Ενδεικτικά προτείνονται:

- Εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου, χωρίς να απαιτηθεί προσφυγή σε δικαστικές ενέργειες εκ μέρους του πιστωτικού ιδρύματος.

- Μετατροπή σε χρηματοδοτική μίσθωση.

- Πώληση και ενοικίαση.

- Μεταβίβαση - πώληση του δανείου/αναπροσαρμοσμένο υπόλοιπο σε άλλο ίδρυμα, πιστωτή ή χρηματοδοτικό σχήμα αλλά και ανταλλαγή με στεγαστικό δάνειο μικρότερης αξίας.