Δείτε εδώ την ειδική έκδοση

Ωρα μηδέν στο παζάρι με τους δανειστές

Στην πιο κρίσιμη φάση των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές. Ποιο είναι το σχέδιο ΕΕ-ΕΚΤ και ο ρόλος του ΔΝΤ. Γιατί πρέπει να βρεθεί καθαρή λύση για την 1η Ιανουαρίου. Οι μεγάλοι πονοκέφαλοι στο εσωτερικό της κυβέρνησης.

Ωρα μηδέν στο παζάρι με τους δανειστές

H αγορά γνωρίζει ότι από το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που διεξάγονται αυτήν την περίοδο με τους Ευρωπαίους δανειστές, θα επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό η πορεία της ελληνικής οικονομίας για τα επόμενα χρόνια. Η ελληνική πλευρά μπαίνει σ' αυτόν τον κύκλο των συζητήσεων από συγκριτικά χειρότερη θέση, αφενός γιατί δεν εμφανίζει ενιαία πολιτική γραμμή, αφετέρου γιατί βλέπει τους Ευρωπαίους να υπαναχωρούν σε ό,τι αφορά τις υποσχέσεις τους για ελάφρυνση του δημόσιου χρέους της χώρας.

Οι διαπραγματεύσεις είναι κρίσιμες, απαιτούν λεπτούς χειρισμούς και σημαντικό μειονέκτημα είναι το ότι η χώρα βρίσκεται σε μια φάση έντονης «μεταρρυθμιστικής κόπωσης».

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, εξηγείται η πολιτική αναμονής που ακολουθείται από τους περισσότερους επενδυτές στο Χ.Α., οι οποίοι περιμένουν την έκβαση των εξελίξεων για να λάβουν οριστικές αποφάσεις.

Μπορεί βέβαια η κατάσταση να μην είναι τόσο κρίσιμη όσο εκείνη των συνεχών κρίσεων του 2011 και του 2012, ωστόσο από την κατάληξη των διαπραγματεύσεων σ' αυτή τη χρονική φάση, θα κριθούν πολλά για το οικονομικό μέλλον της χώρας. Οι Ευρωπαίοι δανειστές έχουν θέσει τρία σημεία διαπραγμάτευσης με συγκεκριμένη χρονική σειρά:

-Πρώτα -και μάλιστα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα- η Ελλάδα πρέπει να πάρει την έγκριση της τρόικας ότι υλοποίησε τα προ καιρού συμφωνηθέντα, γεγονός που με τη σειρά του προϋποθέτει την ψήφιση αρκετών νέων μέτρων από την κυβέρνηση. Μια κυβέρνηση που έχει και εσωτερικά μέτωπα καθώς ορατές είναι οι διαφωνίες Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ για θέματα όπως τα εργασιακά, ενώ το ΠΑΣΟΚ πιέζεται και από τις εσωκομματικές εξελίξεις.

-Στη συνέχεια, μια νέα συμφωνία για τη λεγόμενη «πιστωτική γραμμή» και τους όρους που θα τη συνοδεύουν. Σε περίπτωση αδυναμίας να υπάρξει συμφωνία έως τις 31 Δεκεμβρίου έχουν βάλει στο τραπέζι την παράταση υφιστάμενου Μνημονίου έως και για 12 μήνες. Βασικός μοχλός πίεσης είναι το γεγονός ότι η ΕΚΤ δεν θα δέχεται τα ελληνικά assets για να παράσχει δανεισμό, γεγονός που οδηγεί το ελληνικό τραπεζικό σύστημα να αναζητήσει διέξοδο για ρευστότητα στην ΤτΕ και τον μηχανισμό ELA. Θέμα στο οποίο αναφέρθηκε αναλυτικά το Euro2day.gr στα μέσα της εβδομάδας. Αυτός είναι και ο λόγος που στην κυβέρνηση παραδέχονται ότι πρέπει να έχουμε την 1η Ιανουαρίου μια καθαρή κατάσταση.

