Πώς μπορεί να αποφευχθεί κούρεμα καταθέσεων

Μέσα στο επόμενο τρίμηνο του έτους θα μάθουν μέτοχοι, καταθέτες και ομολογιούχοι των τραπεζών τον... λογαριασμό που ενδεχομένως να πληρώσουν για τη ζημιά, που προκάλεσε η δωδεκάμηνη καθυστέρηση στην επίτευξη συμφωνίας καθώς και η επιβολή τραπεζικής αργίας και capital controls.

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του Euro2day.gr θα διενεργηθεί νέα άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων, η οποία θα ξεκινήσει τον Αύγουστο και προβλέπεται να ολοκληρωθεί εντός διμήνου, χάρη και στην προεργασία της περσινής άσκησης αλλά και του φετινού ελέγχου διαφάνειας.

Με βάση τη χθεσινή συμφωνία, για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα εξασφαλισθεί «μαξιλάρι» 25 δισ. ευρώ, το οποίο θα δοθεί από τον ESM στην Ελληνική Δημοκρατία στο πλαίσιο του νέου τριετούς προγράμματος, που αναμένεται με τη σειρά του να έχει οριστικοποιηθεί ως το Σεπτέμβριο.

Τα παραπάνω κεφάλαια θα διατεθούν από το Δημόσιο στις τράπεζες, είτε μέσω του υφιστάμενου μηχανισμού (σ.σ Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας), είτε μέσω του νέου ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων και Επενδύσεων που προβλέπεται να συσταθεί και στο οποίο θα περιέλθουν σίγουρα οι μετοχές των τραπεζών, μετά από τυχόν νέα κρατική βοήθεια.

Το stress test θα προσδιορίσει το μέγεθος των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών. Κλειδί για το ύψος τους θα αποτελέσει η έκταση της παρέμβασης για την αντιμετώπιση του «βουνού» των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι παραδοχές για την πορεία της οικονομίας τους επόμενους 12 ή 24 μήνες καθώς και το αν «στρεσαρισθεί» μέρος του αναβαλλόμενου φόρου.

Σημειώνεται ότι η μη εξυπηρετούμενη έκθεση των τραπεζών είχε ξεπεράσει τα 100 δισ. ευρώ ως τον Μάιο και η επιβολή της τραπεζικής αργίας και των capital controls αναμένεται να την αυξήσουν σημαντικά λόγω της ραγδαίας επιδείνωσης στην οικονομική δραστηριότητα.

Τι αλλάζει με την ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας

Η Ελλάδα υποχρεούται να ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο ως τις 22 Ιουλίου την κοινοτική οδηγία για το bail in. Η υιοθέτησή της θα σημάνει σημαντικές διαφορές ως προς τη διαδικασία προσδιορισμού της βιωσιμότητας ενός τραπεζικού ιδρύματος και την ανακεφαλαιοποίηση ή εξυγίανσή του.

Σε αντίθεση με το υφιστάμενο καθεστώς με την κοινοτική οδηγία η βιωσιμότητα ή μη της τράπεζας προκύπτει από τη διαγνωστική μελέτη και τη διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης.

Με την ολοκλήρωση της άσκησης προσομοίωσης και τον προσδιορισμό του κεφαλαιακού ελλείμματος οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να βγουν στις αγορές επιδιώκοντας να καλύψουν το σύνολο των κεφαλαιακών τους αναγκών από ιδιώτες.

Πρόκειται για εξαιρετικά «φιλόδοξο» σενάριο με τα υφιστάμενα οικονομικά δεδομένα (σ.σ εκτίμηση για ύφεση της οικονομίας, εκτίναξη των μη εξυπηρετούμενων δανείων κά), το οποίο όμως μπορεί να καταστεί περισσότερο πιθανόν αν επικρατήσει πολιτική σταθερότητα και οι διοικήσεις των τραπεζών προβούν σε επιθετικές κινήσεις.

Θα έχει προηγηθεί πώληση non core business assets και θυγατρικών όσο διαρκεί η άσκηση προσομοίωσης προκειμένου να μειωθεί το ενεργητικό και επομένως ο λογαριασμός.

Αν οι τράπεζες δεν καταφέρουν να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα κεφάλαια από τους ιδιώτες ενεργοποιείται το bail in και πρέπει να μετατρέψουν σε κεφάλαιο κατά σειρά προτεραιότητας τους υβριδικούς τίτλους, τα ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης και τα senior bonds.

Πως και πότε αποσοβείται το κούρεμα καταθέσεων

Αν μετά την μετατροπή των υβριδικών τίτλων και των ομολογιών σε μετοχικό κεφάλαιο η τράπεζα έχει θετικά ίδια τότε κρίνεται βιώσιμη και μπορεί να έχει πρόσβαση σε κρατική βοήθεια χωρίς να απαιτηθεί κούρεμα ούτε των ανασφάλιστων καταθέσεων.

Σε διαφορετική περίπτωση το πιστωτικό ίδρυμα οδεύει προς εξυγίανση και είναι πιθανόν να κουρευτούν οι ανασφάλιστες καταθέσεις, ενώ γκρίζο είναι το τοπίο και αναφορικά με τα μετρητά που φυλάσσονται σε θυρίδες.

Η ύπαρξη επομένως του πακέτου των 25 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μπορεί να αποβεί καθοριστική για την αποφυγή του κουρέματος, εφόσον οι τέσσερις συστημικές τράπεζες κριθούν βιώσιμες με βάση την προαναφερόμενη διαδικασία.

Τα ψιλά γράμματα της οδηγίας για το bail in

Επιπρόσθετα, η οδηγία προβλέπει κούρεμα παθητικού και ιδίων κεφαλαίων ως το 8% του συνολικού ενεργητικού της τράπεζας αν ενεργοποιηθεί bail-in ως το τέλος του τρέχοντος έτους.

Σήμερα τα ίδια κεφάλαια των συστημικών τραπεζών ανέρχονται σε περίπου 30 δισ. ευρώ. Ακόμη και αν οι κεφαλαιακές ανάγκες φθάσουν στα 25 δισ. ευρώ, οι τράπεζες έχουν θεωρητικά απόθεμα ιδίων κεφαλαίων ώστε αν είναι λελογισμένες οι νέες προβλέψεις για τα NPLs και μετρημένο το στρεσάρισμα του αναβαλλόμενου φόρου να κριθούν βιώσιμες και να μην απαιτηθεί κούρεμα ανασφάλιστων καταθέσεων.

Το βάθος της εξυγίανσης του τραπεζικού συστήματος είναι θέμα πολιτικής απόφασης από την πλευρά του επόπτη εκτιμούν στελέχη ελεγκτικών εταιρειών.

Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι ένα κούρεμα καταθέσεων μερικούς μήνες μετά τη λήψη σκληρών δημοσιονομικών μέτρων και μεταρρυθμίσεων θα προκαλούσε τεράστιο πολιτικό κόστος ακόμη και σε μια κυβέρνηση με διευρυμένη κοινοβουλευτική στήριξη, ενώ δεν θα συνέβαλε στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης που αποτελεί βασικό προαπαιτούμενο για την εύρυθμη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος.