Σε κατάσταση συναγερμού ΥΠΟΙΚ και τραπεζίτες

Στο μέτωπο των ταμειακών διαθεσίμων στελέχη του υπουργείου Οικονομικών βλέπουν ένα τρίμηνο σχετικής ασφάλειας. Το «όπλο» των έκτακτων εκδόσεων εντόκων γραμματίων παραμένει στο συρτάρι αν προκύψουν δυσκολίες αλλά, από την άλλη πλευρά διάχυτη είναι η ανησυχία για την πορεία των εσόδων τις εβδομάδες που έρχονται.

Στο ΥΠΟΙΚ γνωρίζουν ότι το σενάριο της χρήσης του εργαλείου των εντόκων θα φέρει τη ρευστότητα των τραπεζών σε δεινή θέση, ανακόπτοντας κάθε σχέδιο αύξησης των εκταμιεύσεων νέων δανείων που είχε εκπονηθεί πριν τις ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις, με ότι αυτό συνεπάγεται για την δυναμική επανόδου της οικονομίας σε τροχιά ανάπτυξης. Όλα πλέον τελούν υπό αίρεση...

Ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης με τις χθεσινές του δηλώσεις ήταν καθησυχαστικός. Δεν υπάρχει πρόβλημα με τα ταμειακά διαθέσιμα του ελληνικού Δημοσίου είπε, βάζοντας όμως στο κάδρο το ορόσημο του Μαρτίου. Λίγο αργότερα και το ΔΝΤ, μέσω του εκπροσώπου του Τζ. Ράις, έλεγε ότι «η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει βραχυχρόνια, πρόβλημα χρηματοδότησης».

Οι πληρωμές

Τα στοιχεία δείχνουν ότι το πρώτο τρίμηνο του έτους, το ελληνικό Δημόσιο πρέπει να αποπληρώσει υποχρεώσεις ύψους 4,6 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 2,5 δισ. ευρώ «πέφτουν» τον Μάρτιο –μετά τις 15- καθιστώντας τον τρίτο μήνα του νέου έτους τον πρώτο «δύσκολο κάβο».

Συνολικά, το 2015 οι υποχρεώσεις του Δημοσίου ανέρχονται σε 22,5 δισ. ευρώ, με τα μεγαλύτερα βάση στο δεύτερο εξάμηνο του έτους. Το πρώτο εξάμηνο θα πρέπει να εξυπηρετηθούν υποχρεώσεις 8,9 δισ. ευρώ και στο δεύτερο τα υπόλοιπα 13,5 δισ. ευρώ. Αν... βγει ο Μάρτιος, τα επόμενα ζόρια έρχονται το καλοκαίρι. Τον Ιούνιο θα πρέπει να εξοφληθούν συνολικά 2,6 δισ. ευρώ, τον Ιούλιο 5,1 δισ. ευρώ και τον Αύγουστο 3,6 δισ. ευρώ.

Διαχειρίσιμες οι ανάγκες του πρώτου τριμήνου

Για να βγει το πρώτο τρίμηνο, υπουργείο Οικονομικών και ΟΔΔΗΧ έχουν λάβει ήδη τα μέτρα τους. Ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός (repos) από φορείς του Δημοσίου, παρέχει ένα «μαξιλάρι» 9 δισ. ευρώ, το οποίο χρησιμοποιείται και θα συνεχίσει όπως όλα δείχνουν να αξιοποιείται έως τα τέλη Μαρτίου, στην άκρη εξακολουθούν να υπάρχουν τα 3 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, τα οποία όπως και στο παρελθόν για περιορισμένο χρονικό διάστημα μπορούν να αξιοποιηθούν για να εξασφαλιστεί η ταμειακή ρευστότητα του Δημοσίου ενώ υπάρχει και το όπλο των έκτακτων εκδόσεων εντόκων γραμματίων.

Μέχρι σήμερα το ελληνικό Δημόσιο έχει εκδώσει έντοκα γραμμάτια ύψους 15 δισ. ευρώ. Η κάλυψη των εκδόσεων γίνεται σχεδόν αποκλειστικά από τις ελληνικές τράπεζες οι οποίες από τα 15 δισ. ευρώ έχουν βάλει το χέρι στην... τσέπη για τα 14 δισ. ευρώ.

Από αυτά, με τα σημερινά δεδομένα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να δώσουν ως ενέχυρο στην ΕΚΤ έντοκα γραμμάτια ύψους έως 3,5 δισ. ευρώ για να αντλήσουν ρευστότητα. Στελέχη με γνώση των συζητήσεων, αναφέρουν ότι στην παρούσα φάση η ΕΚΤ δεν είναι διατεθειμένη να αυξήσει το όριο των 3,5 δισ. ευρώ στα επίπεδα των 5-6 δισ. ευρώ, δίνοντας φθηνό χρήμα στις ελληνικές τράπεζες για να καλύψουν με τη σειρά τους τις ανάγκες του Δημοσίου δείχνοντας προς την πλευρά του ακριβότερου ELA (Εκτακτος Μηχανισμός Παροχής Ρευστότητας από την ΤτΕ).

Αν τα πράγματα ζορίσουν όμως, εκτιμάται ότι η ΕΚΤ θα δώσει το πράσινο φως για νέες έκτακτες εκδόσεις εντόκων υπό την «ομπρέλα» της. Εκτός και αν οι εξελίξεις λάβουν δραματική τροπή...

Στις καταθέσεις εστιάζουν οι τραπεζίτες

Προβληματισμός και επιφυλακή επικρατεί στα επιτελεία των διοικήσεων των τραπεζών, καθώς επισημαίνουν ότι η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες αποτελεί μεν «καθαρή λύση» ωστόσο πηγαίνει πίσω την οικονομία, ίσως την πλέον ακατάλληλη στιγμή με όλα τα μέτωπα εντός και εκτός Ελλάδος ανοικτά.

Η πρώτη εστία ανησυχίας είναι, όπως εξηγούν τραπεζικές πηγές, η στέρηση της ρευστότητας από την αγορά μιας και για το επόμενο χρονικό διάστημα οι ελληνικές τράπεζες πρέπει και οφείλουν να χρηματοδοτήσουν το ελληνικό δημόσιο μέσω των έντοκων γραμματίων.

Η δεύτερη πιθανή εστία, η οποία όμως προς το παρόν δεν παρουσιάζει φαινόμενα αναζωπύρωσης, είναι οι καταθέσεις. «Δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει έντονο κύμα φυγής καταθέσεων. Ερωτήσεις υπάρχουν πολλές σε καθημερινή βάση όπως και διαρροή κάποιων χρημάτων. Ωστόσο, δεν επικρατούν ακραία φαινόμενα», τονίζει ο διευθύνων σύμβουλος τράπεζας και προσθέτει: «Όλα θα κριθούν ως προς τη συμπεριφορά των καταθετών τις τελευταίες δύο εβδομάδες πριν τις εκλογές. Θα εξαρτηθεί από το κλίμα πόλωσης. Για παράδειγμα, στις προηγούμενες εκλογές του 2012 η μεγάλη φυγή έγινε 10 ημέρες πριν τις κάλπες».

Το πραγματικό πρόβλημα

Ο προβληματισμός όμως έγκειται, ανεξαρτήτως πολιτικών συσχετισμών και δυνάμεων, στις συνέπειες που θα έχει η προεκλογική περίοδος αλλά και το μετεκλογικό χρονικό διάστημα μέχρι τον σχηματισμό κυβέρνησης, στην πραγματική οικονομία. «Ήδη τον τελευταίο δίμηνο παρατηρείται τάση μη αποπληρωμής των υποχρεώσεων.

Το φαινόμενο είναι πιο έντονο στις πληρωμές προς το δημόσιο, ωστόσο είναι αισθητό και στις πληρωμές των δανείων», τονίζουν τραπεζικές πηγές. Στην περίπτωση που «ανακάμψει» ο ρυθμός δημιουργίας επισφαλειών τότε, όπως εξηγούν, θα υπάρξει πραγματικό πρόβλημα στους ισολογισμούς και τα όποια οφέλη από τις πρόσφατες ανακεφαλαιοποιήσεις θα εξανεμισθούν...

Ένα, επίσης, δύσκολο μέτωπο είναι η επιβίωση επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα. «Μετά από έξι χρόνια ύφεσης, αδυναμίας πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό και αποκλεισμού η πολιτική αβεβαιότητα και το στέγνωμα της ρευστότητας μπορούν να λειτουργήσουν ως βόμβες στα θεμέλια αρκετών επιχειρήσεων. Είναι λάθος timing», αναφέρει υψηλόβαθμο στέλεχος τράπεζας.