-Και τέλος, την εκκίνηση του διαλόγου για την «ελάφρυνση» του ελληνικού δημόσιου χρέους. Και μάλιστα, κύκλοι της Ευρώπης δείχνουν αρκετά απρόθυμοι να συζητήσουν το τρίτο θέμα, με τον πρόεδρο της ΕΚΤ να δηλώνει πως ούτε χρειάζεται, ούτε και ωφελεί η συζήτηση για το δημόσιο χρέος της Ελλάδας.

Βέβαια, παράλληλα θα πρέπει και εντός της τρόικας να ξεκαθαρίσει το τοπίο, δεδομένου ότι οι εξελίξεις δείχνουν ότι μεταξύ των Ευρωπαϊων και του ΔΝΤ υπάρχει διαφορά στην προσέγγιση, τουλάχιστον σε ότι αφορά την παρούσα διαπραγμάτευση, γεγονός όχι άσχετο με το ότι παραμένει ερωτηματικό ο ρόλος του Ταμείου την επόμενη ημέρα.

Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση Σαμαρά επιδιώκει μια συμφωνία-πακέτο και για τα τρία προαναφερθέντα θέματα, στην οποία θα προσπαθήσει να αποδεχτεί άμεσα όσο το δυνατόν λιγότερα μέτρα, θα επιχειρήσει να αναβάλει για το μέλλον κάποια άλλα και τέλος, έναντι αυτών, θα έχει να προβάλει το επιχείρημα στους ψηφοφόρους τα κέρδη που θα έχει σημειώσει από την όποια ελάφρυνση του χρέους. Και μέσα σε όλα αυτά, ακούγονται και σενάρια για μια μίνι παράταση του υπάρχοντος Μνημονίου, ίσως και μέχρι τον Νοέμβριο.

Σε πιο δύσκολη θέση

Σε κάθε περίπτωση, η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας φαίνεται να είναι σαφώς χειρότερη από αυτή που φαινόταν πριν από λίγους μήνες.

Τότε η δική μας πλευρά θεωρούσε «θέμα χρόνου» την έξοδό μας από το υπάρχον μνημόνιο, θεωρούσε σχετικά εύκολη υπόθεση τον δανεισμό μας από τις αγορές με χαμηλό επιτόκιο και φυσικά θεωρούσε δεδομένη την ελάφρυνση του χρέους, με την αξιωματική αντιπολίτευση μάλιστα να δηλώνει βέβαιη πως αυτή θα πετύχαινε τη διαγραφή του μεγαλύτερου κομματιού του. Αντίθετα, σήμερα γνωρίζουμε πως:

-Οποιαδήποτε έξοδος από το Μνημόνιο και οποιαδήποτε νέα μορφή θα πρέπει να γίνει σε συμφωνία με τους πιστωτές, αλλά και με τη στήριξή τους, γιατί σε διαφορετική περίπτωση η πόρτα των αγορών θα μείνει ερμητικά κλειστή.

Ήδη, οι αποδόσεις (yields) των κρατικών τίτλων έχουν εκτοξευθεί στο 8% και θα πρέπει να αποκλιμακωθούν σε μεγάλο βαθμό ώστε μια νέα απόπειρα εξόδου μας στις αγορές να έχει πιθανότητες επιτυχίας.

Επίσης, μας έχει τεθεί επιτακτικά το δίλημμα «ή αγορές ή Μνημόνιο», σύμφωνα με το οποίο αν θέλουμε να απαλλαγούμε από κάθε μορφής Μνημόνιο, πρέπει να μπορούμε να δανειστούμε από τις αγορές. Ωστόσο, για να μπορούμε να δανειστούμε από τις αγορές, απαιτείται η υλοποίηση μέτρων και η εφαρμογή πολιτικών που να βρίσκονται στο... πνεύμα του Μνημονίου.

- Η όποια ελάφρυνση χρέους συμφωνηθεί είναι αβέβαιη και περιορισμένη σε έκταση. Η αλήθεια είναι πως, σύμφωνα με τις αποφάσεις της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής του 2012, οι σχετικές συζητήσεις θα ξεκινούσαν από τη στιγμή που θα διαπιστωνόταν επισήμως το πρωτογενές πλεόνασμα στα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας. Αυτό έγινε τον Απρίλιο του 2014 (για το έτος 2013), όμως από τότε μέχρι σήμερα οι Ευρωπαίοι αναβάλλουν συνεχώς τη σχετική συζήτηση με διάφορες προφάσεις. Η αλήθεια είναι πως αρκετές ευρωπαϊκές χώρες -και όχι μόνο αυτές του Βορρά, αλλά και αυτές του Νότου- θα δυσκολευτούν να περάσουν από τα κοινοβούλιά τους ένα τέτοιο ζήτημα και το όλο θέμα φαίνεται πως έχει... κολλήσει.

