Ο Σαμαράς, ο Πάτροκλος και ο... μύθος αξιοποίησης ελληνικών νησίδων

Από το σχέδιο παραχώρησης 40 ακατοίκητων ελληνικών νησίδων μέσω του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ), στο οποίο είχε αναφερθεί και ο τέως πρωθυπουργός, μέχρι τις πληροφορίες για την αγωγή των 200 εκατ. ευρώ των ιδιοκτητών (οικογένεια Γιατράκου) της νησίδας Πάτροκλος κατά του ελληνικού δημοσίου δεν έχουν μεσολαβήσει περισσότερα από τρία χρόνια.

Στο μεσοδιάστημα κυκλοφόρησαν δεκάδες δημοσιεύματα για το δήθεν επενδυτικό ενδιαφέρον αγοράς ελληνικών νησιών από ξένους επενδυτές, ενώ την ίδια στιγμή ο πρώην εμίρης του Κατάρ πάγωνε τα σχέδια αξιοποίησης του νησιού Οξυά που απέκτησε έναντι περίπου 6 εκατ. ευρώ.

Εδώ και χρόνια δημοσιεύονται στο διεθνή Τύπο πληροφορίες περί πωλητήριων και συναλλαγών σε ελληνικά νησιά που ουδέποτε επιβεβαιώνονται.

Όχι μόνο δε γίνονται αγορές και επενδύσεις, αλλά καταγράφονται περιπτώσεις όπου ιδιοκτήτες (όπως στην περίπτωση της νησίδας Πάτροκλος που βρίσκεται απέναντι από το Λαύριο) στρέφονται κατά του ελληνικού δημοσίου το οποίο έχει κηρύξει αρχαιολογικό χώρο ολόκληρο το νησί.

Ακόμα πιο αστείο είναι το γεγονός πως λίγες ημέρες από τότε που ο πρώην εντεταλμένος σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ Ανδρέας Ταπραντζής είχε προαναγγείλει την αξιοποίηση, μέσω παραχωρήσεων, των 40 ακατοίκητων νησίδων, η Ορνιθολογική Εταιρεία είχε ανακοινώσει πως τα 24 εξ’ αυτών είναι είτε Ζώνες Ειδικής Προστασίας για την προστασία των πουλιών, είτε Τόποι Κοινοτικής Σημασίας για την προστασία των οικοτόπων!

Στόχος του ΤΑΙΠΕΔ και της προηγούμενης κυβέρνησης, που ουδέποτε υλοποιήθηκε αφού δεν προχώρησαν οι αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο, ήταν η ενοικίαση των ακατοίκητων νησιών για διάστημα έως 50 έτη και να αξιοποιηθούν ως τουριστικά θέρετρα.

Η τότε διοίκηση υποστήριζε πως είχε βρει νησιά «που έχουν καλό έδαφος, είναι κοντά στην ηπειρωτική χώρα, διαθέτουν καλά αναπτυγμένες υποδομές και δεν αποτελούν κανένα κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια». Το Ταμείο είχε εξετάσει 562 νησιά (από τα 6.000 νησιά και νησάκια που εκτιμάται ότι βρίσκονται υπό ελληνική κυριαρχία) το οποία περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιο της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ). Η τότε διοίκηση είχε παραλείψει να αναφέρει από τα περίπου 600 μόλις τα 40 ήταν «καθαρά», αν και η Ορνιθολογική Εταιρεία είχε άλλη άποψη.

Την εποχή που είχε «φουντώσει» η σχετική φιλολογία κτηματομεσίτης που εμφανίζεται ως ενδιάμεσος για πώληση ελληνικών νησιών δήλωνε στο γερμανικό περιοδικό Spiegel πως για να πωληθεί ένα ιδιωτικό νησί απαιτούνται 32 άδειες.

Η νησίδα Πάτροκλος είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα των υπερβολών και της «φούσκας» που καλλιεργήθηκε επί χρόνια για τη δήθεν αξιοποίηση ελληνικών νησιών. Η οικογένεια Γιατράκου, στην οποία ανήκουν οι τίτλοι ιδιοκτησίας του νησιού των 2.800 στρεμμάτων, είχε επιχειρήσει και στο παρελθόν να πωλήσει, με τιμή εκκίνησης τα 150.000.000 ευρώ.

Τότε, μια αγγελία, στην καναδική ιστοσελίδα privateislandsonline.com, αναφέρονταν στα 5.050 ελαιόδεντρα και τις 150 ...κατσίκες που βρίσκονται στον Πάτροκλο και στο γεγονός πως διατίθεται για τουριστική αξιοποίηση. Οι προσπάθειες για αξιοποίηση του νησιού κατά το παρελθόν είχαν αποτύχει, εν μέρει επειδή ένα τμήμα έχει κηρυχθεί αρχαιολογική περιοχή.

Η πρώτη απόπειρα εξεύρεσης επενδυτή χρονολογείται από το 1998 όταν εμφανίστηκε ομάδα ισραηλινών επιχειρηματιών υπό τον Νταβίντ Απέλ. Στην ίδια ομάδα είχε εμπλακεί και ο γιος του πρώην πρωθυπουργού του Ισραήλ Αριέλ Σαρόν. Τα παράλογα νούμερα που είχαν ακουστεί (κάτι δισεκατομμύρια δολάρια...) δείχνουν πως το έργο ήταν καταδικασμένο σε αποτυχία. Λίγα χρόνια αργότερα, το 2004, υπήρξε και άλλη επενδυτική πρόταση για κατασκευή παραθεριστικού συγκροτήματος.

Το 2008 εμφανίστηκε γνωστός λιβανέζος επιχειρηματίας ο οποίος επιθυμούσε να κατασκευάσει ξενοδοχείο έξι αστέρων και εμφανίζονταν ως συνεργάτης της Ντονατέλα Βερσάτσε του ιταλικού οίκου μόδας. Ο Αντ. Μααλούφ θα αγόραζε έναντι 120.000.000 το νησί, θα κατασκεύαζε το ξενοδοχείο, αλλά και θεματικό πάρκο. Και αυτό το σχέδιο ναυάγησε, αλλά οι ιδιοκτήτες δεν το βάζουν κάτω, όπως δείχνει και η αγωγή προς το ελληνικό δημόσιο.

Διδακτική είναι και η περιπέτεια εταιρείας που φέρεται να συνδέεται με τον πρώην εμίρη του Κατάρ Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ Θανί και απέκτησε το νησάκι Οξυά καθώς και γειτονικές νησίδες στο Ιόνιο.

Αντί για αξιοποίηση του νησιού (όπως της είχαν υποσχεθεί κάποιοι εκ των συμβούλων της) ασχολείται με δικαστικές διενέξεις. Η τύχη των επενδύσεων στην Οξυά αγνοείται, αν και η εταιρεία του Λιβανέζου συνεργάτη του πρώην εμίρη παραμένει κινητική στην ελληνική αγορά ακινήτων.

Η τετραετής περιπέτεια είναι διδακτική τόσο για τους Αραβες, όσο και για την ελληνική πλευρά. Η τελευταία καταλαβαίνει τώρα πως χωρίς να αλλάξει ουσιαστικά το δυσκίνητο σύστημα αδειοδοτήσεων / εγκρίσεων δεν πρέπει να περιμένει και πολλά από τους ξένους επενδυτές.

Η άλλη πλευρά διαπιστώνει πως στην Ελλάδα, μπορεί να υπάρχουν νόμοι και χρονοδιαγράμματα με κάποια …ελαστικότητα, αλλά είναι δύσκολο να κάνει ό,τι θέλει η κυβέρνηση, όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες του αραβικού κόσμου.