Αμφίπολη: Ο τρίτος θάλαμος και το κρυμμένο μυστικό του τάφου

Για την εξέλιξη των ανασκαφών στον λόφο Καστά της Αρχαίας Αμφίπολης μίλησε, χθες το βράδυ, η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη, από τη Δράμα, όπου το Ίδρυμα Μακεδονικού Βραβείου την τίμησε με το «Μακεδονικό Βραβείο 2014».

«Αν πραγματικά ο τάφος έχει συληθεί, σημαίνει ότι ήταν κάποιος πολύ μεγάλος εκεί πέρα, πολύ σημαντική προσωπικότητα, που βέβαια δεν θα τον άφηναν οι τυμβωρύχοι των αρχαίων χρόνων, αλλά πάντα ελπίζουμε και λέμε "εντάξει υπάρχει αυτή η πιθανότητα", αλλά ποτέ κανείς δεν ξέρει τι θα βρει» δήλωσε, μεταξύ άλλων, η αρχαιολόγος, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων.

Αναφερόμενη στην εξέλιξη των ανασκαφών στον λόφο Καστά, διευκρίνισε ότι «δεν υπάρχει άλλος θάλαμος» και πρόσθεσε: «Αυτό που λέγαμε για 4ο θάλαμο δεν ήταν αποδεδειγμένο. Είχαμε πει ότι η ανασκαφική έρευνα θα δείξει αν υπάρχει ή δεν υπάρχει. Είχε γίνει μία γεωλογική τομή και υπήρχαν σκέψεις ότι ίσως ήταν κάποια μικρή πόρτα, κάποιο άνοιγμα. Δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ήταν ένας δόμος που έχει πέσει. Δουλεύουμε στον 3ο θάλαμο και περιμένουμε να δούμε τι θα μας δείξει».

Ερωτηθείσα πώς εξηγεί την εύρεση των τμημάτων των σφιγγών στο εσωτερικό του τρίτου θαλάμου, η κ. Περιστέρη απάντησε: «Υπάρχουν πολλά μυστήρια για την ανασκαφή μας που θα πρέπει να λύσουμε, αφού τελειώσει η ανασκαφή και αφού κάνουμε τη μελέτη. Πριν από τη μελέτη είναι νωρίς να πούμε οτιδήποτε. Θέλει χρόνο».

Όσο για το πότε θα γνωρίζουμε τον νεκρό του τάφου, απάντησε πως «η ανασκαφή είναι αυτή που δείχνει».

Σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ αν πρόκειται να συναντήσουμε καταπακτή στο πάτωμα του τρίτου θαλάμου, η αρχαιολόγος σημείωσε πως «υπάρχουν πολλά που ακούγονται, αλλά για τη δική μας ανασκαφή δεν μπορούμε να πούμε τίποτα, αν πρώτα δεν το αγγίξουμε με τα χέρια μας».

Λίγο πριν από τις παραπάνω δηλώσεις, σε μια αίθουσα κατάμεστη από κόσμο, στο αμφιθέατρο του δημοτικού Ωδείου Δράμας, η Προϊσταμένη της ΚΗ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη, σε ειδική εκδήλωση που έγινε προς τιμήν της από το Ίδρυμα Μακεδονικού Βραβείου, τιμήθηκε για τη συνολική προσφορά της στο πολιτιστικό και επιστημονικό γίγνεσθαι, με αποκορύφωμα την πρόσφατη ανακάλυψη στην Αμφίπολη, ως στοιχείο ενδυνάμωσης και εμπλουτισμού της μακεδονικής ιστορικής αλήθειας.

Στη σύντομη ομιλία της, κατά την απονομή του βραβείου, ευχαρίστησε όλους τους φορείς που συντρέχουν το έργο της ανασκαφής και ιδιαίτερα το υπουργείο Πολιτισμού, ενώ αναφέρθηκε στη μαγεία, όπως τη χαρακτήρισε, της αρχαιολογίας, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η αρχαιολογία είναι πάντα μαγεία και είναι πάντα το άγνωστο. Δεν ξέρουμε τι θα μας κρύψει και τι θα μας βγάλει η αυριανή μέρα. Αυτή είναι η μεγάλη αλήθεια, ποτέ δεν πρέπει να απογοητευόμαστε, πάντα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι ότι θα βρούμε ωραία πράγματα».

Έκανε δε μία μικρή αναφορά στο ανασκαφικό της έργο στη Δράμα που διήρκεσε περίπου 13 χρόνια και είχε να κάνει με την ανασκαφή του Ιερού Διονύσου στην Καλή Βρύση των τελών του 3ου π.Χ. αιώνα, με την ανασκαφή του προϊστορικού οικισμού Αρκαδικού Δράμας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με τον Γ. Χουρμουζιάδη, και την ανασκαφή των ταφικών τύμβων ρωμαϊκών χρόνων στην παραμεθόριο περιοχή Ποταμών Δράμας.

Εν τω μεταξύ το υπουργείο Πολιτισμού έδωσε χθες στη δημοσιότητα βίντεο με πλάνα από την αποκάλυψη του ψηφιδωτού, στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης. Είναι, ουσιαστικά, υλικό αμοντάριστο, σε συνοχή τα πλάνα, με φυσικούς ήχους, αφαιρώντας τις πολλές ώρες της ενδιάμεσης ανασκαφικής διαδικασίας.

Στη χθεσινή ανακοίνωση, όπως προαναφέρθηκε, έγινε γνωστό ότι η υπόθεση εργασίας που είχε λεχθεί, βάσει γεωλογικής και σπηλαιολογικής έρευνας, ότι υπάρχει πιθανόν θύρωμα εντός του τρίτου θαλάμου -τέταρτου χώρου- 0,96 μ. πλάτους, δεν επιβεβαιώνεται από την ανασκαφική εργασία. Η λαθεμένη εντύπωση δόθηκε καθώς στο σημείο αυτό έχει αφαιρεθεί μαρμάρινος ορθοστάτης. Επομένως, δεν υπάρχει θύρωμα στον τρίτο θάλαμο - τέταρτο χώρο.

Σύμφωνα με τη γεωλογική τομή, που είχε αποδείξει ότι το βάθος του τρίτου θαλάμου είναι 7,53 μ. -τουλάχιστον 1,50 μ. μεγαλύτερο από τους προηγούμενους-, η ανασκαφική εργασία συνεχίστηκε ως χτες κατά μισό μέτρο κάτω από την επιφάνεια του δαπέδου.

Κάτω από τους πωρόλιθους του δαπέδου, μέσα στην αφαιρούμενη επίχωση βρέθηκαν τμήματα των φτερών των σφιγγών, ένα μέρος από τον λαιμό της δεύτερης σφίγγας -ίδιας ποιότητας μαρμάρου και εφάμιλλης γλυπτικής αξίας- καθώς και τμήματα από το ελλείπον τμήμα του μοναδικού ψηφιδωτού, με την εικόνα της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, που καλύπτει το δάπεδο του δεύτερου θαλάμου - τρίτου χώρου, πίσω από τις καρυάτιδες.

Η πρώτη άποψη της διεπιστημονικής ανασκαφικής ομάδας, που προκύπτει από τα μέχρι τούδε στοιχεία, που συγκροτεί η έως τώρα εικόνα της ανασκαφής, όπως η εύρεση της κεφαλής της ανατολικής σφίγγας στον τρίτο θάλαμο, τέταρτο χώρο, πιθανότατα δίνει απάντηση στο ερώτημα αν η κατάχωση των χώρων, με άμμο, καθώς και οι τοίχοι σφράγισης έγιναν στον ίδιο χρόνο με την κατασκευή του ταφικού συγκροτήματος. Πιθανότατα η κατάχωση, αλλά και η κατασκευή του τοίχων σφράγισης, έγιναν σε υστερότερο χρόνο. Και αυτή η υπόθεση εργασίας απαιτεί συστηματική μελέτη, αναφέρει το υπουργείο.

«Υπάρχει σαφής ανθρώπινη παρέμβαση»

«Ο τάφος έχει δεχθεί σαφέστατα ανθρώπινη παρέμβαση, μέχρι εδώ που βρισκόμαστε. Από την αρχή της ενημέρωσης είχαμε πει -κι έχουμε πολλές φορές επαναλάβει- ότι έχουμε ισχυρότατες ενδείξεις δράσης τυμβωρύχων» επισήμανε χθες από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης, η γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη.

Την ίδια ώρα η κ. Μενδώνη διέψευσε κατηγορηματικά τις φήμες περί εύρεσης χρυσών αντικειμένων μέσα στους θαλάμους, ενώ εκτίμησε ότι ο τρίτος θάλαμος, όπου βρίσκεται αυτήν την ώρα η αρχαιολογική σκαπάνη, είναι και ο τελευταίος θάλαμος του ταφικού μνημείου. «Με αυτά που βλέπουμε μέχρι σήμερα, δεν μπορεί να μιλήσει κανείς για άλλον θάλαμο» είπε χαρακτηριστικά.

Αναφορικά με τον ένοικο του τάφου, η κ. Μενδώνη διευκρίνισε για ακόμη μία φορά ότι δεν είναι γνωστός ακόμη. «Δεν μπορούμε να πούμε τίποτα για ποιον πρόκειται. Από εκεί και πέρα οι προσδοκίες έχουν ήδη επαληθευτεί. Αυτό το μνημείο έτσι όπως έχει αποκαλυφθεί είναι πολύ σημαντικό, όχι για την περιοχή και τη Μακεδονία μόνο, αλλά για την Ιστορία και την Αρχαιολογία, και απλώς επιβεβαιώνει ότι θα χρειαστεί πολύς καιρός για να μελετηθεί. Μπορεί και δέκα και δεκαπέντε χρόνια η επιστημονική κοινότητα να συζητά αυτό το μνημείο και τη σημασία στην επιστήμη της Ιστορίας και της Αρχαιολογίας».