Βέβαια, η επιδείνωση του περιβάλλοντος για την Ελλάδα έχει προκαλέσει έντονες παρενέργειες και στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό, με την κυβέρνηση να διαθέτει πλέον περιορισμένης αξίας επιχειρήματα για το πόσο γρήγορα θα βγάλει την οικονομία από την κρίση και την αντιπολίτευση να διαπιστώνει πως το βασικότερο στοιχείο της οικονομικής της πολιτικής βρίσκεται στον αέρα. Ίσως και αυτός να είναι ένας λόγος για τον οποίο βλέπουμε κάποια πρώτα, δειλά βήματα διάθεσης για συζήτηση μεταξύ των δύο μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων.

Το μετέωρο βήμα

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η πορεία της χρηματιστηριακής αγοράς είναι μάλλον δικαιολογημένη, καθώς:

-Σε περιόδους πολιτικής αβεβαιότητας που συνοδεύεται από σημαντικά μακροοικονομικά ζητήματα, οι επενδυτές συνηθίζουν να τηρούν στάση επιφυλακτικότητας και αναμονής. Η βουτιά των μετοχών είναι σημαντική παρά την ανάκαμψη της προηγούμενης εβδομάδας. Σε διάστημα διμήνου οι απώλειες για το Γενικό Δείκτη φτάνουν το 10%

-Οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας για τα επόμενα χρόνια φαντάζουν σήμερα λιγότερο θετικές σε σχέση με το παρελθόν. Οι ξένες επενδύσεις έχουν εμφανίσει σαφείς τάσεις υποχώρησης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2014, η προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων δείχνει σε μεγάλο βαθμό «κολλημένη», ενώ τα προσδοκώμενα οφέλη από μια ελάφρυνση του δημόσιου χρέους είναι πλέον αβέβαια και ψαλιδισμένα.

Από την άλλη πλευρά, βέβαια, στο εννεάμηνο του έτους η ελληνική οικονομία «έτρεξε» με θετικό ΑΕΠ 0,6% και πολύ πιθανόν να δούμε μια ακόμη καλύτερη επίδοση για το σύνολο του έτους. Τα θετικά μηνύματα από διάφορα μέτωπα (π.χ. τουρισμός, δημόσιες επενδύσεις) ενισχύουν τις προοπτικές για νέα αύξηση του ΑΕΠ μέσα στο 2015, έστω και αν αυτή δεν πιάσει το φιλόδοξο στόχο του +2,9% που αναγράφεται στον προϋπολογισμό. Και όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει καμιά ελάφρυνση δημοσίου χρέους.

Επιπλέον, οι περισσότεροι αναλυτές και παράγοντες της αγοράς εκτιμούν πως το επενδυτικό ενδιαφέρον των ξένων μπορεί να δείχνει μειωμένο, αλλά:

1. Παραμένει ως ένα βαθμό υπαρκτό. Ας μην ξεχνούμε πως μόνο το τελευταίο καιρό είδαμε ξένους ομίλους να αγοράζουν ελληνικές επιχειρήσεις (π.χ. S&B Βιομηχανικά Ορυκτά, Ολυμπιακή Ζυθοποιία) ή επίσης είδαμε μεγάλα επενδυτικά projects να υπογράφονται προκειμένου να χρηματοδοτηθούν από ξένους (π.χ. Ελληνικό, Κασσιόπη, Αστέρας Βουλιαγμένης).

2. Θα μπορούσε να φουντώσει εκ νέου, στον βαθμό που τους επόμενους μήνες ξεκαθάριζε η πολιτική κατάσταση στη χώρα και μειωνόταν οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων.

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

blog comments powered by Disqus
v