Φοροδιαφυγή: Ο «ΕΝΦΙΑ εξωτερικού» και οι γκρίζες ζώνες

Σχέδια, τα τελευταία χρόνια, έχουμε ακούσει πολλά. Από την αξιοποίηση της λίστας με τους Έλληνες που έχουν ακίνητα στο Λονδίνο (δεν απέδωσε τίποτα), ή της άλλης λίστας με τους Έλληνες ιδιοκτήτες σκαφών αναψυχής στην Ολλανδία (άγνωστο πού βρίσκεται), έως τα σχέδια Βαρουφάκη για φορολόγηση αδήλωτων καταθέσεων εξωτερικού με συντελεστή 15% και αδήλωτων κεφαλαίων εσωτερικού με συντελεστή 30% (χωρίς εξήγηση γιατί πρέπει να τιμωρηθούν παραπάνω όσοι έκλεψαν φόρους, αλλά άφησαν τουλάχιστον τα χρήματά τους στις ελληνικές τράπεζες).

Όλοι, σχεδόν ανεξαιρέτως, οι υπουργοί και υφυπουργοί Οικονομικών οι οποίοι πέρασαν από την πλατεία Συντάγματος τα τελευταία χρόνια αναδείκνυαν με δηλώσεις τους φιλόδοξα σχέδια για το πώς θα παταχθεί η φοροδιαφυγή, θα αποκαλυφθούν μαύρα λεφτά κρυμμένα σε στρώματα, θυρίδες, ακίνητα εντός κι εκτός. Τα σενάρια δε με τη δήλωση έργων τέχνης στο Περιουσιολόγιο μοιάζουν πια με φάρσα.

Το νέο σχέδιο φορολόγησης περιουσιακών στοιχείων Ελλήνων στο εξωτερικό, το οποίο αποκάλυψε με συνέντευξή του στη Ναυτεμπορική ο υπηρεσιακός αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρύφων Αλεξιάδης ,είναι επίσης φιλόδοξο. Όπως επισημαίνουν όμως ειδικοί στους φορολογικούς νόμους που ισχύουν εντός κι εκτός Ελλάδας, έχει αρκετές γκρίζες ζώνες.

Το σχέδιο Αλεξιάδη προβλέπει την επιβολή ενός γενικευμένου φόρου περιουσίας σε όλα τα ακίνητα των φορολογούμενων, ακόμη και σ' αυτά που βρίσκονται στο εξωτερικό, καθώς επίσης και σε όλες τις καταθέσεις και τις επενδύσεις των Ελλήνων στο εξωτερικό. Αποσκοπεί δε στην άντληση πρόσθετων φορολογικών εσόδων, ώστε το 2016, ο ΕΝΦΙΑ να είναι μικρότερος για τις ασθενέστερες εισοδηματικά (και περιουσιακά) τάξεις.

Με βάση το σχέδιο Αλεξιάδη λοιπόν, το 2016 ο ΕΝΦΙΑ θα καταργηθεί και θα αντικατασταθεί από έναν νέο διευρυμένο φόρο περιουσίας, ο οποίος θα έχει ως στόχο όχι μόνο την είσπραξη των 2,65 δισ. ευρώ που αποδίδει ετησίως ο ΕΝΦΙΑ αλλά και τον επαναπατρισμό κεφαλαίων στην Ελλάδα, καθώς εκτιμά ότι μπορεί να λειτουργήσει ως αντικίνητρο για τη διακράτηση κεφαλαίων στο εξωτερικό.

Το σχέδιο έχει αρκετά αδύναμα σημεία. Αν πρόκειται για νομίμως αποκτηθέντα κεφάλαια Ελλήνων τα οποία βρίσκονται σε τράπεζες του εξωτερικού, πιθανός έξτρα φόρος (πέραν του φόρου επί των τόκων καταθέσεων ο οποίος ισχύει ήδη) θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι πλήττει την ελευθερία κίνησης κεφαλαίων. Αν πρόκειται για «μαύρα» κεφάλαια εξωτερικού, η απορία παραμένει διαρκής και αναπάντητη τα τελευταία χρόνια: πώς θα τα βρει το υπουργείο Οικονομικών για να τα φορολογήσει.

Αντίστοιχα προβλήματα εντοπίζονται από ειδικούς επί των φορολογικών και στο θέμα της φορολόγησης ακινήτων εξωτερικού. Ουσιαστικά ο κ. Αλεξιάδης προτείνει να φορολογηθούν και στην Ελλάδα τα ακίνητα που έχουν στο εξωτερικό οι Έλληνες φορολογούμενοι. Κάτι τέτοιο όμως θα προϋπέθετε την οικειοθελή δήλωση από τους ιδιοκτήτες τους.

Το υπουργείο Οικονομικών δεν διαθέτει τα στοιχεία αυτά καθώς δεν αποτυπώνονται ούτε στο έντυπο Ε9, όπου καταγράφεται η ακίνητη περιουσία των φορολογούμενων στην Ελλάδα, ούτε στο Ε1. Ενδεχομένως μέσω ανταλλαγής πληροφοριών με χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα μπορούσαν τα στοιχεία αυτά να αντληθούν. Γεννώνται όμως ζητήματα σε σχέση με τις συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας.

Για το θέμα αυτό, ο υπηρεσιακός υπουργός υποστηρίζει ότι σε περίπτωση που έχει ήδη καταβληθεί φόρος περιουσίας στις χώρες στις οποίες βρίσκονται αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, το καταβληθέν ποσό θα αφαιρείται από το ποσό του φόρου που αναλογεί στην Ελλάδα, σε εφαρμογή των ισχυουσών συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας.